Family Description P-S

FAMILY DESCRIPTION 

P-S

PALMAE

(PALM)

          "ปาล์ม"เป็นคำที่ใช้เรียกพืชในวงศ์ PALMAEหรือ วงศ์ ARECACAE นับเป็นพืชวงศ์ใหญ่ที่สุด (รองจากหญ้า) ทั้งในแง่จำนวนของชนิด และปริมาณที่มีอยู่อย่างอุดมสมบูรณ์ จำแนกได้กว่า 210 สกุล ราว 3,800 ชนิด เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวไม่แยกกิ่งก้านสาขา

           มีการจำแนกปาล์มออกเป็น 6 วงศ์ย่อย ได้แก่

           Arecoideae (เต่าร้าง มะพร้าว ปาล์มน้ำมัน ฯลฯ)

           Calamoideae (หวายชนิดต่างๆ)

           Ceroxyloideae (ปาล์มขวด, ปาล์มแชมเปญ ฯลฯ)

           Coryphoideae (อินทผลัม, ลาน, ตาล ฯลฯ)

           Nypoideae (จาก ชนิดเดียว)

           Phytelephantoideae (ปาล์มงาช้าง แถบอเมริกากลาง)

  Arecoideae

มะพร้าว ปาล์มน้ำมัน

เต่าร้าง ฯลฯ

มะพร้าว

Cocos nucifera

ปาล์มน้ำมัน

Elaeis guineensis

เต่าร้าง

Caryota mitis

ศรีสยาม

Arenga hookeriana

หมากนเรศวร

Wallichia disticha

Calamoideae

หวายชนิดต่างๆ

หวายสยาม Calamus siamensis

Ceroxyloideae

ปาล์มขวด

ปาล์มแชมเปญ

ปาล์มแชมเปญ

Hyophorbe lagenicaulis

ปาล์มขวด

Roystonea regia

ปาล์มขุนหมากรุก

Pseudophoenix vinifera

ปาล์มราวีเนีย

Ravenea rivularis

ปาล์มไผ่

Chamaedorea seifrizii

Coryphoideae

อินทผลัม ลาน ตาล

อินทผลัม

Phoenix dyctylifera

ลาน

Corypha lecomtei

ตาล

Borassus flabellifer

ปาล์มซาบาล

Sabal causiarum

ปาล์มเมตโต

Sabal palmetto

Nypoideae

จาก(มีชนิดเดียว)

จาก Nypa

PANDANACEAE

(PAND)

ได้แก่ เตยหอม เตยทะเล การะเกดหนู
เตยหอม (Pandanus amarylliforius)
เตยด่าง (Pandanus baptistii) เตยด่าง (Pandanus sanderi)
เตยแก้ว (Pandanus dubius)
เตยทะเล Pandanus foetidus (P. tectorius var. litoralis)
เกี๋ยงป่า (Pandanus furcatus)
เกี๋ยงหลวง (Pandanus belicopus)
ลำเจียก  (Pandanus odoratissimus)
ลำเจียก,ลำดวน,รัญจวน,ปาหนัน (Pandanus tectorius )
ลำเจียกหนู,การะเกดด่าง (Pandanus variegatus)

เตยหอมPandanusamarylliforius

เตยแก้ว Pandanus dubius

เตยทะเล Pandanus foetidus

เตยทะเล

เตยด่างPandanus sanderi

เตยด่าง

เตยด่าง Pandanus veitchi

 เตยทะเล การะเกด P.tectorius

ผลเตยทะเล

PAPAVERACEAE

(PAPA)

ไม้ ล้มลุกที่สามารถกระจายพันธุ์ได้กว้างขวางอกเด่นสะดุดตา น้ำยางมีสี ดอกสมมาตรตามรัศมี กลีบดอกแยกกันมี4กลีบร่วงง่าย มีเกสรเพศผู้จำนวนมาก รังไข่เหนือวงกลีบมี1ช่อง เมื่อผลแห้งสามารถแตกฝักซึ่งเป็นรูอยู่ด้านบน ได้แก่แคลิฟอร์เนียปอบปี้ ฝิ่น

 ฝิ่นหนาม (Argemone mexicana)
 ฝิ่น (Papaver somniferum)

Eschscholzia califonica

ดอกฝิ่น Papaver somniferum

ผลอ่อน

ผลฝิ่น

PAPILIONACEAE

(FABACEAE)

(PAPIL)

ประมาณ 482สกุล7,200ชนิด  มีทั้งไม้ ต้น ไม้พุ่ม ไม้ล้มลุกและไม้เลื้อย อายุปีเดียวหรือหลายปี ที่รากจะมีปม ซึ่งเป็นที่อยู่ของบักเตรี ที่สร้างสารไนโตรเจนจากบรรยายกาศ ในต้นพืชมีสารแทนนินปะปนอยู่ ตามลำต้นและใบมักมีขนคลุม ใบเดี่ยวหรือใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียว ดอกสมมาตรด้าข้างแบบดอกถั่ว กลีบเลี้ยง 5กลีบติดกันเป็นหลอด ปลายแยกจากกัน กลีบดอก5กลีบ กลีบบนใหญ่สุดคลุมกลีบดอกทั้งหมดไว้ กลีบคู่ข้างมักคอดตรงโคน กลีบคู่ล่างรูปท้องเรือ เกสรเพศผู้มี10เชื่อมติดกันเป็น2กลุ่ม หรืออาจเป็นกลุ่มเดียว รังไข่1มี1ช่อง ผลเป็นฝัก แตกหรือไม่แตก เมล็ดยาวรูปไข่หรือรูปกลม ตัวอย่างพืชในวงศ์นี้ได้แก่

Abrus precatorious มะกล่ำตาหนู ,Afzelia xylocarpa มะค่าโมง
Afgekia mahidolae เถากันภัย
Afgekia sericea ถั่วแปบช้าง
Butea monosperma ทองกวาว
Butea superba กวาวเครือ
Cajanus cajan ถั่วแระ
Canavalia ensiformis ถั่วแขก
Canavalia gladiata ถั่วพร้า
Cylista scariosa เครือเขาขน
Dalbergia errans ประดู่ลาย
Dalbergia oliveri ชิงชัน
Derris elliptica หางไหลแดง
Derris scandens เถาวัลย์เปรียง
Erythrina suberosa ทองหลางใบมน
Erythrina variegata ทองหลางลาย
Gliricidia sepium แคฝรั่ง
Millettia auriculata กวาวเครือ
Millettia racemosa หางไหล
Mucuna bennettii พวงโกเมน
Mucuna gigantea หมามุ่ย
Ormosia robusta จะไคต้น
Phaseolus lathyroides ถั่วผี
Phylasium bracteosum เถาอัญชัน
Phyllodium elegans เกล็ดปลาหมอ
Pisum sativum ถั่วลันเตา
Pterocarpus indicus ประดู่บ้าน
Pterocarpus macrocarpus ประดู่ป่า
Sesbania javanica โสน
Tephrosis purpurea ครามป่า
Vigna luteola ถั่วผี
Vigna radiata ถั่วเขียว
Vigna sinensis ถั่วฝักยาว

ทองกวาว

ทองหลางลาย Erythrina variegata

ประดู่บ้าน Pterocarpus indicus

 แคฝรั่ง Gliricidia sepium

ประดู่ป่า Pterocarpus macrocarpus

ชิงชัน Dalbergia oliveri

กวาวคำ

กวาวคำ

แคบ้าน

โสน Sesbania javanica

 เถาอัญชัน Phylasium bracteosum

ถั่วคล้า Canavalia rosea

ถั่วคล้า Canavalia rosea

หมามุ่ย Mucuna gigantea

ถั่วแปบช้าง Afgekia sericea

ถั่วกรามช้าง

Derris scandens

ถั่วฝักยาว Vigna sinensis

ถั่วลาย

ถั่วแระ Cajanus cajan 

ถั่วผี  Vigna luteola

PASSIFLORACEAE

(PASS)

มี 18 สกุล ประมาณ 600 ชนิด ไม้ เถาเลื้อยเนื้อแข็งมีมือเกาะ ต้นและใบมีกลิ่นค่อนข้างเหม็น มีขนแข็งปกคลุมลำต้นเป็นเหลี่ยม ใบเรียงสลับ ดอกสมมาตรตามรัศมี ระหว่าง กลีบดอกและชั้นรองเกสรเพศผู้มีชั้นของมงกุฎเป็นเส้นคล้ายเส้นด้าย ผลมีเนื้อฉ่ำน้ำ เมล็ดมีปุยเยื่อเป็นวุ้นหุ้มเมล็ดไว้ มีอาหารสะสม

ได้แก่ เสาวรส สร้อยฟ้า ศรีมาลา กระทกรก

Adenia penangiana ขี้กา
Adenia pierrei นางนูน
Adenia viridiflora ผักสาบ
Passiflora foetida กระทกรก

ดาราพรรณราย P. violacea

สร้อยฟ้าฮาวาย P.'blue-eyed Susan'

เลดี้มาร์กาเร็ต P.'Lady Margaret'

ศรีมาลา

สร้อยไพลิน

กระทกรก Passiflora foetidaP

กระทกรก

สร้อยฟ้า P. X alato-caerulea

ลิ้นมังกร P.coccinea

ดาวลดา P.trifasciata

เสาวรส P. laurifolia

ผักสาบ Adenia viridiflora

PEDALIACEAE

(PEDAL)

PERIPLOCACEAE

(PERI)

เถาเอ็นอ่อน

ดอกชะเอมไทยเถา

เถาชะเอม

ชะเอม

PHYTOLACCACEAE

(PHYT)

PINACEAE

(PIN)

มี9สกุล194ชนิด ถิ่นกำเนิดประเทศในเขตหนาวของทวีปอเมริกาใต้ถึงอเมริกากลาง หมู่เกาะเวสต์อินดิส โซมาเลียและเกาะชวา ที่นิยมปลูกประดับในเมืองไทยได้แก่สกุล Pinus ลักษณะเป็นไม้ต้นและไม้พุ่มพวกสนอายุหลายปี เมื่อยังเล็กทรงพุ่มรูปไข่หรือรูปกรวย จากนั้นแผ่กิ่งก้านออก เปลือกต้นแตกเป็นร่อง ลำต้นมีน้ำยางภายใน ใบคล้ายเข็ม ไม่ผลัดใบ ใบออกเป็นกลุ่มเรียงเวียนรอบกิ่ง โคนดอกแยกเพศอยู่ร่วมต้นกัน โคนติดทนนานจนเกิดเมล็ดและมีเนื้อไม้  ได้แก่สนสองใบ สนสามใบ

สนสามใบ Pinus kesiya
สนสองใบ, สนแส้ม้า Pinus merkusii, สนแคนารี่ Pinus canariensis,

สนเข็มดำญี่ปุ่น Pinus thunbergii

สนสามใบ สนเกี๊ะ สนเขา

โคน(cone)ของสนสามใบ

เปลือกต้นสนสามใบ

สนเข็มดำญี่ปุ่น

สนสองใบ

เปลือกต้นสนสองใบ

สนแคนารี่

สนแคนารี่

PIPERACEAE

(PIPER)

Peperomia dindygulensis ผักป้องแดง
Peperomia magnoliaefolia เปปเปอโรเมีย
Peperomia pellucida ผักกระสัง
Piper betel พลู
Piper chaba ดีปลี
Piper crocatum พลูนาค
Piper longum พริกหาง
Piper nigrum พริกไท
Piper sarmentosum ชะพลู

พริกไท Piper nigrum

พลูนาค Piper crocatum

พลูเงิน Piper sylvaticum

P.obtusifolia cv.Green Gold

P.obtusifolia

Peperomia argyreia

Peperomia serpens

ชะพลู Piper sarmentosum

พลู  Piper betel

 ผักกระสังPeperomia pellucida

PITTOSPORACEAE

(PITTO)

มี ทั้งไม้ต้น ไม้พุ่ม จัดเป็นพวกไม่ผลัดใบ ใบเดี่ยวเรียงสลับ แผ่นใบหนาเหมือนแผ่นหนัง ดอกมีขนาดเล็ก บางชนิดมีดอกสะดุดตา ได้แก่

ผักไผ่ต้น Pittosporum nepaulense, มะขม P. kerrii

ผักไผ่ต้น	ผักไผ่ต้น	ผักไผ่ต้น Pittosporum nepaulense

Japanese mock orange - Pittosporum tobira

Karo- Pittosporum crassifolium

Queensland Laurel- Pittosporum rhombifolium

PLUMBAGINACEAE

พยับหมอก Plumbago auriculata , ฟ้าคราม Ceratostigma stapfianum
เจตมูลเพลิงแดง Plumbago indica
เจตมูลเพลิงขาว Plumbago zeylanica

ฟ้าคราม	ฟ้าคราม

Plumbago indica	Plumbago indica	Plumbago zeylanica

PODOCARPACEAE

(PODO)

ไม้ ต้นใบแบนมักมีลักษณะคล้ายเกล็ด หรือรูปลิ่มแคบ ต่างเพศแยกต้นหรือต่างเพศร่วมต้น ดอกเพศผู้ออกที่ปลายกิ่งหรือซอกใบ ดอกเพศเมียออกตามซอกใบหรือปลายกิ่ง เป็นช่อรูปกรวยได้แก่ สนไผ่

ตัวอย่างพรรณไม้ในวงศ์นี้

Podocarpus lawrencii - Mountain Plum Pine

Podocarpus macrophyllus 'Maki'

Podocarpus polystachys - สนใบพาย สนอรหันต์

Podocarpus nerifolius- พญาไม้

Dacrydium elatum- สามพันปี หรือ สนสามพันปี หรือสนหางกระรอก

POLEMONIACEAE

(POLE)

POLYGONACEAE

(POLYG)

มีประมาณ 32สกุล 800ชนิด เป็น กลุ่มไม้ต้น ไม้พุ่ม ไม้ล้มลุกและไม้เลื้อย ชอบขึ้นตามริมน้ำ หรือชื้นแฉะ ลำต้นมีน้ำฉ่ำรสค่อนข้างเปรี้ยวหรือเผ็ดซ่าเล็กน้อย ตามข้อมักมีลักษณะพิเศษ รอบข้อรอบๆลำต้น มีข้อปรากฏเป็นช่วงๆ ทำให้ลำต้นพองโป่งที่บริเวณนี้เห็นเด่นชัดใบเดี่ยวและมีหูใบ ดอกย่อยมีขนาดเล็กไม่มีกลีบดอก มีเพศครบ มีเพียงบางชนิดที่มีเพศเดียว กลีบรวม มี 5-6 กลีบแยกกัน สีเขียว ลักษณะคล้ายกลีบดอก อยู่เป็น 2 วง มีอายุยืนนาน บางชนิดกลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอด ผลรูปสามเหลี่ยมหรือกลมแบน เมล็ดขนาดเ็ล็กมีอาหารสะสมตัวอย่างพืชในวงศ์นี้

Antigonon leptopus พวงชมพู
Coccoloba uviferu องุ่นทะเล
Muehlenbeckia platyclada ตะขาบหิน
Polygonum barbatum สร้อยทับทิม
Polygonum chinense เอื้องเพ็ดม้า
Polygonum hydropiper ผักไผ่น้ำ
Polygonum odoratum ผักไผ่
Polygonum orientale ผักเอื้อง
Polygonum tomentosum ผักไผ่น้ำ
Tripalis cumingiana เปาโลซานโตส

POLYPODIACEAE

(POLYP)

เป็น เฟินที่มีความหลากหลายมากที่สุด เพราะประกอบด้วยเฟินหลายร้อยชนิด ส่วนใหญ่เกิดและกระจายพันธุ์ในเขตร้อนและกึ่งร้อน ลักษณะเด่นของเฟินวงศ์นี้คือ มีเหง้าเลื้อยเช่นเฟินอิงอาศัยทั้งหลาย ไม่มีลำต้นเด่นชัด ไม่มีดอก ขยายพันธุ์โดยใช้สปอร์ ใบเดี่ยวขอบใบเรียบหรือหยักแบบพูลึก หรือ หรือเป็นใบประกอบแบบขนนก และเส้นใยสานเป็นร่างแห ซอไรรูปร่างกลมหรือใหญ่ บางครั้งจมในแอ่งของผิวใบ หรือขนานตามยาวใกล้เส้นใบหลัก สกุลเด่นของเฟินวงศ์นี้เท่าที่พบและมีการปลูกเลี้ยงกันอยู่ในประเทศไทยได้แก่

กระแตไต่ไม้(Drynaria),กูดเฟือย ( Drynaria rigicula)

ชายผ้าสีดา(Platycerium) ,

ห่อข้าวย่าบา(P. wallichii) 

ลิ้นกุรัม(Pyrrosia)

ตาลมังกร(Lecanopteris) 

กูดเวียน(Aglaomorpha) 

กูดอ้อม (Aglaomorphacoronans)  

ลิ้นผีไม้ (Microsorum), แก๊ปปืน (Phymatosorus) 

หางหนู (Belvisia), เฟินยายแพก (Phymatosorus scolopendrium)

PONTEDERIACEAE

(PONT)

ผักตบชะวา  Eichhornia crassipes
ต้นโพลง Monochoria elata
ผักตบไทย Monochoria hastata
ขาเขียด Monochoria vaginalis

PORTULACACEAE

(POR)

มี 19 สกุล ประมาณ 500 ชนิด เป็นพืชล้มลุกลำต้นและใบอวบน้ำฉ่ำน้ำ มีอายุปีเดียวหรือหลายปีการเติบโตของลำต้นเป็นลักษณะแผ่กระจาย ผิวเป็นมัน ใบเดี่ยว อวบน้ำ ติดเรียงแบบสลับหรือตรงกันข้ามมีเยื่อก้านใบลักษณะเป็นเส้นขน  ดอกมีอายุการใช้งานสั้น กลีบดอกมี6กลีบและมีกลีบเลี้ยง2กลีบมีอายุคงทน สีเขียว มีเพศครบ รูปทรงดอกมีสัดส่วนสมดุลย์ กลีบดอกบางนิ่ม ช้ำง่าย มีสีสดเห็นได้ชัดเจน บานเวลาที่มีแดดจัด เหี่ยวร่วงง่าย กลีบดอกแยกกัน หรือติดกันเล็กน้อยที่ฐาน พืชตัวอย่างในวงศ์นี้ได้แก่คุณนายตื่นสาย แพรเซี่ยงไฮ้ โสมญี่ปุ่น โสมไทย

แพรเซี่ยงไฮ้  Portulaca grandiflora
ผักเบี้ยใหญ่ Portulaca oleracea 
สารพัดพิษ Portulaca pilosa
บานเที่ยง Portulaca quadrifida
โสมไทย Talinum paniculatum
โสมคน,โสมเกาหลี Talinum triangulare

โสมคน

โสมไทบ

PROTEACEAE

(PROT)

พันธุ์ไม้วงศ์นี้มีทั้งไม้ต้นและไม้พุ่ม  ส่วนใหญ่เป็นพันธุ์ไม้ที่กระจายพันธุ์อยู่บนเขาสูง  หรือป่าดิบเขา  จึงไม่ค่อยเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย  มีประมาณ  60  สกุล  1,300  ชนิด  กระจายพันธุ์ในประเทศไทย  2  สกุล  8  ชนิด  เป็น ไม้ต้นและไม้พุ่มขึ้นได้ดีในซีกโลกใต้ ใบเรียงสลับเนื้อใบแข็ง ดอกมีลักษณะเป็นช่อกระจุกแน่น มีโครงสร้างดอกที่มีลักษณะพิเศษได้แก่ สนอินเดีย คิงโปรเทีย เหมือดคนตัวผู้ เหมือดตบ เดื่อหิน

Helicia nilagirica เหมือดคนตัวผู้

เดื่อหิน Helicia nilagirica

พรมคต Heliciopsis terminalis

Protea aurea

Protea cynaroides  -  King Protea, Giant Protea

Grevillea banksii  -  Red Flowered Silky Oak

Grevillea robusta  -  Silk Oak สนอินเดีย

PTERIDACEAE

(PTERI)

เฟิน ในวงศ์นี้มีทั้งขึ้นบนดิน หรือเฟินอิงอาศัย และเฟินน้ำ ส่วนใหญ่ขนาดเล็ก ลำต้นตั้งตรงหรือเลื้อย มีขนหรือเกล็ด รากฝอยจะงอกเลื้อยเกาะกับวัสดุปลูก เหง้าตั้งเลื้อย หรือทอดนอน ตัวใบมักเป็นใบประกอบแบบขนนกหรืออาจเป็นใบเดี่ยว ใบแบบตีนเป็ด ใบแบบนิ้วมือ ใบแผ่ตามรัศมี เส้นใบโดยมากแตกง่ามอิสระ เฟินในวงศ์นี้พบในเขตร้อนทั่วโลกมี11สกุลในอเมริกาและ9สกุลในเอเซียและแอฟริกา

ในประเทศไทยมี3สกุลคือ สกุลเฟินเงิน(Pteris), สกุลปรงทอง ปรงไข่(Acrostichum), สกุล Stenochalaena แพร่กระจายอยู่บริเวณป่าโกงกาง หรือบริเวณเขาสูง ตัวอย่างเฟินในวงศ์นี้

เฟินหิรัญปีกสกุณา

Pteris sp

กูดตาล

Pteris vittata

เฟินอินเดียด่าง

Pteris argyrea

ปรงทอง ปรงไข่

Acrostichum aureum

ปรงหนู

Acrostichum speciosum

PUNICACEAE

(PUNI)

RANUNCULACEAE

(RANUN)

พวงแก้วมณี Clematis paniculata 
พวงแก้วกุดั่น Clematis smilacifolia
พวงวิวาห์ Clematis subpeltata, พวงแก้วสิกขิม Clematis sikkimensis

กำปองหลวง(Clematis buchnaniana) ,กำปองน้อย (Clematis subumbellata)

เทพอัปสร Delphinium scabriflorum

บั้งม่วงเชียงดาว Thalictrum siamense

RHAMNACEAE

(RHAM)

คันทรง Colubrina asiatica
พุทราป่า Gouania obtusifolia
รางแดง Ventilago denticulata
พุทราจีน Zizyphus jujuba
พุทรา Zizyphus mauritiana
เล็บเหยี่ยว Zizyphus oenoplia
มะควัดZizyphus rugosa

RHIZOPHORACEAE

(RHIZO)

พรรณไม้วงศ์นี้ทั่วโลกประมาณมี15สกุลประมาณ135ชนิด ประเทศไทยพบ7สกุล16ชนิด  เป็นไม้ ยืนต้นไม้พุ่มที่มักพบริมทะเล ไม่ผลัดใบ ขึ้นอยู่ตามชายเลนที่มีน้ำขึ้นน้ำลงเป็นประจำ ทั้งน้ำกร่อยและน้ำเค็ม มีรากพิเศษ เมื่อน้ำหนุนขึ้นสูง รากเหล่านี้จะจมอยู่ใต้ระดับน้ำและรากเหล่านี้มักจะเจริญดีทางด้านตะวันออก ของลำต้นหรือด้านใต้ลม มีเพียงบางชนิดพบในป่าดงดิบและป่าเบญจพรรณ แตกกิ่งมาก ใบออกแบบตรงข้าม เป็นใบเดี่ยว ขอบใบเรียบ เนื้อใบเหนียวอวบหนาเป็นมัน มีเยื่อก้านใบ ประกบกันเป็นรูปกรวย ปลายแหลมยาวหลุดร่วงง่ายเมื่อใบมีอายุมากขึ้น ดอกออกเป็นช่อแบบช่อกระจุก อาจมีดอกเดี่ยวบ้าง สมบูรณ์เพศ บางครั้งฐานดอกยืดออกเป็นรูปถ้วย กลีบเลี้ยงแข็งหนา โคนเชื่อมกันเป็นหลอดรูปถ้วย ปลายแยกเป็นแฉกเรียงจรดสลับกันกับกลีบดอก  เนื้อผิวด้านในมักมีสีแดง กลีบรองนี้มักจะแห้งและแข็ง มีสภาพคงทนดีมาก กลีบดอก แยกกัน มีจำนวนเท่ากลีบเลี้ยง ม้วนบิดไปทางเดียวกันขณะเป็นดอกตูม  ขนาดเล็กกว่ากลีบเลี้ยง  จำนวนเกสรเพศผู้จะเท่ากับจำนวนกลีบดอก ผลแบบมีเนื้อ แห้งไม่แตกมีเมล็ด1เมล็ด เมล็ดที่ขึ้นบนป่าชายเลน มักมีเยื่อหุ้มเมล็ดสีเขียว ทรงกระบอก งอกตั้งแต่อยู่บนต้น มีแหล่งสะสมอาหาร

ตัวอย่างพืชวงศ์นี้ได้แก่ได้แก่

โกงกางใบเล็ก Rhizophora apiculata, โกงกางใบใหญ่ Rhizophora mucronata    

ถั่วขาว Bruguiera cylindrica
พังกาหัวสุมดอกขาว(ประสักขาว)  Bruguiera gymnorrhiza                                                                         พังกาหัวสุมดอกแดง(ประสักแดง) Bruguiera sexangula
พังกาหัวสุมดอกช่อ (พังกา) Bruguiera hainesii
เฉียงพร้านางแอ Carallia brachiata 
โปรงขาว Ceriops decandra 
โปรงแดง Ceriops tagal 
รังกะแท้ Kendelia candel

ROSACEAE

(ROS)

มี ประมาณ 115 สกุล ประมาณ 3,200 ชนิด เป็นไม้ไม่ผลัดใบหรือผลัดใบระยะสั้น มีทั้งเป็นไม้ล้มลุกไม้พุ่มและไม้ต้น บางชนิดเป็นไม้เลื้อย ลำต้นมักมีหนามหรือขนแข็งคลุม ใบเรียงแบบสลับ บางชนิดมีเยื่อก้านใบใหญ่ติดอยู่กับโคนก้านใบ  บางชนิดเยื่อก้านใบร่วงเร็ว เป็นดอกเดี่ยวหรือเป็นช่อดอกแบบ ช่อกระจุก ดอกสมบูรณ์เพศ ออกที่ปลายยอดหรือซอกกิ่ง รูปทรงดอกมีสัดส่วนสมดุลย์มีเพียงบางชนิดที่มี ฐานรองดอกขยายเป็นถ้วยโค้งขึ้นมา
กลีบรอง มีจำนวนตั้งแต่ 5 กลีบขึ้นไป อยู่แยกกัน สีที่พบมากคือ ขาว ชมพู และชมพูเข้ม กลีบดอกนุ่มติดอยู่บนขอบถ้วยโค้งของฐานรองดอก โคนกลีบมีต่อมสร้างน้ำหวานและน้ำมันหอมระเหย เป็นวงศ์ที่มีการแพร่กระจายกว้างมาก หลายชนิดเป็นไม้ผลที่สำคัญในเขตอบอุ่น มีทั้งที่เป็นไม้ผลยืนต้นและหลายชนิดเป็นไม้ประดับ ในเขตร้อนเช่น กุหลาบ แอปเปิ้ล ท้อ

สตรอเบอรี่ป่า Duchesnea indica
สตรอเบอรี่สวน Fragaria chiloensis 
มะมื่อ Parinari anamense 
ท้อ Prunus persica
สาลี่จีนPyrus lindleyi 
แอปเปิล Pyrus malus
คันคาก Rhaphiolepis indica
กุหลาบหนู Rosa chinensis
กุหลาบมอญRosa damascena 
ส้มกุ้ง Rubus moluccanus
หนามไข่ปู Rubus rugosus, นางพญาเสือโคร่ง Prunus cerasoides, แตงชั่ง Prunus arborea var. montana

RUBIACEAE

(RUB)

มีประมาณ 500 สกุล ประมาณ 7,000 ชนิด เป็น พืชเขตร้อนทั้งหมด มีตั้งแต่ไม้ล้มลุกขนาดเล็กจนถึงไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ บางชนิดเป็นไม้เลื้อย บางชนิดมีหนามตามลำต้นและกิ่ง เป็นพืชที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจ ใบเรียงตรงข้ามและมีหูใบอยู่ระหว่างก้านใบ หรือออกเป็นกลุ่มเรียงสลับกันตอนปลายของกิ่ง ขอบใบเรียบ เนื้อใบกรอบ แข็งหรือเหนียว ผิวใบด้านบนมักเป็นมัน ดอกติดกันเป็นหลอดปลายแยกเป็น4-5กลีบ รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ บางชนิดกลีบรองบางกลีบจะแปรลักษณะไปเป็นแผ่นกลีบที่มีสีสดเห็นชัด

ตัวอย่างพืชในวงศ์นี้ ได้แก่ เข็ม กระทุ่มนา กาแฟ ดอนญ่า

Anotis trimera น้ำนมราชสีห์
Anthocephalus chinensis กระทุ่ม
Aphaenandra uniflora มะลิเลื้อย
Chassalia ophioxyloides เข็มแดง
Clarkella siamensis ดาววาว
Coffea arabica กาแฟอาราบิคา
Coffea canephora กาแฟโรบัสตา
Duperrea pavettifolia เข็มดอย
Gardenia collinsae พุด
Gardenia hygrophila พุดนา
Gardenia jasminoides พุดซ้อน
Gardenia sootepensis คำมอกหลวง, Gardenia obtusifolia คำมอกน้อย
Gardenia tubifera พุดป่า
Ixora congesta เข็มเศรษฐี
Ixora ebarbata เข็มขาว
Ixora grandiflora เข็มใหญ่
Ixora stricta เข็มญี่ปุ่น
Metadenia trichotoma ขมิ้นต้น
Mitragyna javanica กระทุ่มนา
Mitragyna speciosa กระท่อม
Morinda citrifolia ยอบ้าน
Morinda tomentosa ยอป่า ,Mussaenda cordifolia ใบต่างดอก
Mussaenda erythrophylla ดอนญ่าแดง,Mussaenda phillippica ดอนญ่าขาว
Nauclea orientalis ก้านเหลือง, Pentas lanceolata เข็มอินเดีย
Randia oppositifolia คัดเค้า ,Rothmannia sootepensis สะแล่งหอมไก๋
Xantonnea parvifolia ครอบจักรวาล, Hydnophytum formicaum กระเช้าผีมด หัวร้อยรู

RUTACEAE

(RUTA)

มีประมาณ 140สกุล 1,600ชนิด เป็น ไม้ต้นและไม้พุ่ม ขึ้นได้ดีในเขตร้อนและกึ่งร้อน ทุกส่วนของต้นพืชมีกลิ่นน้ำมันหอมระเหย ตามกิ่งก้านมักมีหนามขนาดใหญ่ ยาว แหลม ใบเดี่ยวหรือใบประกอบมีต่อมน้ำมันเป็นจุดโปร่งแสง  เนื้อใบเหนียวและมักมีอายุคงทน ดอกเกิดที่ปลายช่อหรือซอกกิ่ง ดอกย่อยมีสัดส่วนสมดุลย์ มีเพศครบ ฐานรองดอกบริเวณใต้รังไข่จะมีเนื้อเยื่อยกเป็นวงขอบนูน กลีบรอง มี 4-5 กลีบ แยกหรือติดกัน กลีบดอก มี 4-5 กลีบ แยกกัน มีหลายชนิดมีผลรับประทานได้ และมีกลิ่นหอม

ตัวอย่างพืชในวงศ์นี้้

Aegle marmelos มะตูม
Citrus aurantifolia มะนาว
Citrus hystrix มะกรูด
Citrus maxima ส้มโอ ,Citrus medica L. var. sarcodactylis ส้มมือ
Citrus medica มะงั่ว
Citrus nobilis ส้มแก้ว
Citrus reticulata ส้มเขียวหวาน
Citrus sinensis ส้มเกลี้ยง
Clausena lansium มะไฟจีน
Feronia limonia มะขวิด
Feroniella lucida มะสัง
Hesperethusa crenulata กระแจะ
Murraya paniculata แก้ว
Ravenia spectabilis มุจลินท์
Triphasis trifolia มะนาวเทศ , Atalantia roxburghina มะนาวผี
Zanthoxylum limonella กำจัดต้น,มะแขว่น

SALICACEAE

(SALIC)

หลิว Salix babylonica
ตะไคร้น้ำ Salix pyrina 
สนุ่นSalix tetrasperma, ตะขบน้ำ(ตะขบทะเล) Scolopia macrophylla

SAMBUCACEAE

(SAMBU)

SAPINDACEAE

(SAPIN)

มี ทั้งไม้ต้น ไม้พุ่มและไม้เลื้อย ขึ้นได้ดีในเขตอบอุ่น ใบเรียงสลับ ใบประกอบแบบขนนก หรือแบบฝ่ามือ ดอกมีขนาดเล็ก ผลแบบต่างๆเช่นลิ้นจี่ ลำไย เงาะ มะหวด ขี้หนอน

SCHIZAEACEAE

(SCHIZ)

ในวงศ์นี้ประกอบด้วย5สกุล จัดเป็นกลุ่มเฟินบนดินที่มีขนาดต่างๆกัน เหง้าสั้นทอดนอน เลื้อยได้ขึ้นได้ดีในเขตร้อน ใบเดี่ยวหรือใบประกอบแบบขนนก หรือเป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ บางครั้งมีลักษณะคล้ายเส้นด้าย บางชนิดก็มีใบคล้ายปาล์ม มีสปอร์สำหรับขยายพันธุ์ ได้แก่ ตัวอย่างชนิดพืชในสกุลตานกล่อมและสกุลย่านลิเภา

SCROPHULARIACEAE

(SCROP)

ส่วนใหญ่เป็นไม้ล้มลุกหรือไม้พุ่มขนาดเล็ก ทั่วโลกมีประมาณ210 สกุล 5,100ชนิด ขึ้นได้ดีในเขตอบอุ่นและเขตร้อน ใบเรียงแบบตรงข้าม มีลักษณะอ่อนนุ่ม ลำต้นเป็นสี่เหลี่ยม ดอกสมมาตรด้านข้าง สมบูรณ์เพศ มีกลีบประดับรองรับ กลีบรอง มี 5 กลีบติดกันที่ฐาน ปลายแยกเป็นแฉกลึก
กลีบดอก มี 5 กลีบติดกันแบบ personate คือกลีบที่ติดกันนั้นแบ่งเป็น 2 ซีก ไม่เท่ากัน  และมีบางส่วนเจริญออกมาเป็นแผ่นปิดไว้เกือบหมด บางชนิดหลอดกลีบดอกจะพองโป่งเป็นถุงหรือเป็นเดือยงอนโค้ง ตัวอย่างชนิดพืชได้แก่

SELAGINELLACEAE

(SELAG)

วงศ์ ที่มีวิวัฒนาการใกล้เคียงกับเฟินแต่ต่ำกว่า พืชในวงศ์นี้ไม่ใช่เฟินที่แท้จริง จัดเป็นญาติใกล้ชิดกับเฟิน พบได้ทั่วประเทศไปในป่าที่มีความชื้นสูง เลื้อยไปตามพื้นดิน ใบค่อนข้างละเอียด มีมากมายหลายชนิด เป็นไม้เนื้ออ่อนทอดเลื้อยคลุมดิน หรือลำต้นตั้ง ขยายพันธุ์โดยใช้สปอร์

SIMAROUBACEAE

(SAMA)

(SOL)

ประมาณ 90 สกุล 2,300 ชนิด มี ทั้งไม้เลื้อย ไม้ต้น และไม้พุ่มใหญ่ บางชนิดเป็นไม้มีพิษ ใบเดี่ยว ติดเรียงแบบสลับ ขอบใบเป็นมุมหยักเว้าบางชนิดมีขนหรือหนาคลุมที่ผิวใบและกิ่งก้าน ฐานใบมักไม่เท่ากัน ทรงดอกกลม สมบูรณ์เพศ มักมีสีขาว เหลือง หรือม่วง กลีบรองดอก มี 5 กลีบ ติดกันที่โดนกลีบ ปลายแยกเป็นแฉก มีสภาพคงทน
กลีบดอก มี 5 กลีบ เชื่อมติดกันเป็นรูปกรวยเนื้อกลีบย่นเล็กน้อย ขณะดอกตูมกลีบดอกจะพับซ้อนไปมา ได้แก่

Brunfelsia americana พุดตะแคง
Brunfelsia hopeana พุดสามสี
Capsicum annuum พริก
Capsicum frutescens พริกขี้หนู
Cestrum aurantiacum ราตรีสีทอง
Cestrum nocturnum ราตรี , Cestrum Diurnum ทิวาราตรี
Datura metel ลำโพง
Lycinanthes biflora มะแว้งเครือ
Lycopersicon esculentum มะเขือเทศ
Nicotiana tabacum ยาสูบ
Petunia hybrida พิทูเนีย
Physalis anguiata โทงเทง
Solanum aculeatissimum มะเขือขื่น
Solanum incanum มะแว้ง
Solanum melongena มะเขือยาว
Solanum sanitwongsei มะแว้งเครือ
Solanum stramonifolium มะอึก
Solanum torvum มะเขือพวง
Solanum tuberosum มันฝรั่ง

SONNERATIACEAE

(SONN)

วงศ์เล็กทั่วโลกพบเพียง8ชนิด เป็นไม้ ต้น มักเป็นไม้ชายเลนหรือป่าดิบชื้น ใบเดี่ยวออกตรงข้ามเป็นวงรอบข้อ ดอกเดี่ยว หรือดอกเป็นช่อแบบช่อกระจุก ออกที่ปลายกิ่ง ดอกใหญ่และสมบูรณ์ดพศ กลีบเลี้ยง4-8กลีบ จรดกัน กลีบดอก4-8กลีบหรือไม่มีกลีบดอก เมื่อตูมดอกจะยับย่นก้านเกสรเพศเมียโค้งงอ รังไข่เหนือวงกลีบมีฐานรูปถ้วย คาร์เพลเชื่อมติดกัน ออวูลจำนวนมาก ผลเป็นผลเนื้อหลายเมล็ด หรือเป็นผลแห้งแตก ได้แก่

Duabanga grandiflora ลำพูป่า,ตุ้มเต๋น
Sonneratia alba ลำแพน ทะเล
Sonneratia caseolaris ลำพู
Sonneratia ovata ลำแพน ลำพูหิน

STERCULIACEAE

(STER)

ประมาณ 60 สกุล  750 ชนิด ส่วนใหญ่เป็นพืชเขตร้อน ไม้ต้นหรือไม้พุ่มหรือไม้เลื้อยที่มีความสวยงาม มักมีขนคลุมกิ่งก้าน ใบ ผล เปลือกในมียางเมือก ใบเดี่ยวหรือใบประกอบแบบนิ้วมือเรียงตัวแบบเรียงสลับในระนาบเดียวหรือวนรอบ มักจะมีหูใบชัดเจนและมีขนรูปดาว กลุ่มหนึ่งของวงศ์นี้มีดอกปกติคือมีกลีบเลี้ยงและกลีบดอกอย่างละ5กลีบ ขณะที่อีกกลุ่มไม่มีกลีบดอกแต่มีกลีบเลี้ยงที่มีสีสันสดใสซึ่งมักเชื่อมกันที่ฐานกลีบ  บางชนิดดอกใหญ่เด่นสะดุดตา บางครั้งดอกเกิดตามลำต้น ดอกแยกเพศไม่มีกลีบดอก แต่มีกลีบเลี้ยงที่สีสดใส กลีบรอง มี 3-5 กลีบ ติดกันที่ฐาน  กลีบดอก มี 5 กลีบ แต่อาจลดรูปจนไม่ปรากฏให้เห็น โคนกลีบเชื่อมติดกับหลอดก้านเกสรตัวผู้ ขณะดอกตูมกลีบมักจะบิดม้วนเมื่อดอกบานแล้วกลีบจะโรยผลเหนียวหรือแข็งออกเป็นช่อ เมล็ดบางชนิดมีปุยเยื่อหุ้ม หรือแผ่เป็นปีกครีบ ได้แก่

ตัวอย่างชนิดพืช
Byttneria pilosa กำยานเครือ ,Pterospermum semisagittatum ขามคัวะ
Dombeya acutangulata พุดตานสุรินทร์
Eriolaena candollei ปอเลียง เลียงฝ้าย
Firmiana colorata ปอหูช้าง,ปอฝ้าย
Helicteres isora ปอบิด
Helicteres vinosa ปอด่อน
Leptonychia heteroclita ผักหวาน
Mansonia gagei จันทน์ชะมด
Pentapetes phoenicea บานเที่ยง
Pterospermum acerifolium สลักกะพาด (จำปาแขก)
Pterygota alata หัวอีอุก
Reevesia siamensis โมลี
Sterculia foetida สำโรง ,Scaphium scaphigerum พุงทะลาย(สำรอง)                                                                  Sterculia pexa ปอบ้าน ปอขาว, Sterculia villosa ปอตูบหูช้าง, S. balanghas ปอขนุน
Theobroma cacao โกโก้

STRERLITZIACEAE

(STREL)

SYMPHOREMATACEAE

(SYMPH)

ไม้ ล้มลุก ไม้พุ่ม หรือไม้ต้น ลำต้นหรือกิ่งมักจะเป็นสี่เหลี่ยม ใบเรียงกันตรงข้าม หรือเป็นวงรอบ ใบเดี่ยว ช่อดอกมีหลายแบบมักเป็นแบบช่อกระจุก ดอกสมบูรณ์เพศหรือมีดอกเพศเดียวและดอกสมบูรณ์เพศร่วมต้น วงกลีบเลี้ยงมี5กลีบ กลีบดอกมีเท่ากับจำนวนกลีบเลี้ยง เกสรเพศผู้มี5 เกสรเพศเมีย 1 ผลเมล็ดแข็ง ได้แก่   

  พวงประดิษฐ์ (เครือออน) Congea tomentosa 

ฮ่อสพายควาย Sphenodesme  pentandra   

STRYCHNACEAE

(STRY)

ไม้ ล้มลุก ไม้พุ่ม หรือไม้ต้น บางชนิเดเป็นไม้รอเลื้อย ใบเรียงตรงข้าม ดอกสมบูรณ์เพศ วงกลีบเลี้ยง4-5กลีบ หรือ10กลีบ เกสรเพศผู้มีจำนวนเท่ากันกับจำนวนกลีบดอก ผลแห้งแตกตามตะเข็บ หายากที่เป็นผลมีเนื้อหลายเมล็ด หรือผลเมล็ดแข็ง

ได้แก่ แสลงใจ (ตูมกาขาว ตูมกาแดง)

Strychnos nux-blanda

STYRACACEAE

(STYR)

เป็นวงศ์ขนาดเล็กแต่มีการกระจายกว้างขวางทั่วโลกประมาณ760ชนิด เป็นไม้ไม่ผลัดใบขนาดเล็กหรือขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ เปลือกต้นมีชันน้ำมัน กิ่งอ่อนและช่อดอกเป็นเหลี่ยม มีขนไม่หนาแน่นใบเดี่ยวเรียงเวียนสลับ ใบอ่อนมีขนสีขาวสั้นๆด้านบนจะร่วงไปเมื่อใบแก่ ช่อดอกออกตามซอกใบและปลายกิ่ง มีทั้งช่อเดี่ยวและช่อแยกแขนง เป็นดอกสมบูรณ์เพศ สีขาว กลีบเลี้ยงโคนติดกันเป็นถ้วยเล็กๆ ปลายแยกเป็น5แฉกหลุดร่วงง่าย กลีบดอกมี5กลีบโคนติดกันเกสรผู้สีแสดอมเหลือง ผลกลมค่อนข้างแป้น

กำยานสุมาตรา Styrax benzoides และ Styrax paralleloneurus

กำยานญวน Styrax tonkinensis

SYMPLOCACEAE(วงศ์เหมือดแก้ว)

SYMPLOCACEAE

เป็นวงศ์เล็กเขตศูนย์สูตรทั่วโลกมีประมาณ250ชนิด มีสกุลเดียวคือ สกุลเหมือดแก้ว ดังนั้นลักษณะต่างๆจะเป็นทำนองเดียวกัน พบกระจายประปรายในป่าดิบเขาน้อยที่จะอยู่ระดับต่ำกว่า1,000เมตร มีทั้งไม้ต้นและไม้พุ่ม เป็นไม้ไม่ผลัดใบ ใบเดี่ยวเรียงสลับหรือวนรอบ ขอบใบมักมีซี่หยัก ใบแห้งสีเหลืองหรือเหลืองอมเขียว ดอกสีขาวหรือเหลืองออกเป็นช่อเรียวแคบ ชั้นกลีบดอกเป็นหลอดสั้นๆปลายแยก5พูซ้อนกัน ผลเป็นผลสด

ตัวอย่างพืชในวงศ์นี้

เหมือดหอม Symplocos racemosa

เหมือดดอย Symplocos macrophylla                                                                                                           Symplocos henschelii  ssp. magnifera

(เป็นไม้เฉพาะถิ่นของดอยอินทนนท์และเทือกเขาใกล้เคียงที่ระดับ1,400-1,800เมตร)

เหมือดหลวง Symplocos cochinchinensis ssp.cochinchinensis

suansavarose.com

22/12/2010