ต้นไม้ใหญ่ยืนต้น 3

56 อินทนิลน้ำ/Lagerstroemia speciosa

ชื่อวิทยาศาสตร์ ---Lagerstroemia speciosa (L.) Pers.(1806)
ชื่อพ้อง---Has 3 Synonyms.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:553618-1#synonyms
---Lagerstroemia munchhausia L. ex Forsyth f.(1794), nom. superfl.
---Munchausia speciosa L.(1770)
---Murtughas speciosa (L.) Kuntze.(1891)
ชื่อสามัญ--Queen Flower, Giant crape-myrtle, Queen's crape-myrtle, Banabá plant for Philippines, Pride of India, Bloodwood, Rose of India
ชื่ออื่น---ฉ่วงมู, ฉ่องพนา (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี); ตะแบกดำ (กรุงเทพฯ); บางอบะซา (นราธิวาส); บาเย, บาเอ (มาเลย์-ปัตตานี); อินทนิล, อินทนิลน้ำ (ภาคกลาง, ภาคใต้); [ASSAMESE: Ejar, Ajar, Jarul.];[BRAZIL: Flor-da-rainha, Resedá-flor-da-rainha, Resedá-gigante.];[CHINESE: Bai ri hong, Da hua zi wei, zi wei shu.];[CUBA: Astronomía, Cupido, Gastronomia, Júpito.];[DOMINICAN REPUBLIC: Almira, Armira.];[DUTCH: Koninginnebloem.];[FRENCH: Lilas des Indes, Stragornia blanc.];[GERMAN: Rose von India.];[HAITI: Atromelia stragornia.];[HINDI: Jarul.];[INDONESIA: Bungur, Bungur tekuyung, Ketangi.];[JAMAICA: Crape myrtle, June rose.];[JAVANESE: Ketangi.];[MALAYSIA: Berangan asu, Bungor raya, Bongor biru, Sebugor, Tibabah (Malay).];[MARATHI: Taman.];[MYANMAR: Gawkng-uchyamang, Pyinma, Pyinma-ywetthey.];[NETHERLANDS: Koninginnebloem.];[PHILIPPINES: Banaba (Tag.), Makabols, Parasabukong.];[PUERTO RICO: Astromero.];[SPANISH: Astromelia, Embrujo de la India, Flor de la reina, Orgullo de la India.];[TAMIL: Kadali.].[THAI: Chuang-muu, Chong-pana, Tabaek dam, Inthanin nam.];[VIETNAM: Banglang.];[TRADE NAME: Arjuna, Pyinma.].
EPPO Code---LAESP (Preferred name: Lagerstroemia speciosa.)
ชื่อวงศ์ ---LYTHRACEAE
ถิ่นกำเนิด ---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---อินเดีย พม่า จีนตอนใต้ อินโดจีน มาเลย์ สุมาตรา บอร์เนียว ฟิลิปปินส์ ชวา  สุลาวาสี ตอนเหนือของออสเตรเลีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Lagerstroemia' ตั้งตาม Magnus von Lagerstroem นักธรรมชาติวิทยาชาวสวีเดนผู้จัดหาตัวอย่างจากตะวันออกสำหรับ Linnaeus ; ชื่อเฉพาะ 'speciosa' เป็นคำคุณศัพท์ภาษาละติน 'speciosus, a, um' = สวยงามฉูดฉาดอ้างอิงถึงดอกไม้
Lagerstroemia speciosa เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ตะแบก (Lythraceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดยChristiaan Hendrik Persoon (1761–1836)นักพฤกษศาสตร์ชาวแอฟริกาใต้ ในปี พ.ศ.2349
Accepted Infraspecifics https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:553618-1#synonyms
Includes 2 Accepted Infraspecifics
- Lagerstroemia speciosa subsp. intermedia (Koehne) Deepu & Pandur.(2017)
- Lagerstroemia speciosa subsp. speciosa

ที่อยู่อาศัย--- มีถิ่นกำเนิดในเขตอบอุ่นและเอเชียเขตร้อนรวมถึงอนุทวีปอินเดีย, จีน, กัมพูชา, พม่า, ไทย, เวียดนาม, อินโดนีเซีย, มาเลเซียและฟิลิปปินส์ ได้รับการปลูกฝังอย่างกว้างขวางเป็นไม้ประดับและขณะนี้ได้รับการแปลงสภาพในเขตร้อนของเอเชียและแอฟริกา, ออสเตรเลีย, เม็กซิโก, อเมริกากลาง อเมริกาใต้และหมู่เกาะอินเดียตะวันตกเป็นพืชของเขตร้อนชื้นและกึ่งเขตร้อนชื้นซึ่งพบได้ที่ระดับความสูงไม่เกิน 400 เมตร สายพันธุ์นี้ได้รับการชื่นชมอย่างมากในตลาดพืชสวนขนาดใหญ่ มักจะนำไปปลูกในสวนทั่วไป ในสวนสาธารณะ รอบลานจอดรถและตามทางหลวง มันได้หลบหนีจากการเพาะปลูกและตอนนี้สามารถพบได้ตามธรรมชาติในพื้นที่เสีย, พื้นที่ที่ถูกรบกวน, ทุ่งหญ้าโล่งและตามริมถนนในสภาพภูมิอากาศที่หลากหลาย ขณะนี้มีการจดทะเบียนเป็นพืชรุกรานในเบลีซ, คอสตาริกา, เปอร์โตริโกและหมู่เกาะเวอร์จิน ( Balick et al., 2000 ; ChacónและSaborío, 2012 ; Rojas-Sandoval และ Acevedo-Rodríguez, 2015 ) ในประเทศไทยพบทุกภาค ขึ้นตามป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง และป่าดิบชื้น ความสูงถึงประมาณ 750 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบหรือกึ่งผลัดใบ หมายถึงถ้าขึ้นอยู่ในที่แห้งแล้งจะผลัดใบ ถ้าผลัดใบจะผลัดใบประมาณเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนมกราคม ต้นสูงประมาณ 10-20 เมตร เส้นผ่านศูน์กลางประมาณ 60 ซม.เรือนยอดแผ่เป็นพุ่มกว้างกลม เปลือกหนาสีเทาอมน้ำตาล ใบเดี่ยวเรียบเป็นมัน เรียงตรงข้าม ใบยาวรูปไข่กึ่งขอบขนาน ดอกออกเป็นช่อยาวประมาณ10-50ซม.ออกที่ปลายกิ่งและกิ่งข้าง  ดอกสีม่วงสด ,ม่วงอมชมพู ,สีชมพูหรือสีขาว (สำหรับอินทนิลพันธุ์สีชมพูสดเรียกว่า ตะแบกอินเดีย) ดอกขนาดใหญ่ขนาดดอกประมาณ 5-7.5ซม  มีกลีบดอก 6 กลีบ.เกสรเพศผู้จำนวนมาก ผลเป็นแบบแคปซูลรูปไข่ยาวและกว้าง 2-2.5ซม. เมื่อแก่มีสีน้ำตาล ผลแก่แตกออกเป็น6พู ผลและเมล็ดเล็กกว่าอินทนิลบก เมล็ดยาว1ซม.สีน้ำตาลอ่อน
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---เติบโตได้ดีในตำแหน่งที่มีแดดจัด 80-100 % (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) มักจะพบการเจริญเติบโตตามลำธาร ดินอาจแตกต่างจากการระบายน้ำดีถึงน้ำท่วมเป็นครั้งคราว แต่ไม่ใช่ดินพรุ ต้องการค่า pH ในช่วง 5.5 - 6.5, ที่ทนได้ 4.5 - 7.5 ทนอุณหภูมิต่ำสุดได้ถึง 0°C ในช่วงสั้น ๆต้นไม้ได้รับการปลูกอย่างประสบความสำเร็จในเขตเมืองที่มีมลพิษทางอากาศ การระบายน้ำไม่ดีดินบดอัดและ/หรือภัยแล้ง สามารถออกดอกได้เมื่ออายุเพียง 2 ปี สายพันธุ์นี้ทนต่อไฟ
การรดน้ำ---ไม่ต้องการน้ำมาก รดน้ำ 5 – 7 วันต่อ 1 ครั้ง
การตัดแต่งกิ่ง---ไม่ต้องการการตัดแต่งกิ่งมากนัก ไม่จำเป็นต้องตัดแต่งต้นไม้นี้เป็นประจำ แต่ต้องมีการตัดแต่งกิ่งเป็นระยะๆ การตัดแต่งกิ่งสามารถทำได้เพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ กำจัดกิ่งที่เหี่ยวแห้งและตายในทุกฤดูหนาว
การใส่ปุ๋ย---ใช้ปุ๋ยคอกหรือหมัก ใส่ปีละ 4 – 5 ครั้ง ถ้าใช้ปุ๋ยเคมีสูตรสมดุล ใส่ปีละ 3 – 4 ครั้ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีปัญหาแมลงหรือโรคร้ายแรง
รู้จักอันตราย-รากลำต้นและใบมีกรดไฮโดรไซยานิค ปริมาณสูงสุดในระยะเริ่มแรกของการเจริญเติบโตและจะลดลงเมื่อพืชเจริญเติบโตเต็มที่

การใช้ประโยชน์---- ต้นไม้ถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเพื่อเป็นยาและแหล่งวัสดุ ไม้ที่มีคุณภาพดีถือว่าเป็นหนึ่งในไม้ที่ดีที่สุดในพม่าและอัสสัมและมักจะมีการซื้อขายแลกเปลี่ยนเชิงพานิชย์
ใช้เป็นยา--- การเตรียมจากใบแห้งหรือที่เรียกว่า Banaba มีการใช้กันอย่างแพร่หลายในประเทศฟิลิปปินส์ในการรักษาโรคเบาหวานและปัญหาปัสสาวะ ใบไม้นั้นใช้เป็นยาถ่าย
- ในอินเดียใช้เปลือกและใบเป็นยาขับพิษ  เมล็ดใช้เป็นยาเสพติด และรากเป็นยาแก้ไข้ ยากระตุ้น และยาสมานแผล (Jain and DeFilipps 1991)
- ในอินโดจีนจะใช้รากและเปลือกเป็นยาสมาน ใบและผลมีคุณสมบัติลดน้ำตาลในเลือดในการรักษาโรคเบาหวาน บนคาบสมุทรมลายูมีการรับประทานยาต้มจากเปลือกเพื่อรักษาอาการปวดท้องและโรคบิด ใบทำเป็นยาพอกเพื่อรักษาโรคมาลาเรียและเท้าแตก
- ในประเทศอินโดนีเซียใช้เปลือกเย็นเพื่อรักษาอาการท้องร่วง ยาพอกใบใช้แก้อาการไข้มาเลเรีย ยาต้มเปลือกใช้สำหรับรักษาอาการท้องเสียและปวดท้อง
วนเกษตรใช้---ต้นไม้มีระบบรากที่มีความหนาแน่นสูงและกว้างซึ่งทำให้มันมีประโยชน์ในการปลูกเพื่อควบคุมการชะล้างพังทลาย
- ถูกใช้ในรูปแบบการปลูกป่าสำหรับเนินเขาที่เสื่อมโทรมในชวา
ใช้เป็นไม้ประดับ---นิยมใช้เป็นไม้ประดับและไม้ให้ร่มเงาตามอาคารบ้านเรือน ที่อยู่อาศัย สถานที่ราชการ ริมถนน สวนสาธารณะโดยทั่วไป
ใช้อื่นๆ--- แก่นไม้เป็นตัวแปรจากสีน้ำตาลอ่อนสีเหลืองน้ำตาลสีเทาหรือสีแดงไปจนถึงสีน้ำตาลแดง พื้นผิวมีความละเอียดปานกลางถึงหยาบและไม่สม่ำเสมอค่อนข้างมันวาว ไม้หนักพอสมควร เหมาะสำหรับการตกแต่งภายใน แผ่นผนัง แผ่นไม้อัด ผลิตเฟอร์นิเจอร์ระดับสูงการแกะสลักและพื้นภายใน มีรายงานว่าเป็นที่นิยมสำหรับใช้ในการสร้างเรือในประเทศไทยและบางส่วนของภูมิภาคอินโดจีน
- เปลือกผลและใบมีแทนนิน [เปลือกผลไม้ (14 - 17%) ใบ (12 - 13%).] สีย้อมสีเหลืองได้จากเปลือกไม้
- ไม้ยังใช้เป็นเชื้อเพลิง
ระยะออกดอก---พฤษภาคม-กรกฏาคม
ขยายพันธุ์ --- เมล็ด ปักชำ ตอนกิ่ง ชำราก

57 อินทนิลบก/Largerstroemia Macrocarpa

[la-ger-STREEM-ee-a] [Mac·ro·car·pa]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Largerstroemia macrocarpa Wall. ex Kurz.(1874)
ชื่อพ้อง---Has 4 Synonyms.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:553588-1#synonyms
---Lagerstroemia costa-draconis Furtado & Srisuko.(1969)
---Lagerstroemia hossei Koehne.(1908)
---Lagerstroemia intermedia var. oblonga Craib.(1911)
---Lagerstroemia macrocarpa var. reflexa Furtado & Srisuko.(1969)
ชื่อสามัญ---Giant Crape Myrtle, Queen's Crepe Myrtle, Naked lady of the forests, Nude Lady of the Forest
ชื่ออื่น--- กากะเลา (อุบลราชธานี); กาเสลา, กาเสา (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ); จ้อล่อ, จะล่อ, จะล่อหูกวาง, หูกวาง (ภาคเหนือ); ชีมุง (เงี้ยว); ปะหน่าฮอ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน); อินทนิลบก (ภาคกลาง) ;[BURMESE: Eikmwe, Kon-pyima, Mai-sa-hpong, Pyinma-ywet-gyi.];[KANNADA: Nandimara.];[MALAYALAM: Vellilav, Ventheekk.];[MARATHI: Bondara, Kumbaya, Nana.];[RUSSIAN: Lagestromiia krupnoplodnaia.];[TAMIL: Kaccai-k-kattai, Vel-vila, Ventekku.];[TELUGU: Chinnangi.];[THAI: In ta nin bok (Central Thailand), Ga ka lao, Jorlor, Jalor, Jalor hoo kwang (Northern Thailand), See mung.].
EPPO Code--- LAEMA (Preferred name: Lagerstroemia macrocarpa.)
ชื่อวงศ์---LYTHRACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---อินเดีย พม่า ไทย ลาว
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Lagerstroemia' ตั้งตาม Magnus von Lagerstroem นักธรรมชาติวิทยาชาวสวีเดนผู้จัดหาตัวอย่างจากตะวันออกสำหรับ Linnaeus ; ฉายาเฉพาะ 'macrocarpa' จากภาษาละติน หมายถึงผลขนาดใหญ่ อ้างอิงถึงผลไม้ของชนิดนี้
Largerstroemia macrocarpa เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ตะแบก (Lythraceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Nathaniel Wallich (1786–1854) ศัลยแพทย์และนักพฤกษศาสตร์ชาวเดนมาร์กจากอดีต Wilhelm Sulpiz Kurz (1834-1878) นักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมันในปี พ.ศ.2417
ที่อยู่อาศัย--- มีถิ่นกำเนิดในเทือกเขา Western Ghats ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของอินเดีย กระจายอยู่ในตอนเหนือของพม่า ไทย ลาว เติบโตในป่าเต็งรัง ป่าเปิด ป่าดิบแล้งและป่าดิบชื้น ที่ระดับความสูง 1,300 เมตร เป็นไม้ที่พบเห็นอยู่ทั่วไปในประเทศเขตร้อน ในประเทศไทยพบทั่วไปในป่าผลัดใบและป่าโปร่งผสม พบทุกภาค ยกเว้นภาคใต้ พบที่ระดับความสูงถึงประมาณ 1,000 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูง 8-15 เมตร ขนาดทรงพุ่ม 5-6 เมตร โคนต้นเป็นพูพอน เปลือกต้นสีน้ำตาลเทา แตกเป็นร่องตื้น หลุดล่อนเป็นสะเก็ดเล็กๆ ใบเดี่ยวรูปขอบขนาน แกมรูปไข่หรือรูปไข่กลับ ยาว 10-45 ซม.ออกเรียงตรงข้ามเป็นคู่ โคนใบมน ปลายใบมนหรือแหลม แผ่นใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน ก้านใบยาว 0.5-2 ซม.ใบใหญ่กว่าอินทนิลน้ำ ผลัดใบในฤดูหนาวราวเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนมกราคมจะแตกใบใหม่พร้อมทั้งออกช่อดอก ดอกจะออกเป็นช่อกระจะตั้งตรง ยาวได้ถึง 30 ซม. มีขนสั้นนุ่ม ก้านดอกเทียมยาว 0.5-2 ซม.กลีบดอก 6 กลีบ เกสรเพศผู้จำนวนมากเรียงเป็นกระจุกอยู่กลางดอกอับเรณูสีเหลือง ดอกจะมีสีชมพูอมม่วงเมื่อบานครั้งแรก จากนั้นจางหายไปเป็นสีชมพูอ่อนเกือบขาวหลังจากผ่านไปสองสามวัน ผลรูปรีกว้างหรือเกือบกลม ยาว 3-4 ซม. เกลี้ยง ปลายมีติ่งแหลม แตกเป็น 6 ซีก เมล็ดจำนวนมาก มีปีก สีน้ำตาล
ข้อกำหนดสภาพแวดล้อม---พืชในเขตอบอุ่นถึงกึ่งเขตร้อน (USDA Zone 7a-9b) อุณหภูมิที่เหมาะสมที่สุด 18-27℃ ทนได้ (-10 )ถึง 41 ℃ ต้องการแสงแดดอย่างน้อย 3-6 ชั่วโมงในแต่ละวัน นี่เป็นข้อกำหนดขั้นต่ำ ชอบดินร่วนหรือดินร่วนปนทรายที่ชุ่มชื้น อุดมสมบูรณ์ และมีการระบายน้ำดี แต่สามารถทนต่อดินประเภทต่างๆ และเจริญเติบโตได้ดีทั้งในดินที่เป็นปูนและดินที่เป็นกรด pH ในช่วง 5.5 - 6.5, ที่ทนได้ 4.5 - 7.5 ทนความชื้น ทนความแห้งแล้ง ทนเค็ม อัตราการเจริญเติบโตเร็วปานกลาง การบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---รดน้ำให้ทั่วทุก 3-5 วัน 2-3 ครั้ง ภายในสองเดือนหลังปลูก หลังจากนั้นไม่ต้องการน้ำมาก รดน้ำ 5–7 วันต่อ 1 ครั้งตามปกติสามารถรดน้ำได้ 1 หรือ 2 เดือน ทนแล้งได้ดีมาก หลีกเลี่ยงการรดน้ำในตอนเย็นหรือตอนกลางคืนเพื่อป้องกันโรคเชื้อรา
การตัดแต่งกิ่ง---ไม่ต้องการการตัดแต่งกิ่งมากนัก ไม่จำเป็นต้องตัดแต่งต้นไม้นี้เป็นประจำ แต่ต้องมีการตัดแต่งกิ่งเป็นระยะๆ การตัดแต่งกิ่งสามารถทำได้เพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ กำจัดกิ่งที่เหี่ยวแห้งและตายในทุกฤดูหนาว
การใส่ปุ๋ย---พืชปลูกใหม่ ควรใช้ปุ๋ยอินทรีย์ที่ปล่อยช้าหนึ่งช้อนชาเดือนละครั้งในปีแรก จากนั้นใช้ปุ๋ยคอกหรือหมัก ใส่ปีละ 4 – 5 ครั้ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีปัญหาแมลงหรือโรคร้ายแรง
รู้จักอ้นตราย---None known
การใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ที่มีคุณค่าและมีความสำคัญมากและให้สิ่งที่ดีที่สุดอย่างหนึ่งของป่าตะวันตกของอินเดีย มันถูกรวบรวมมาจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นและยังมีการแลกเปลี่ยนระหว่างประเทศในเชิงพานิชย์
ใช้เป็นยา---เปลือก ต้น ใบ ใช้เป็นยาสมุนไพร                                                                                                                             ใช้ปลูกประดับ--- นิยมปลูกเป็นไม้ประดับและไม้ให้ร่มเงาในสวนสาธารณะ ที่อยู่อาศัย ต้นไม้ริมถนน และสวนทั่วไป สามารถปลูกใกล้ทะเล
อื่นๆ---แก่นไม้มีสีแดงหรือสีน้ำตาลแดง ไม้เนื้อแข็งปานกลางไม่ทนทาน ค่อนข้างหยาบ ค่อนข้างเป็นมัน ใช้สำหรับงานก่อสร้างทั่วไป การต่อเรือ เฟอร์นิเจอร์ตกแต่งภายใน พื้นไม้ปาร์เก้ และงานกรุ
ระยะออกดอก/ออกผล---กุมภาพันธ์-พฤษภาคม/ เมษายน-กรกฎาคม
- ออกดอกเมื่ออายุ 4-6 ปี
การขยายพันธุ์ ---ด้วยการเพาะเมล็ด ปักชำ ตอนกิ่ง

58 ตะแบกนา/Lagerstroemia floribunda

ชื่อวิทยาศาสตร์---Lagerstroemia floribunda Jack.(1820)
ชื่อพ้อง---Has 1 Synonyms.See https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:553564-1#synonyms
---Murtughas floribunda (Jack) Kuntze.(1891)
ชื่อสามัญ---Thai crape myrtle, Tropical crape myrtle.
ชื่ออื่น---กระแบก (ภาคใต้); ตราแบกปรี้ (เขมร); ตะแบกไข่ (ราชบุรี, ตราด); ตะแบกนา (ภาคกลาง); บางอตะมะกอ, บางอยามู (มาเลย์); เปื๋อยด้อง, เปื๋อยนา, เปื๋อยหางค่าง (ภาคเหนือ); [BURMESE: Kamaung-phyu, Pyinma-phyu.];[CAMBODIA: Trapek (Khmer).];[CHINESE: Líng guǒ zǐwēi, Léng è zǐwēi, Dà huā zǐwēi];[KHMER: .];[MALAY: Bungor kedah, Kedah bungor, Antui Gajah];[RUSSIAN: Lagerstremiia pyshnotsvetushchaia, Lagerstremiia obil'notsvetushchaia.];[THAI: Tabaek-na, Bpeuay naa, Bpeuay haang kaang, Bpeuaytong, Tabaek kai , Tabaek kon.];[VIETNAMESE: Bằng lăng nhiều hoa.];
EPPO Code---LAEFL (Preferred name: Lagerstroemia floribunda.)
ชื่อวงศ์---LYTHRACEAE
ถิ่นกำเนิด---เอเซียตะวันออกเฉียงใต้
เขตกระจายพันธุ์---เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ - ไทย กัมพูชา เวียดนาม มาเลเซีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Lagerstroemia' ตั้งตาม Magnus von Lagerstroem (1691-1759) นักธรรมชาติวิทยาชาวสวีเดนผู้จัดหาตัวอย่างจากตะวันออกสำหรับ Linnaeus; ชื่อเฉพาะ 'floribunda' คือคำคุณศัพท์ภาษาละติน“ floribundus, a, um” = floriferous, ที่มีดอกไม้มากมาย, จากคำกริยา“ floreo” = เพื่อความเจริญ
Lagerstroemia floribunda เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ตะแบก (Lythraceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Nikolaus Joseph von Jacquin (1727-1817) นักวิทยาศาสตร์ที่ศึกษาการแพทย์, เคมีและพฤกษศาสตร์ ชาวเนเธอร์แลนด์ในปี พ.ศ.2363
Accepted Infraspecifics
Includes 3 Accepted Infraspecifics
- Lagerstroemia floribunda var. cuspidata Wall ex C.B.Cl.(1879) - พม่าถึงคาบสมุทรมาเลเซีย (ลังกาวี, เคดาห์)
- Lagerstroemia floribunda var. floribunda - อินโดจีนถึงคาบสมุทรมาเลเซีย
- Lagerstroemia floribunda var. sublaevis Craib (1931) - เอเซียตะวันออกเฉียงใต้ ประเทศไทย

59 ตะแบกเกรียบ/Lagerstroemia cochinchinensis

[la-ger-STREEM-ee-a] [ko-chin-chin-EN-sis]

ชื่อวิทยาศาสตร์ ---Lagerstroemia cochinchinensis Pierre.(1886)
ชื่อพ้อง---Has 4 Synonyms. See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:553546-1#synonyms
--- Lagerstroemia collinsae Craib. (1914)
ชื่อสามัญ ---None (Not recorded)
ชื่ออื่น---โคะกางแอ้ (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่); ตะแบกเกรียบ (ชลบุรี, นครราชสีมา); ตะแบกเกรียบแดง (ราชบุรี); เปื๋อยกะแอ่ง (สุโขทัย); เปื๋อยแดง, เปื๋อยเปลือกบาง, เปื๋อยแมว (ภาคเหนือ); เปื๋อยลอกเปลือก (แพร่); ลิงง้อ (จันทบุรี); [THAI: Kho kang ae; Tabaek kriab; Tabaek kriab daeng; Bpeuay ka aeng.]
EPPO Code--- LAECO (Preferred name: Lagerstroemia cochinchinensis)
ชื่อวงศ์---LYTHRACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์ ---คาบสมุทรมาเลย์ พม่า ไทย จีนตอนใต้ และคาบสมุทรอินโดจีน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Lagerstroemia' ตั้งตาม Magnus von Lagerstroem (1691-1759) นักธรรมชาติวิทยาชาวสวีเดนผู้จัดหาตัวอย่างจากตะวันออกสำหรับ Linnaeus; ชื่อเฉพาะ 'cochinchinensis' หมายถึง Cochin china (ชื่อเก่าของเวียดนามตอนใต้) เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีถิ่นกำเนิดในเวียดนาม
Lagerstroemia cochinchinensis เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ตะแบก(Lythraceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Jean Baptiste Louis Pierre (1833 – 1905) นักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศสในปี พ.ศ.2429
ที่อยู่อาศัย---พบที่ภูมิภาคอินโดจีน ในประเทศไทยพบแทบทุกภาค ยกเว้นภาคใต้ ขึ้นตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ และป่าดิบแล้ง ที่ระดับความสูงถึงประมาณ 100-600 เมตร
ลักษณะ--- เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่สูงถึง 25 เมตร เปลือกบาง ลำต้นยาวปลายสอบกิ่งก้านเรียวเล็ก โคนต้นเป็นร่องลึก เปลือกต้นสีน้ำตาลอ่อน เรียบหลุดล่อนเป็นแผ่นกลมบาง ใบรูปรีถึงรูปใบหอก หรือแกมรูปไข่ ยาว 4-15 ซม. ก้านใบยาว 0.2-1 ซม.ใบอ่อนมีขนรูปดาวสีน้ำตาลส้มปกคลุมหนาแน่น และขนยังคงมีในใบแก่อย่างน้อยด้านล่าง ช่อดอกออกที่ปลายกิ่ง ยาวได้ถึง 30 ซม. ก้านดอกเทียมยาวประมาณ 2 มม.ขยายในผลเล็กน้อย หลอดกลีบเลี้ยงเรียบ ยาวประมาณ 8 มม.กลีบรูปสามเหลี่ยม ยาว 3–4 มม. ด้านในปลายกลีบมีขน ดอกสีชมพู ม่วง หรืออมขาว กลีบรูปรีกว้างเกือบกลม ยาว 1.5–3 ซม.รวมก้านกลีบที่ยาวประมาณ 5 มม.เกสรเพศผู้วงนอก 6 อัน รังไข่มีขนสีขาว ผลรูปรีเกือบกลม ยาว 1.4–1.7 ซม.เกลี้ยงหรือมีขนช่วงปลายผล
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในเขตอบอุ่นถึงกึ่งเขตร้อน อุณหภูมิไม่ควรต่ำกว่า 4°C ต้องการแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) ดินร่วนอุดมสมบูรณ์ระบายน้ำดี
การรดน้ำ---รดน้ำเป็นประจำเพื่อรักษาดินให้ชื้นสม่ำเสมอ
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งในช่วงฤดูใบไม้ผลิ
การใส่ปุ๋ย---ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก ทุกเดือนช่วงการเจริญเติบโต
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีโรคหรือศัตรูพืชร้ายแรง
รู้จักอ้นตราย---None known
การใช้ประโยชน์---ใช้เป็นยา รากเป็นยาแก้ปวดกล้ามเนื้อและมีไข้ เปลือกชงดื่มแก้ท้องร่วง แก้พิษ
ใช้ปลูกประดับ---นิยมปลูกเป็นไม้ประดับสวนทั่วไป
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด ใช้เวลาในการงอก 2-3 สัปดาห์ ที่อุณหภูมิ 21-24°C

60 หางนกยูงฝรั่ง/Delonix regia

[dee-LON-iks] [REE-jee-uh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Delonix regia (Boj. ex Hook.) Raf.(1837)
ชื่อพ้อง---Has 4 Synonyms.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:491231-1#synonyms
---Basionym: Poinciana regia Bojer ex Hook.(1829).https://www.gbif.org/species/2956176
---Caesalpinia regia (Bojer ex Hook.) D.Dietr.(1840)
---Delonix regia var. flavida Stehlé.(1946)
---Delonix regia var. genuina Stehlé.(1946)
ชื่อสามัญ---Flame Tree, Royal Poinciana, Flamboyant Tree, Flamboyant, Flame-of-the-forest, Peacock-flower, Mayflower.
ชื่ออื่น---นกยูงฝรั่ง, หางนกยูงฝรั่ง, อินทรี (ภาคกลาง), ส้มพอหลวง(ภาคเหนือ), หงอนยูง (ภาคใต้) ;[ARABIC: Goldmore.];[ASSAMESE: Krishnasura.];[BANGLADESH: Krishna chura, Radha chura.];[BENGALI: Krishnachura.];[BRAZIL: Uaruna.];[BURMESE: Seinban.];[CHINESE: Feng huang mu, Hong hua ying.];[COLOMBIA: Clavellino.];[FIJI: Sekoula];[FRENCH: Flamboyan, Flamboyant, Mille Fleurs];[GERMAN: Feuerbaum, Flammenbaum, Pfauenbaum.];[HAWAII: ‘Ohai ‘ula];[HINDI: Gul mohor, Kattikayi, Peddaturyl, Shima sunkesula];[JAPANESE: Howoboku];[KANNADA: Gentige Hoo, Kempu Torai.];[MADAGASCAR: Alamboronala, Hintsakinsa, Kitsakitsabe.];[MALAYALAM: Kaalvarippoo, Alasippoomaram, Anasippoomaram, Poomaram.];[MEXICO: Tabachín.];[PAKISTAN: Gulmohur.];[PORTUGUESE: Flamboiã.];[SAMOA: Elefane, Tamaligi.];[SINHALESE: Mal-Mara.];[SPANISH: Arbol de la llama, Arbol del matrimonio, Arbol del fuego, Acacia roja, Flamboyán, Flor de pavo, Guacamoya, Pajarilla, Tabuchin, Morazán.];[SRI LANKA: Mayirkonri, Panjadi.];[TAHITI: Pakai, Puke, Ra‘ar marumaru];[TAMIL: Cemmayir- Konrai.];[TELUGU: Peddaturayi.];[THAI: Nok yung farang, Hang nok yung farang, In si (Central);Som pho luang (Northern); Ngon yung (Peninsular).];[TONGA: ‘Ohai]; [VIETNAM : Phuong.];[VENEZUELA: Acacia roja.];[VIETNAM: Phuong.];[TRADE NAME: Gold mohar].  
EPPO Code---DEXRE (Preferred name: Delonix regia)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE- CAESALPINIACEAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปแอฟริกา
เขตกระจายพันธุ์---ประเทศในเขตร้อนทั่วโลก
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Delonix' มาจากภาษากรีก delos =ชัดเจน  และonux =(เล็บ) อ้างอิงถึงกลีบดอกที่ยาวเหยียด ; ฉายาเฉพาะ 'regia' = เป็นภาษาละติน มาจาก "regius" ซึ่งแปลว่า ต้นไม้ของกษัตริย์ เนื่องจากมีการผลิตผลไม้และไม้อย่างมีคุณค่า
- ชื่อสามัญ 'Royal Poinciana' ต้นไม้นี้ตั้งชื่อตาม Phillippe de Longvilliers de Poincy (1584–1660) ขุนนางชาวฝรั่งเศสผู้เป็นผู้ว่าการเกาะเซนต์คริสโตเฟอร์ (Saint Kitts)
Delonix regia เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Wenceslas Bojer (1797–1856) นักพฤกษศาสตร์ชาวโบฮีเมีย จากอดีต Sir William Jackson Hooker (1785-1865) นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษซึ่งเป็นผู้อำนวยการคนแรกของ Royal Botanic Gardens (Kew Gardens)และได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Constantine Samuel Rafinesque-Schmaltz (1783–1840) นักธรรมชาติวิทยาชาวฝรั่งเศส - อเมริกัน ในปี พ.ศ.2380
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดใน มาดากัสการ์ หลังจากนั้นแพร่กระจายไปยังเขตร้อนของทวีปแอฟริกาและต่อมาเพื่อความงามของมันถูกนำไปยังทวีปอื่น ๆ เช่นยุโรปและอเมริกา พบในเขตร้อนชื้นซึ่งพบในระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลถึง 0-400 เมตร บางครั้งก็สูงถึง 750 เมตร
บทสรุปของการรุกราน---ต้นไม้ที่มีสีสันเป็นไม้ประดับที่นิยมและสวยงามที่สุดที่ได้รับการแนะนำให้รู้จักกันอย่างแพร่หลายในประเทศเขตร้อนทั่วโลก อย่างไรก็ตาม เมื่อเร็ว ๆ นี้ พบว่ามีการดัดแปลงสัญชาติในหลายประเทศ และกลายเป็นการรุกรานในออสเตรเลีย และบนเกาะคริสต์มาสและหมู่เกาะแปซิฟิกจำนวนหนึ่ง มีแนวโน้มที่จะสร้างวัฒนธรรมเชิงเดี่ยวและป้องกันการงอกใหม่ของสายพันธุ์พื้นเมือง เป็นไปได้ว่าสายพันธุ์นี้จะมีศักยภาพในการรุกรานในต่างประเทศ

ลักษณะ---เป็นไม้ต้นผลัดใบสูงประมาณ 15 เมตรเปลือกสีเทาเกลี้ยง เรือนยอดเป็นรูปร่มกว้าง ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกและมีใบย่อยเล็กจำนวนมาก ดอกใหญ่ออกที่ปลายยอดและกิ่งข้าง กลีบรองดอกมี5กลีบขนาดไม่เท่ากัน มีสีแดงอมส้ม สีส้มและสีเหลืองบ้าง เกสรตัวผู้มี10อัน อยู่เป็นอิสระ ออกดอกในระหว่างที่ผลัดใบหรือแตกใบอ่อน ถ้าขึ้นในที่แล้งจะออกดอกจนมองไม่เห็นใบ ผลเป็นฝักแบนแข็งขนาดกว้าง3-5ซม.ยาว40-60ซม. ฝักแก่มีสีน้ำตาลดำ เมื่อแก่จะแตกออกทั้งสองด้านเมล็ดภายในฝักมีลักษณะกลมยาววสูงสุด 50 ซม. กว้าง 6 ซม. และหนา 5 มม สีน้ำตาลดำขอบขาว เปลือกเมล็ดแข็งมาก                                                                                                                     ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zones 10-12) ต้นไม้เจริญเติบโตได้อย่างเหมาะสมในอุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปีตั้งแต่ 14 ถึง 26°C อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ยของเดือนที่หนาวที่สุดอยู่ระหว่าง 6 ถึง 18°C ตำแหน่งที่มีแสงแดดที่ (ได้รับอย่างน้อยหกชั่วโมงเต็มต่อวัน) ในดินที่มีการระบายน้ำดี เป็นดินร่วนปนทรายและดินไม่เหนียวเกินไป ต้องการ pH ในช่วง 5.5 - 6.5, ที่ทนได้ 4.5 - 7.5 มีความทนทานต่อความแห้งแล้งมาก ทนต่อความเค็มเล็กน้อย
การรดน้ำ---รดน้ำต้นไม้เป็นประจำในช่วงฤดูใบไม้ผลิ ฤดูร้อน และต้นฤดูใบไม้ร่วง รักษาดินให้ชุ่มชื้น แต่อย่าให้เปียกแฉะตลอดเวลา ควรรดน้ำเมื่อดินแห้ง
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งเพื่อสร้างโครงสร้างต้นไม้ที่แข็งแรง เนื่องจากกิ่งก้านอาจแตกหักได้ง่ายเมื่อมีลมแรง ให้ทำประมาณปลายเดือนมีนาคมหรือต้นเดือนเมษายน หรือก่อนที่ฤดูใบไม้ผลิจะเริ่ม
การใส่ปุ๋ย---ให้ปุ๋ยน้ำที่สมดุลแก่ต้นไม้เป็นเวลา 4 ถึง 6 สัปดาห์หลังปลูก และอีก 2 ถึง 3 ครั้งต่อปีในช่วง 3 ปีแรก
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีแมลงรบกวนมากนัก แต่ตัวหนอนบางชนิดก็อาจกัดกินใบไม้ได้ อาจพบแมลงเกล็ด (Scale insects) และไรเดอร์ (spider mites) / Phellinus noxious (เห็ดเป็นพิษ) เป็นเชื้อราที่อาจทำให้รากเน่าได้ การเลือกจุดที่มีดินที่ระบายน้ำได้ดีจะช่วยลดโอกาสที่เชื้อราจะเข้ามาได้
รู้จักอ้นตราย---N/A
การใช้ประโยชน์---ใช้กิน เมล็ดสุกกินได้ ใช้เป็นอาหาร
ใช้เป็นยา---ส่วนที่ใช้ เปลือกไม้ ใช้ยาต้มเปลือกไม้รักษาโรคบิด ในยาพื้นบ้านของบังคลาเทศใบ ใช้ในการรักษาโรคเบาหวาน
วนเกษตร---ใช้ปลูกบนพื้นที่ที่ถูกกัดเซาะเพื่อการควบคุมการสึกกร่อนและเพื่อการฟื้นฟูและปรับปรุงดินด้วยการตรึงไนโตรเจนในบรรยากาศ
ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับ---เป็นไม้ที่นิยมปลูกเป็นไม้ประดับให้ร่มเงา บริเวณอาคาร สถานที่ราชการ ริมถนน สวนสาธารณะเพราะมีพุ่มใบและช่อดอกที่สวยงาม สายพันธุ์นี้เป็นหนึ่งในไม้ประดับที่ได้รับการเพาะปลูกมากที่สุดโดยปลูกเป็นไม้ประดับในสวนและบริเวณข้างถนน เนื่องจากความสวยงาม เป็นหนึ่งในไม้ประดับที่ใช้กันมากที่สุดในภูมิภาคเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนทั่วโลก รูปแบบที่มีดอกไม้สีเหลือง (ที่รู้จักกันทั่วไปว่าDelonix regia var. flavida ) บางครั้งก็เห็นในการเพาะปลูก ก่อนการปลูกควรมีข้อพิจารณาดังนี้ ต้นไม้มีระบบรากตื้นและไม้อ่อนจึงมีแนวโน้มที่จะถอนรากถอนโคนในช่วงที่มีพายุรุนแรงและลมแรงพัดกระหน่ำควรปลูกไว้ในที่กำบังที่ดีที่สุด ระบบรากที่ตื้นและแผ่ขยายเป็นวงกว้างจะแข่งกับพุ่มไม้และพืชดอกใกล้เคียง ดังนั้นจึงควรปลูกให้ห่างจากพืชชนิดอื่นในสวน รากนั้นค่อนข้างก้าวร้าวซึ่งบางอันอยู่เหนือพื้นผิวทำให้ไม่เหมาะสำหรับริมทางเท้า ถนนหรือใกล้ ท่อระบายน้ำ ผนังบ้านและแม้แต่สายไฟฟ้า ก็ควรระวัง
ใช้อื่น ๆ---สารสกัดด้วยน้ำของพืชมีสารประกอบ allelopathic รวมถึงกรดฟีนอลิกอัลคาลอยด์และฟลาโวนอยด์ สามารถใช้เป็นสารกำจัดวัชพืชตามธรรมชาติและยาฆ่าแมลงเพื่อเพิ่มผลผลิตของพืชผลทางการเกษตร-เมล็ดมีน้ำมันประมาณ 17.2% น้ำมันนี้มีกลีเซอรีนปกติความไม่อิ่มตัวต่ำและดีมากสำหรับการผลิตสบู่และแชมพู-แก่นไม้มีสีเหลืองถึงน้ำตาลอ่อน กระพี้สีเหลืองอ่อน ไม้เนื้ออ่อนหนัก เนื้อหยาบอ่อนแอเปราะบางขัดเงาได้ดีและทนต่อความชื้นและแมลง แม้ถูกโจมตีจากปลวก  เป็นไม้ที่ใช้ก่อสร้างที่ทนทานมากแต่ไม้ขนาดใหญ่หายาก -ฝักขนาดใหญ่แข็งเป็นเนื้อไม้ใช้เป็นเชื้อเพลิงและไม้ถูกเผาใช้ทำเป็นถ่าน
สำคัญ---หางนกยูงเป็นสัญญลักษณ์ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึ่งมีธงประจำมหาวิทยาลัย สีเหลืองแดงเหมือนสีของดอกหางนกยูงฝรั่ง

สถานภาพ---เป็นพืขถิ่นเดียว (endemic) ของมาดากัสการ์ ในป่าพบทางทิศตะวันตก (Tsingy de Bemaraha) และทางเหนือ (รวมถึง Orangea, คาบสมุทร Cap d'Ambre และรอบๆ Baie de Diego, Ankarana และ Analamerana Massifs) *[พืชถิ่นเดียวหรือพืชเฉพาะถิ่น (endemic plants) คือพืชชนิดที่พบขึ้นและแพร่พันธุ์ตามธรรมชาติในบริเวณเขตภูมิศาสตร์เขตใดเขตหนึ่งของโลก และเป็นพืชที่มีเขตกระจายพันธุ์ทางภูมิศาสตร์ค่อนข้างจำกัด ไม่กว้างขวางนัก มักจะพบพืชถิ่นเดียวบนพื้นที่ที่มีลักษณะจำกัดทางระบบนิเวศ เช่น บนเกาะ ยอดเขา หน้าผาของภูเขาหินปูน แอ่งพรุ ฯลฯ  ถิ่นที่อยู่ดังกล่าวมีสภาพจำกัดของสิ่งแวดล้อมหรือมีสภาพดินฟ้าอากาศเฉพาะที่ (microclimate).] http://www.rspg.or.th/plants_data/rare_plants/definition.htm
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก ปัจจุบันไม่พบภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ และไม่มีการระบุถึงภัยคุกคามที่สำคัญในอนาคต  ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2011 Delonix regia ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern -  ver 3.1  - IUCN. Red List of Threatened Species.2011
source: Rivers, M. 2014. Delonix regia. The IUCN Red List of Threatened Species 2014: e.T32947A2828337. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2014-1.RLTS.T32947A2828337.en.  เข้าถึงเมื่อวันที่30 ธันวาคม 2566.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/32947/2828337
- D. regiaได้รับการปลูกกันอย่างแพร่หลายทั่วมาดากัสการ์และในเขตร้อนอื่นๆ เพื่อเป็นไม้ประดับ สามารถพบได้ในพื้นที่คุ้มครองบางแห่ง (Analamerana, Ankarana, Lokobe, Montagne des Français, Tsingy de Bemaraha) แม้ว่าประสิทธิภาพของการป้องกันอย่างเป็นทางการนี้จะไม่เพียงพอเสมอไป
- การรวบรวมเมล็ดพันธุ์ได้รับการจัดทำและจัดขึ้นโดย Millennium Seed Bank (MSB, Wakehurst Place, UK)
- และในประเทศโดย Silo National des Graines Forestières (SNGF) คอลเลกชันสวนพฤกษศาสตร์มีอยู่ตาม BGCI ( www.bgci.org )
ระยะเวลาออกดอก---เมษายน-มิถุนายน
ขยายพันธุ์ --- ด้วยเมล็ด ปักชำ ตอนกิ่ง ก่อนเพาะเมล็ดควรขลิบเปลือกออกเล็กน้อยระวังอย่าให้โดนต้นอ่อน จะช่วยให้เมล็ดงอกเร็วขึ้น เริ่มออกดอกเมื่ออายุ4-5 ปี จากเมล็ด

61 โสกน้ำ/Saraca indica

[sar-AK-a] [IN-dih-kuh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Saraca asoca (Roxb.) W.J.de Wilde.(1968)
ชื่อพ้อง---Has 3 Synonyms
---Basionym: Jonesia asoca Roxb. (1795). https://www.gbif.org/species/7458904
---(More) See all The Plant List http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/ild-1691
ชื่อสามัญ---Saraca, Asoka-tree, Ashok, Asoca, Sorrowless Tree, Red saraca.
ชื่ออื่น---กาแปะห์ไอย์ (มาเลย์-ยะลา);ชุมแสงน้ำ(ยะลา);ตะโดลีเต๊าะ(มาเลย์-ปัตตานี); ส้มสุก (ภาคเหนือ); โสก (ภาคกลาง); โสกน้ำ (สุราษฎร์ธานี) ;[ARABIC: Saraka Hindi, Shabuqa.];[BENGALI: Ashoka.];[CHINESE: Wu you hua.];[FRENCH: Arbre ashoka, Jonesie, Saraca.];[GERMAN: Ashokbaum];[HINDI: Ashok, Asok, Asupala, Ashokam, Sita ashok.];[JAPANESE: MuYuTatsuki-MuYuHana, MuYuhana-Asokka.];[MALAYALAM: Asokam.];[MYANMAR: Thawka, Tthawka-po.];[NEPALESE: Ashau, Ashok.];[SANSKRIT: Ashoka, Anganapriya, Apashaka.];[TAMIL: Asogam, Asogu, Asokam.];[TELUGU: Ashokapatta.].[THAI: Ka-pae-ai (Malay-Yala); Chumsaeng nam (Yala); Ta-do-li-to (Malay-Pattani); Som suk (Northern); Sok (Central); Sok nam (Surat Thani).];[VIETNAM: Vang anh la nho.].
EPPO Code---SBRSS (Preferred name: Saraca sp.)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE-CAESALPINIOIDEAE).
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---อินเดีย ปากีสถาน ศรีลังกา ไทย ลาว เวียดนามตอนใต้ คาบสมุทรมลายู สุมาตรา ชวา
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Saraca' ที่มาของชื่อสกุลนั้นไม่แน่นอนส่วนใหญ่น่าจะมาจากชื่อท้องถิ่น ; ชื่อเฉพาะ 'Asoca' หมายถึง พระเจ้าอโศกชื่่อกรีกของเขาคือ Piodasses พระเจ้าอโศกมหาราชเป็นจักรพรรดิอินเดียของราชวงศ์ Maurya ผู้ปกครองอนุทวีปอินเดียเกือบทั้งหมดตั้งแต่ 232-268 ปีก่อนคริสตกาล
- ชื่อสามัญ Ashoka ในภาษาสันสกฤต หมายถึง "Sorrowless" = ปราศจากความเศร้าโศก อ้างอิงถึงชื่อเสียงของเปลือกไม้ในการรักษาสุขภาพของผู้หญิงให้อ่อนเยาว์
- *เป็นต้นไม้สำคัญในวัฒนธรรมประเพณีของอนุทวีปอินเดียและพื้นที่ใกล้เคียง บางครั้งเรียกผิดๆ ว่า Saraca indica | source: https://en.wikipedia.org/wiki/Saraca_asoca
Saraca indica เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae) อยู่ในวงศ์ย่อยราชพฤกษ์ (Caesalpinoideae หรือ Caesalpiniaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย William Roxburgh (1751-1815) ศัลยแพทย์และนักพฤกษศาสตร์ชาวสก็อตในปี และไดรับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Willem Jan Jacobus Oswald de Wilde (born 1936) นักพฤกษศาสตร์ชาวดัตช์ ในปี พ.ศ.2310

ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พบในภาคกลางและภาคตะวันออกของเทือกเขาหิมาลัยตะวันตก Ghats และ Deccan มีการเพาะปลูกในอินเดียจนถึงคาบสมุทรมลายู
- ในประเทศไทยไทยพบทั่วทุกภาค พบขึ้นตามริมลำธารในป่าดิบแล้ง และป่าดิบชื้น ที่ระดับความสูงถึงประมาณ 900 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กสูง9-12เมตร ไม่ผลัดใบ เปลือกต้นสีขี้เถ้าหรือน้ำตาลจาง เรือนยอดแผ่กว้างแตกกิ่งแขนงมากมาย ปลายกิ่งลู่ลงดิน ใบเป็นใบประกอบมี1-7คู่ ใบรูปไข่หรือรูปหอก ขนาดกว้าง 2.5-7 ซม.ยาว 7-11 ซม.ปลายใบแหลมโคนใบมน ใบอ่อนสีขาวห้อยลงและจะเปลี่ยนเป็นสีเขียว  ดอกไม้มีกลิ่นหอมอ่อนๆ ตั้งแต่ค่ำจนถึงรุ่งเช้า ออกเป็นช่อตามบริเวณปลายกิ่งกลีบรองดอกมี 4 กลีบ รูปไข่กลับแกมขอบขนาน สีเหลืองแสดถึงสีแดง กลีบดอกไม่มี เกสรเพศผู้ 7-8 อัน ผลเป็นฝักรูปขอบขนานถึงรูปหอก ตรง แข็ง คล้ายหนัง ยาว.6-25 ซม.กว้าง 2-6 ซม.มีช่อละ 1-2 ฝัก ส่วนมากมีเมล็ด 4-6 เมล็ด เมล็ดขนาด 3.7-4.3 ซม.
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ปลูกได้ในเขตภูมิอากาศเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน (USDA Zone: 10-12) อุณหภูมิที่เหมาะสม16 ถึง 32°C ตำแหน่งแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) หรือร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรงอย่างน้อย 4 ชั่วโมงต่อวันไม่ต่อเนื่อง) ต้องการดินที่อุดมสมบูรณ์ปานกลางถึงลึกที่มีความเป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นกลางและมีการระบายน้ำได้ดี  การบำรุงรักษา ต่ำ  
- แม้ว่าหลายสายพันธุ์ในครอบครัว Fabaceae จะมีความสัมพันธ์ทางชีวภาพกับแบคทีเรียในดิน แต่สายพันธุ์นี้บอกว่าไม่มีความสัมพันธ์ดังกล่าวดังนั้นจึงไม่สามารถตรึงไนโตรเจนในบรรยากาศ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำมากในฤดูร้อนให้น้ำอย่างทั่วถึง และน้ำปานกลางในฤดูฝนและฤดูหนาว
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งเพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ให้ปุ๋ยต้นไม้ปีละ 3-4 ครั้ง ด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก
ศัตรูพืช/โรคพืช---ด้วงใบ /จุดสีน้ำตาล การติดเชื้อนี้อาจทำให้เกิดจุดสีน้ำตาลปรากฏบนพืช
รู้จักอ้นตราย---None known

การใช้ประโยชน์--- บางครั้งพืชจะเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเป็นสมุนไพร เครื่องเทศและใช้เป็นยา
ใช้กิน--- ใบไม้ ดอกไม้ กินได้-ปรุงสุก มีกลิ่นหอมรสค่อนข้างเปรี้ยวกินเป็น potherb ผลไม้ถูกนำมาใช้เป็นเครื่องบดเคี้ยวแทนหมากพลู
ใช้เป็นยา---สำหรับสตรี เปลือกเมล็ดพืชและดอกไม้ที่ใช้ใน Ayurveda และ Unani ระบบของยา Early Indian Materia Medica, 1500 AD.กล่าวถึงพืชเป็นยาบำรุงมดลูกที่ใช้สำหรับความผิดปกติของประจำเดือน ระดูขาวและตกเลือดภายใน ใช้เป็นยาระงับประสาทมดลูก
- ในปากีสถานใช้สำหรับเลือดออกในมดลูกมากเกินไป และยังใช้สำหรับภาวะซึมเศร้า น้ำใบผสมกับเมล็ดยี่หร่าใช้แก้ปวดท้อง
- เปลือกมีฤทธิ์ต้านการแท้ง ต้านเชื้อแบคทีเรีย ต้านการอักเสบ สารต้านอนุมูลอิสระ ยาสมานแผล ยาขับปัสสาวะ เลือดออกรุนแรง  
- ดอก และเมล็ดใช้เป็นยาขับปัสสาวะ
- สารสกัดจากดอกมีประโยชน์ในการรักษาโรคริดสีดวงทวารและโรคบิด ดอกยังมีประโยชน์ในการรักษาโรคหิดในเด็กและโรคผิวหนังอื่นๆ
- ใช้เป็นยาอื่น ๆ ใช้เป็นยาชูกำลัง ใช้สำหรับโรคไขข้อ, โรคผิวหนัง และโรคทางเดินปัสสาวะ ควรระวัง เมื่อใช้ยาในปริมาณมากหรือใช้เป็นเวลานานอาจทำให้ท้องผูก ท้องอืดและลดความอยากอาหาร ปรึกษาผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพเพื่อใช้
ใช้ปลูกประดับ---นิยมปลูกกันทั่วไปเป็นไม้ประดับตามบ้าน ตามวัด ตามสวนสาธารณะและสวนทั่วไป
- สามารถปลูกในกระถางเพื่อประดับเรือนกระจกและสวนฤดูหนาวที่มีอุณหภูมิต่ำสุดในฤดูหนาวไม่ต่ำกว่า 14 °C
อื่น ๆ--- ไม้สีน้ำตาลอมแดงมีความอ่อน เนื้อไม้ใช้สำหรับการก่อสร้างและเฟอร์นิเจอร์ ไม่ได้ใช้ในเชิงพาณิชย์
- ดอกไม้ให้สีย้อม ผลเป็นอาหารสัตว์
ความเขื่อ/พิธีกรรม---ต้นอโศกถือเป็นหนึ่งในต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ที่สำคัญที่สุดในอินเดีย ทั้งในหมู่ชาวฮินดูและชาวพุทธ พบได้บ่อยในสวนหลวงและปลูกไว้ใกล้กับวัด มักใช้ในการประดับตกแต่งวัดและในพิธีทางศาสนา
- มันเป็นองค์ประกอบที่เกิดขึ้นในอีกศิลปะอินเดียและตำนานที่มี Yakshi ถือสาขาของต้นไม้ Ashok ที่ออกดอก นอกจากนี้ยังถือว่าเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ในศาสนาฮินดูบูชาใน Chaitra เดือนแรกของปฏิทินฮินดู
- มักขึ้นริมน้ำตามป่า ถ้ากำลังกระหายน้ำหรือขาดน้ำในขณะที่กำลังเดินอยู่ในป่าถ้าพบต้นอโศกขึ้น อยู่ให้รีบเดินลงเขาทันทีไม่เกิน 15 นาที ก็จะพบแหล่งน้ำ
ภัยคุกคาม---เนื่องจากการสูญเสียแหล่งที่อยู่อาศัยเป็นหลัก ได้รับการประเมินใน บัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 1998 Saraca asoca ถูกระบุว่า มีความเสี่ยงภายใต้เกณฑ์ B1+2c
สถานะการอนุรักษ์---LC - Vulnerable B1+2c - ver 2.3 - IUCN Red List of Threatened Species.1998
source: CAMP Workshops on Medicinal Plants, India (January 1997). 1998. Saraca asoca. The IUCN Red List of Threatened Species 1998: e.T34623A9879360. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.1998.RLTS.T34623A9879360.en. เข้าถึงเมื่อวันที่30 ธันวาคม 2566
ระยะเวลาดอกออก/ติดผล---ออกดอกและออกผลได้ตลอดทั้งปี พบมาก มกราคม- กุมภาพันธ์
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด, ตอนกิ่ง
- เมล็ดหากเก็บเกี่ยวเมื่อสุกและหว่านทันที ควรแช่น้ำ 12 ชั่วโมง จะงอกภายใน 4-8 สัปดาห์ ที่อุณหภูมิ 26-28 °C และพร้อมปลูกภายใน 6 - 12 เดือน

62 โสกขาว/Cynometra grandiflora

ชื่อวิทยาศาสตร์---Cynometra grandiflora A.Gray (1854)
ชื่อพ้อง---Has 3 Synonyms.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:489416-1#synonyms
---Maniltoa grandiflora (A.Gray) Scheff.(1876). This name is a synonym of Cynometra grandiflora
---Maniltoa amicorum A.C.Sm.(1959)
---Maniltoa brevipes (1950)
ชื่อสามัญ---White Handkerchief, Handkerchief tree, Silk handkerchief tree, Dove tree.
ชื่ออื่น---โสกขาว (ทั่วไป); [THAI: Sok khao.];[Indonesia: Pohon sapu tangan.]
EPPO Code---MAWGR (Preferred name: Maniltoa grandiflora)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE-CAESALPINOIDEAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย, Indo-Malesia
เขตกระจายพันธุ์---แปซิฟิก-ฟิจิ ตองกา, แคริเบียน- ตรินิแดด โตบาโก
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Cynometra' มาจากคำภาษากรีกว่า "kyon" แปลว่าสุนัข และ "metron" แปลว่าการวัด ซึ่งหมายถึงฝักผลไม้ที่มีลักษณะคล้ายหูสุนัข ; ฉายาเฉพาะ 'grandiflora' จากภาษาละตินใหม่ จาก grandis ( “ ใหญ่” ) + ‎ flōs ( “ ดอกไม้” , ก้านflōr- ) +  -us (คำต่อท้ายเป็นคำคุณศัพท์; เพศหญิง ‎-a) = “มีดอกไม้ขนาดใหญ่”
Cynometra grandiflora  เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae) อยู่ในวงศ์ย่อยราชพฤกษ์ (Caesalpinoideae หรือ Caesalpiniaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดยAsa Grey (ค.ศ. 1810–1888) นักพฤกษศาสตร์ชาวอเมริกันในปี พ.ศ.2397
- *ในช่วงเวลาของการจำแนกประเภทนี้ ชื่อสายพันธุ์นี้ได้รับการยอมรับจาก WFO (วางเป็นชื่อที่ยอมรับของอนุกรมวิธาน) คำอธิบายและข้อมูลอนุกรมวิธานอื่นๆ สามารถพบได้ใน World Flora Online, id: wfo-0000192887 source: https://wfoplantlist.org/taxon/wfo-0000192887-2023-12?page=1

ที่อยู่อาศัย---ถิ่นกำเนิดในอินโดนีเซียและนิวกินี จากภูมิภาค ฟิจิ อินโดนีเซีย ปาปัวนิวกินี หมู่เกาะโซโลมอน ตองกา พบที่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลใกล้ถึง 600 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นสูง 5-20 เมตร ใบประกอบมี 1-3 คู่ รูปขอบขนานสองข้างใบย่อยไม่เท่ากัน ตอนเป็นใบอ่อนจะมีสีชมพูขาว แล้วเปลี่ยนเป็นสีเขียวอ่อนและเขียวมากขึ้นตามลำดับแก่อ่อน  เกิดจากการผลิของตาใบพร้อมกัน ใบย่อยยาว 9-17 ซม.ดอก มีขนาดเล็กมากสีขาว ออกที่ปลายกิ่งหรือกิ่งข้าง มีใบประดับหุ้มหลายชั้นเกสรกลีบรองดอก 4 กลีบ กลีบดอก 5 กลีบ มีขนาดไม่เท่ากัน  เล็กมาก สีขาว เกสรเพศผู้ 20-60 อันอัดติดกันแน่นที่ฐาน ฝักตรงและหนา ยาวประมาณ 3 ซม.มีเมล็ด 1- 2เมล็ด มีดอกสองสี คืออย่างชนิดดอกสีขาว และดอกสีชมพู
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone: 9-11) ตำแหน่งที่มีแสงแดดเต็ม (แสงแดดโดยตรงอย่างน้อย 6 ชั่วโมงต่อวัน) ถึงร่มเงาบางส่วน ดินอุดมไปด้วยอินทรียวัตถุความชื้นสม่ำเสมอ ระบายน้ำได้ดี pH ของดิน 5.6 ถึง 6.0 (เป็นกรด) 6.1 ถึง 6.5 (มีความเป็นกรดอ่อน)
- สายพันธุ์นี้มีความสัมพันธ์ทางชีวภาพกับแบคทีเรียในดินบางชนิด แบคทีเรียเหล่านี้ก่อให้เกิดก้อนบนรากและตรึงไนโตรเจนในบรรยากาศ ไนโตรเจนบางส่วนนี้ถูกใช้ในพืชที่กำลังเติบโต แต่บางชนิดก็สามารถนำมาใช้กับพืชชนิดอื่นที่ปลูกในบริเวณใกล้เคียง
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง ควรรดน้ำลึกสัปดาห์ละครั้ง และควรปล่อยให้ดินแห้งเล็กน้อยระหว่างการรดน้ำแต่ละครั้ง
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งเพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ใส่เป็นประจำในช่วงฤดูปลูก สามารถใช้ปุ๋ยที่สมดุลได้ทุก 2-3 เดือน
ศัตรูพืช/โรคพืช---ค่อนข้างต้านทานศัตรูพืชและโรค อาจอ่อนแอต่อรากเน่าได้หากมีน้ำมากเกินไป
รู้จักอ้นตราย---None known
ใช้ประโยชน์---ต้นไม้ถูกเก็บมาจากป่าเพื่อใช้ไม้
ใช้เป็นยา---เนื้อไม้เปลือกและใบเป็นยาสำหรับรักษาโรคทางเดินอาหารผิดปกติ ในผลไม้มีวิตามินซีเป็นสารต้านอนุมูลอิสระตามธรรมชาติที่สามารถเพิ่มภูมิคุ้มกันให้ร่างกายดังนั้นจะไม่ป่วยง่าย การดื่มน้ำผลไม้นี้เป็นประจำจะทำให้ผิวกระชับขึ้นมีสุขภาพดีและหลีกเลี่ยงการแก่ก่อนวัยเช่นริ้วรอยบนใบหน้าและผิวเหี่ยวย่น
ใช้ปลูกประดับ---ใช้เป็นต้นไม้ดูดซับมลพิษ พืชนี้มีส่วนช่วยลดมลพิษเป็นเหมือนเครื่องฟอกอากาศทำให้สภาพแวดล้อมดีและสุขภาพดีขึ้น
- การวิจัยทางวิทยาศาสตร์แสดงให้เห็นว่าโสกขาวสามารถดูดซับมลพิษซึ่งมาจากอากาศน้ำและดิน พืชชนิดนี้สามารถดูดซับประมาณ 70 เปอร์เซ็นต์ของระดับคาร์บอนมอนอกไซด์ซึ่งเป็นพิษ สารพิษนี้ไม่มีกลิ่นและดูดซึมได้ง่ายในกระแสเลือดมากกว่าออกซิเจน ก๊าซนี้สามารถเกิดขึ้นได้จากควันยานยนต์หรือการเผาขยะ ผลข้างเคียงของคาร์บอนมอนอกไซด์มีมากมายเช่นความเหนื่อยล้าปวดหัวปัญหาการมองเห็นปัญหาการหายใจ ปวด ปวดอาเจียน การประสานงานของเส้นประสาทบกพร่อง ความจำลดลงและเกิดความเสี่ยงต่อโรคหัวใจ
อื่น ๆ---แก่นไม้มีสีน้ำตาลหรือสีแดงน้ำตาลบางครั้งมีความมันวาวสีทอง เป็นไม้ที่ใช้สำหรับการก่อสร้างทั่วไป เช่น เฟอร์นิเจอร์, ประตู, พื้น  - - ไม้ใช้เป็นเชื้อเพลิงและทำถ่านอย่างดี
ขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง

63 โสกเขา/Saraca declinata

[sar-AK-a] [dek-lin-AY-tuh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Saraca declinata ( Jack) Miq.(1855)
ชื่อพ้อง---  Has 17 Synonyms.
---Jonesia declinata Jack.(1822)
---Saraca cauliflora Baker.(1878)
---More.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:517891-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Red Saraca, Red Asoka, Kahuruan, Bakis, Sorrowless tree
ชื่ออื่น---กาแป๊ะบาซะ, กาแป๊ะบูเก๊ะ, บูกอเลา (มาเลย์-ยะลา); เข็มแดง (หนองคาย); ชุมแสงควน (ยะลา); โดละ (มาเลย์-นราธิวาส); ตะบือกะ (มาเลย์-ปัตตานี); โรก (กาญจนบุรี); สมโสก (นครราชสีมา, ตราด); สาย (สตูล); โสกเขา (ภาคใต้); โสกดอน (ตรัง) ;[CHINESE: Wu you hua, Chuí zhī wú yōu shù, Chuí zhī táo];[MALAYSIA: Bakis, Balanut, Dulanut ,Selungapid (Sabah); Gapis Daun Kecil, Tudung Periuk.];[THAI: Ka-pae-ba-sa, Ka-pae-bu-ke, bu-ko-lao (Malay-Yala); Khem daeng (Nong Khai); Chumsaeng khuan (Yala); do-la (Malay-Narathiwat); Ta-bue-ka (Malay-Pattani); Rok (Kanchanaburi); Som sok (Nakhon Ratchasima, Trat); Sai (Satun); Sok khao (Peninsular); Sok don (Trang).];[VIETNAMESE: Thô, Cây thô].
EPPO Code--- SBRCA (Preferred name: Saraca declinata)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE-CAESALPINIOIDEAE).
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---เอเชียตะวันออกเฉียงใต้: บังคลาเทศ พม่า ภูมิภาคอินโดจีน  มาเลเซีย อินโดนีเซีย บรูไน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Saraca' ชื่อสกุล 'Saraca' ที่มาของชื่อสกุลนั้นไม่แน่นอนส่วนใหญ่น่าจะมาจากชื่อท้องถิ่น ; ฉายาเฉพาะ 'declinata' จากภาษาละติน กริยาแฝงที่สมบูรณ์แบบของ dēclīnō = หันเห, เบี่ยงเบน
Saraca declinata เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae) อยู่ในวงศ์ย่อยราชพฤกษ์ (Caesalpinoideae หรือ Caesalpiniaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Nikolaus Joseph von Jacquin (1727-1817) นักวิทยาศาสตร์ที่ศึกษาการแพทย์ , เคมีและพฤกษศาสตร์ ชาวเนเธอร์แลนด์และได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Friedrich Anton Wilhelm Miquel (1811–1871) นักพฤกษศาสตร์ชาวดัตช์ ในปี พ.ศ.2498

ที่อยู่อาศัย---เกิดขึ้นที่พม่า (ทางตะวันออกของแม่น้ำอิราวดี) ไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม มาเลเซีย อินโดนีเซีย บรูไน บอร์เนียว สุมาตรา ชวา และหมู่เกาะซุนดาน้อย เกิดขึ้นในป่าดิบชื้น ป่าปฐมภูมิ ป่าพรุมักเกิดขึ้นตามริมแม่น้ำ ริมลำธารเล็กๆ ที่ระดับความสูงต่ำ (0 - 900 เมตร)
- ในประเทศไทยพบทางภาคตะวันออก ภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคใต้ ขึ้นตามริมลำธารหรือที่ลาดชันในป่าดิบชื้น ความสูงถึงประมาณ 800 เมตร     
ลักษณะ---เป็นไม้ต้นสูงได้ถึง 10-30 เมตร ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น 10 - 60 ซม.มีเปลือกสีเทาเป็นร่อง เปลือกด้านในสีส้มแดง เปลือกไม้ถูกปกคลุมไปด้วย lenticels ทรงกลมจำนวนมาก (โครงสร้างที่เป็นไม้ก๊อกที่ช่วยให้ออกซิเจนผ่านเข้าไปในลำต้น) แตกกิ่งก้านสาขาไม่เป็นระเบียบ เรือนยอดเป็นพุ่มทึบ รูปทรงกระบอก ปลายกิ่งห้อยย้อยลู่ลง ใบประกอบแบบขนนก 2 ชั้น ปลายคู่ (paripinnate) ยาว 8-30 ซม มีใบย่อย 3-7 คู่ กว้าง 2-8 ซม. ปลายใบแหลมหรือมน โคนใบรูปลิ่ม ขอบใบเป็นคลื่น ใบเกลี้ยง ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้ม เป็นมัน ด้านล่างสีอ่อนกว่า ใบอ่อนสีม่วง เส้นแขนงใบข้างละ 5 - 7 เส้นก้านใบย่อยยาว 0.3-1 ซม.ดอกออกเป็นช่อที่ซอกใบหรือปลายกิ่งยาว15-30ซม. ใบประดับขนาดเล็กติดทน ไม่มีกลีบดอก ก้านดอกยาว 2-3 ซม. ฐานดอกยาว 1-3 ซม. กลีบเลี้ยงรูปไข่หรือไข่กลับ ยาว 0.5-1.5 ซม. สีแดงหรือชมพู เกสรเพศผู้ 3-5 อัน รังไข่มีขนตามขอบ ผลเป็นฝักแบนรูปขอบขนานหรือรูปใบหอกยาว 10-30 ซม.ปลายโค้ง มีจะงอยเป็นติ่งยาวประมาณ 1 ซม.ก้านยาว 1.5-2 ซม.ฝักในตอนแรกจะมีสีชมพูแดงสดใส แต่เปลี่ยนเป็นสีม่วงแดงเข้ม ผลแห้งแตก มี 6-8 เมล็ด
- Saraca declinata (Red Saraca) ดูคล้ายกับ Saraca indica (Ashoka Tree) มาก ดอกไม้ทั้งสองดอกเปลี่ยนจากสีเหลืองเป็นสีแดงสดเมื่อเวลาผ่านไป โดยมีตาสีม่วงหรือสีแดงเข้ม ความแตกต่างหลักที่มองเห็นได้ระหว่างต้นไม้ทั้งสองคือที่ระดับดอก ใน Saraca declinata มีเกสรเพศผู้ 5 ถึง 6 อัน (ส่วนเพศผู้ของดอก) ในขณะที่ Saraca indica มีเกสรเพศผู้ 7 ถึง 8 อัน
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone: 10a-10b) ต้องการแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) หรือร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรงอย่างน้อย 4 ชั่วโมงต่อวันไม่ต่อเนื่อง) ต้องการดินที่อุดมสมบูรณ์ ชุ่มชื้นและมีการระบายน้ำดี อัตราการเจริญเติบโตของพืช ปานกลาง การบำรุงรักษา ต่ำ
- แม้ว่าหลายสายพันธุ์ในวงศ์ Fabaceae จะมีความสัมพันธ์ทางชีวภาพกับแบคทีเรียในดิน แต่สายพันธุ์นี้บอกว่าไม่มีความสัมพันธ์เช่นนั้น  จึงไม่สามารถตรึงไนโตรเจนในบรรยากาศ
การรดน้ำ---ค้องการน้ำปานกลาง รดน้ำอย่างสม่ำเสมอ อย่าให้น้ำมากเกินไป
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งเพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ให้ปุ๋ยต้นไม้ปีละ 3-4 ครั้ง ด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก
ศัตรูพืช/โรคพืช---ด้วงใบ /จุดสีน้ำตาล การติดเชื้อนี้อาจทำให้เกิดจุดสีน้ำตาลปรากฏบนพืช
รู้จักอ้นตราย---N/A
การใช้ประโยชน์---พืชถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเป็นอาหารและเป็นแหล่งของวัสดุ บางครั้งใช้ปลูกเป็นไม้ประดับ
ใช้กิน--- ดอกไม้ใช้ปรุงเป็นซุปและเมล็ดใช้กินได้
ใช้เป็นไม้ประดับ--- ใช้ปลูกประดับจัดสวน  พุ่มสวยดอกสวยช่วงการออกดอกนาน จำนวนดอกมาก ออกดอกพร้อมกันทั้งต้น ปลูกตามอาคารบ้านพักอาศัย สวนสาธารณะ
อื่น ๆ--- ไม้ที่ได้จะเป็นไม้ขนาดเล็กและใช้เพื่อทำเครื่องใช้ขนาดเล็กเท่านั้น บางครั้งมันถูกใช้สำหรับการทำด้ามจับ (มีด) parang
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก ปัจจุบันไม่พบภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ และไม่มีการระบุถึงภัยคุกคามที่สำคัญในอนาคต ได้รับการประเมินในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2020 Saraca declinata ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2020)
source: IUCN SSC Global Tree Specialist Group & Botanic Gardens Conservation International (BGCI). 2020. Saraca declinata. The IUCN Red List of Threatened Species 2020: e.T170271164A170271166. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2020-2.RLTS.T170271164A170271166.en. เข้าถึงเมื่อวันที่ 01 มกราคม 2567
ระยะออกดอก/ติดผล--- มกราคม - เมษายน/พฤษภาคม - สิงหาคม
- ในบางพื้นที่ พืชสามารถออกดอกและออกผลได้ตลอดทั้งปี
ขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด, ตอนกิ่ง
- เมล็ดหากเก็บเกี่ยวเมื่อสุกและหว่านทันที ควรแช่น้ำ 12 ชั่วโมง จะงอกภายใน 3 สัปดาห์ และพร้อมปลูกภายใน 6 - 12 เดือน

64 ศรียะลา/Saraca thaipingensis

[sar-AK-a] [tay-ping-EN-sis]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Saraca thaipingensis Cantley ex Prain (1897)
ชื่อพ้อง---No synonyms are recoeded for this name.https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:517910-1
ชื่อสามัญ---Yellow Saraca, Yellow Asoka, Orange saraca.
ชื่ออื่น---ศรียะลา, โสกเหลือง (กรุงเทพฯ); อโศกเหลือง, อโศกใหญ่ (ภาคใต้); [MALAYSIA: Gapis, Talan, Gapis Golak, Gapis Batan, Gapis Batang];[PORTUGUESE-Brazil: Sáraca-tangerina];[THAI: Sri yala, Sok lueang (Bangkok); Asok lueang, Asok yai (Peninsular).].
EPPO Code---SBRTA (Preferred name: Saraca thaipingensis)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE-CAESALPINIOIDEAE).
ถิ่นกำเนิด---เอเซียตะวันออกเฉียงใต้
เขตกระจายพันธุ์---อินโดนีเซีย; มาเลเซีย; พม่า; กัมพูชา; ประเทศไทย; เวียตนาม; ออสตราเลเซัย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Saraca' ที่มาของชื่อสกุลนั้นไม่แน่นอนส่วนใหญ่น่าจะมาจากชื่อท้องถิ่น; ฉายาของสายพันธุ์ 'thaipingensis' หมายถึงเมืองTaiping ในมาเลเซีย ซึ่งอาจเป็นสถานที่ที่มีการอธิบายพืชชนิดนี้เป็นครั้งแรก
Saraca thaipingensis เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae) อยู่ในวงศ์ย่อยราชพฤกษ์ (Caesalpinoideae หรือ Caesalpiniaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Nathaniel Cantley (1847–1888) เป็นนักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษและผู้เชี่ยวชาญด้านพืชสวนเขตร้อน การเกษตร และการป่าไม้ จากอดีต Sir David Prain (1857 –1944) นักพฤกษศาสตร์ชาวสก็อตในปี พ.ศ.2440
ที่อยู่อาศัย---พรรณไม้พื้นเมืองในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พบในอินโดนีเซีย (ชวา), มาเลเซีย, พม่า, ไทย, เวียตนาม, ปาปัวนิวกินี (กลุ่มเกาะหลัก) เปิดตัวในบังคลาเทศ อินเดีย ศรีลังกา ตรินิแดด-โตเบโก เติบโตในป่าชื้นตามแนวลำธารน้ำและแหล่งน้ำที่สูงถึงประมาณ 500 เมตร
- ในประเทศไทยพบตามป่าดงดิบใกล้ริมน้ำทางภาคใต้ ปัจจุบันพบปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไป
- เป็นหนึ่งในต้นไม้ริมแม่น้ำที่มีลักษณะเฉพาะมากที่สุดในคาบสมุทรมาเลเซีย ซึ่งก่อให้เกิดคำว่า "Saraca streams" สำหรับแม่น้ำบนภูเขา เช่น Sungai Gombak

ลักษณะ---เป็นไม้ต้นขนาดเล็กไม่ผลัดใบ สูงประมาณ 10-12 เมตร ใบอ่อนออกเป็นพวงที่ปลายยอดสีม่วงต่อมาเปลี่ยนเป็นสีเขียวอ่อน ออกเป็นช่อใหญ่มองเผินๆเหมือนใบชมพู่ ช่อหนึ่งมีใบย่อย 4-8 คู่ ใบรูปขอบขนานหรือรูปหอก ขอบใบเรียบปลายใบแหลม เส้นกลางใบเด่นชัด ใบย่อยขนาดกว้าง 3-9 ซม.ยาว 7-32 ซม.เมื่อใบแก่จัดจะมีสีเหลืองอมน้ำตาลอ่อนแล้วร่วงหล่นไปตามฤดูกาล ช่อดอกสีเหลืองอมส้ม ออกเป็นช่อกลมตามปลายกิ่งและลำต้น ขนาดช่อ 15-35 ซม.ช่อหนึ่งๆมีหลายดอก ก้านดอกยาวชูเด่นเห็นได้ชัด ในแต่ละช่อดอกย่อยจะบานไม่พร้อมกัน ดอกที่แก่จัดมีสีเข้มกว่าดอกที่อ่อน กลีบรองดอกมี 4 กลีบขนาดเท่ากัน เชื่อมติดกันเป็นหลอดยาวที่โคนกลีบ ไม่มีกลีบดอก เกสรเพศผู้และเกสรเพศเมีย ยื่นยาวออกมาเห็นได้ชัด ซึ่งเป็นลักษณะเด่นของดอก เกสรเพศผู้มี 3-6 อันแต่ส่วนมากพบมี 4 อัน กลีบรองกลีบดอกและเกสรเพศผู้จะร่วงหลุดไปเมื่อดอกโรย เหลือแต่ก้านเกสรเพศเมียติดอยู่ที่โคนดอก จะมีช่วงดอกบานได้นานเนื่องจากมีช่อดอกจำนวนมากและทยอยบาน ส่งกลิ่นหอมอ่อนตลอดวัน เนื่องจากดอกมีกลิ่นหอมและมีสีสันสวยงาม มักมีแมลงบินมาตอมกินน้ำหวานจากเกสรเสมอ บางดอกจะมีน้ำหวานไหลเยิ้มออกมา ผลเป็นฝักแบนยาวคล้ายกับฝักของต้นหางนกยูง สีน้ำตาลอ่อนถึงเข้ม ผิวเรียบเป็นมันขนาดฝักกว้างประมาณ 3.5-8 ซม.ยาว 15-40 ซม.เมื่อแก่แล้วแตกด้านข้าง มีเมล็ดสีน้ำตาล
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ปลูกได้เฉพาะในเขตภูมิอากาศเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน (USDA Zone: 10a-11) ต้องการแสงแดดเต็มที่ (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) หรือร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรงอย่างน้อย 4 ชั่วโมงต่อวันไม่ต่อเนื่อง) ต้องการตำแหน่งที่กำบังจากลม ดินที่อุดมสมบูรณ์ และมีความชื้นสม่ำเสมอ มีสภาพเป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นกลาง อัตราการเจริญเติบโตของพืช ปานกลาง การบำรุงรักษา ต่ำ
- แม้ว่าหลายสายพันธุ์ในวงศ์ Fabaceae จะมีความสัมพันธ์ทางชีวภาพกับแบคทีเรียในดิน แต่สายพันธุ์นี้บอกว่าไม่มีความสัมพันธ์เช่นนั้น  จึงไม่สามารถตรึงไนโตรเจนในบรรยากาศ
การรดน้ำ---ค้องการน้ำปานกลาง รดน้ำอย่างสม่ำเสมอรดน้ำทุกครั้งที่ดินชั้นบนเริ่มแห้ง อย่าปล่อยให้ดินแห้งระหว่างการรดน้ำ ถ้าได้รับความชื้นสูงช่อดอกจะใหญ่ขึ้น แต่อย่าให้น้ำมากเกินไปจนเปียกแฉะตลอดเวลา
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งเพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ให้ปุ๋ยต้นไม้ปีละ 3-4 ครั้ง ด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก
ศัตรูพืช/โรคพืช---ด้วงใบ (Leaf beetles) /จุดสีน้ำตาล (Brown spot): อาการmรที่คล้ายกันในพืชจากการรดน้ำมากเกินไป อาการเหล่านี้ได้แก่ การเจริญเติบโตไม่ดี ใบร่วง การร่วงหล่น และปลายหรือขอบใบสีน้ำตาล อาจทำให้พืชตายได้
รู้จักอ้นตราย---N/A
ใช้ประโยชน์---ใช้กิน เป็นอาหาร ผลใช้รับประทาน ผลตำใส่น้ำพริก ใบประกอบอาหาร หัวเป็นอาหาร
ใช้เป็นยา---ดอกไม้ใช้ในยาแผนโบราณ
- การศึกษาล่าสุดได้นำไปสู่คุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระและต้านจุลชีพที่น่าสนใจ สารสกัดจากดอกไม้ ใบและกิ่งไม้ มีศักยภาพในการแพทย์
ใช้ปลูกประดับ---ถูกจัดว่าเป็นไม้ยืนต้นท่ามกลางพรรณไม้เขตร้อนที่มีความสวยงามมากที่สุดเนื่องจากมีช่อดอกขนาดใหญ่และมีใบอ่อนสีม่วงที่สวยงาม การปลูกควรปลูกให้ห่างต้นไม้อื่นอย่างน้อย 6 เมตร ทรงพุ่มจะได้ไม่เบียดกัน ต้นที่ได้จากการตอนกิ่งจะออกดอกเร็วแต่ทรงพุ่มไม่ค่อยสวย
สำคัญ---เป็นพันธุ์ไม้ประจำจังหวัดยะลา ประเทศไทย
ภัยคุกคาม---เนื่องจากไม่มีภัยคุกคามที่น่าเป็นห่วง ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2020 Saraca thaipingensis ถูกระบุอยู่ในรายการที่มีความกังวลน้อยที่สุด (ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.2020
source: IUCN SSC Global Tree Specialist Group & Botanic Gardens Conservation International (BGCI). 2020. Saraca thaipingensis. The IUCN Red List of Threatened Species 2020: e.T170267704A170267706. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2020-2.RLTS.T170267704A170267706.en.  เข้าถึงเมื่อวันที่ 1 มกราคม 2567
ระยะดอกออก--- ธันวาคม- มีนาคม, มกราคม- เมษายน
- ในบางพื้นที่ พืชสามารถออกดอกและออกผลได้ตลอดทั้งปี
ขยายพันธุ์--- ด้วยการเพาะเมล็ด, ตอนกิ่ง
- เพาะเมล็ด ในดินทราย หรือเติมเพอร์ไลต์ โดยรักษาความชื้นไว้ที่อุณหภูมิ 26-28 °C

โสกสะปัน/ Brownea grandiceps
[BROW-nee-uh] [GRAN-dee-keps]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Brownea grandiceps Jacq.(1798)
ชื่อพ้อง---Has 9 synonyms.See all https://www.worldfloraonline.org/taxon/wfo-0000214090
ชื่อสามัญ---Rose of Venezuela, Rose-of-Venezuela, Rose of the jungle, Scarlet flame bean
ชื่ออื่น--โสกสะปัน ;[BRAZIL: Rosa-da-montanha.];[FRENCH: Rose de Colombie, Rose du Venezuela.];[GERMAN: Rose von Venezuela.];[PORTUGUESE: Bráunia, Rosa-da-mata, Rosa-da-montanha, Rosa da Venezuela, Sol-da-Bolívia.];[SPANISH: Rosa de montaña, Rosa de monte, Palo de cruz.];[THAI: Sok sapan.].
EPPO Code---BWNGR (Preferred name: Brownea grandiceps)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE-CAESALPINIOIDEAE).
ถิ่นกำเนิด---ทวีปอเมริกา
เขตกระจายพันธุ์---บราซิล; โคลัมเบีย; เอกวาดอร์; เปรู; เวเนซุเอลา สาธารณรัฐโบลิเวีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Brownea' สกุลนี้ได้รับการยกย่องจากนักพฤกษศาสตร์ชาวไอริช Patrick Browne (ค.ศ. 1720-1790) ; ชื่อของสายพันธุ์ 'grandiceps' คือการรวมคำคุณศัพท์ภาษาละติน "grandis" = ใหญ่ และคำต่อท้าย "ceps" ซึ่งมาจากภาษาละติน "caput" = หัว โดยอ้างอิงถึงช่อดอกทรงกลม
Brownea grandiceps เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae) อยู่ในวงศ์ย่อยราชพฤกษ์ (Caesalpinoideae หรือ Caesalpiniaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Nikolaus Joseph Freiherr von Jacquin (1727–1817) นักวิทยาศาสตร์ที่ศึกษาด้าน การแพทย์เคมีและพฤกษศาสตร์ ชาวเนเธอร์แลนด์ ในปี พ.ศ.2332
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในโคลัมเบีย เอกวาดอร์ เปรู โบลิเวีย และเวเนซุเอลา (Aragua, Carabobo, Federal District and Yaracuy) ซึ่งเติบโตในป่าของภูมิภาคอเมซอนที่ระดับความสูง 40 - 1,570 เมตร ปัจจุบันมีการปลูกกันอย่างแพร่หลายเป็นต้นไม้ประดับในสวนเขตร้อน
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางไม่ผลัดใบ สูงประมาณ 6-8 เมตร ลำต้นสั้นตรงมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 20-30 ซม.ใบเป็นรูปใบแหลม เรียงสลับ ยาว 10-45 ซม. ใบห้อย มีรูปใบหอกหรือรูปขอบขนาน 4 ถึง 16 คู่ ปลายแหลม มีสีเขียวอ่อน ยาว 6-15 ซม. และกว้าง 2-3 ซม. ใบอ่อนจับกันเป็นกลุ่มห้อย มีสีน้ำตาล ลายหินอ่อน สีชมพูม่วง และสีขาวแกมเขียว ช่อดอกห้อยอยู่ที่ปลายกิ่ง มีลักษณะเป็นรูปทรงกลม ช่อหรือหัว เส้นผ่านศูนย์กลาง 20-25 ซม.มีดอกยาว 5-8 ซม.จำนวนมาก เรียงชิดกันอย่างเคร่งครัด ดอกเดี่ยวมีกลีบรูปไข่กลับ 5 กลีบ ยาวประมาณ 4 ซม. กว้าง 2 ซม. มีสีชมพูหรือแดงเข้ม โดยบานออกต่อเนื่องกันตั้งแต่วงแหวนรอบนอก ผลไม้เป็นฝักแบนสีน้ำตาลยาว 25 ซม. มีขนอ่อนหุ้มอยู่ และมีเมล็ดรูปไข่ 1-4 เมล็ด กว้างประมาณ 4 ซม. และหนา 1.2 ซม. มีสีเทา.

                
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในเขตภูมิอากาศเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน (USDA Zone: 10b-11) อุณหภูมิที่เหมาะสม16 ถึง 32°C มีข้อกำหนดอุณหภูมิขั้นต่ำ 13 °C อาจต้านทานอุณหภูมิที่พิเศษและค่อนข้างสั้นใกล้กับ 0 °C ตำแหน่งแสงแดดจัด (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน ไม่มีขอบเขตบน) หรือร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรงอย่างน้อย 4 ชั่วโมงต่อวันไม่ต่อเนื่อง) ต้องการดินที่อุดมสมบูรณ์ปานกลางถึงลึกที่มีความเป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นกลางและมีการระบายน้ำได้ดี อัตราการเจริญเติบโตช้า แทบจะไม่สามารถสูงได้ถึง 150 ซม.ภายใน 2 ปีนับจากเมล็ด การบำรุงรักษาต่ำ 
การรดน้ำ---การรดน้ำจะต้องมีปริมาณมากและสม่ำเสมอในฤดูร้อน และปานกลางในฤดูหนาว
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งเพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ให้ปุ๋ยต้นไม้ปีละ 3-4 ครั้ง ด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก
ศัตรูพืช/โรคพืช---Un known
รู้จักอ้นตราย---None known
การใช้ประโยชน์---ต้นไม้มีการใช้งานจริงน้อยมาก แม้ว่าไม้สามารถนำมาใช้กับสินค้าคุณภาพต่ำได้ก็ตาม
ใช้เป็นยา---ส่วนต่าง ๆ ของพืชถูกนำมาใช้อย่างหลากหลายในการแพทย์แผนโบราณ โดยเฉพาะเปลือกซึ่งมีสารห้ามเลือดอันทรงพลัง
ใช้ปลูกประดับ---เป็นหนึ่งในไม้ประดับมากที่สุดเนื่องจากมีช่อดอกขนาดใหญ่ ถือเป็นต้นไม้ที่ออกดอกสวยงามที่สุดในทวีปอเมริกา นิยมปลูกเป็นไม้ประดับตามสถานที่ต่าง ๆ ขึ้นได้ดีในพื้นที่ชุ่มชื้นใกล้น้ำ
อื่น ๆ---ไม้มีน้ำหนักเบา นุ่ม และไม่ทนทาน ไม่ค่อยได้ใช้แต่เหมาะกับกล่องไฟ ของเล่น และวัสดุบุผิว
- ดอกไม้ผลิตน้ำหวานจำนวนมาก และเป็นที่สนใจของนกฮัมมิงเบิร์ดและผีเสื้อ
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก ปัจจุบันไม่พบภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ และไม่มีการระบุถึงภัยคุกคามที่สำคัญในอนาคต สายพันธุ์นี้จึงได้รับการประเมินล่าสุดใน IUCN Red List ประเภท 'กังวลน้อยที่สุด'
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2018)
source: Botanic Gardens Conservation International (BGCI) & IUCN SSC Global Tree Specialist Group. 2019. Brownea grandiceps. The IUCN Red List of Threatened Species 2019: e.T144259964A149005898. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2019-2.RLTS.T144259964A149005898.en. Accessed on 31 December 2023.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/144259964/149005898
- ตามฐานข้อมูล ThreatSearch ของ BGCI (BGCI 2018) ชนิดพันธุ์นี้ได้รับการประเมินว่าไม่ถูกคุกคาม
ระยะเวลาดอกออก/ติดผล---
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ดและตอนกิ่ง
- การเพาะเมล็ด ต้องหยอดเมล็ดลงดินในระยะเวลาอันสั้น คือ 1-3 สัปดาห์หลังเก็บเกี่ยว เนื่องจากมีอายุในการงอกสั้น ในดินที่อุดมด้วยสารอินทรีย์โดยเติมทรายประมาณ 30% ที่อุณหภูมิ 22-24°C การงอกมักเกิดขึ้นภายใน 1-2 เดือน

65 อโศกอินเดีย/Polyalthia longifolia var. pendula

ชื่อวิทยาศาสตร์---Monoon longifolium (Sonn.) B.Xue & R.M.K. Saunders (2012)
ชื่อพ้อง---Has 7 Synonyms.
---Basionym: Uvaria longifolia Sonn. (1782).See https://species.wikimedia.org/wiki/Monoon_longifolium
---Polyalthia longifolia (Sonn.) Benth. & Hook.f. ex Thwaites.(1864)
---More. See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:77123022-1#synonyms
ชื่อสามัญ---False Ashoka, False Asoka, Mast Tree, Indian Mast Tree, Weeping Mast Tree, Green Champa, Cemetery tree, Indian fir, Masquerade tree, Telegraph pole tree, Black berry lily.
ชื่ออื่น---อโศกอินเดีย ; [ASSAMESE: Umboi (Debadaru).];[BENGALI: Debdaru.];[Chinese: Chang ye an luo, She-kan.];[FRENCH: Arbre mât, Arbre à mâture, Arbre-mât des Indes, Champa vert, Faux ashoka.];[INDIA: Mara illupai.];[INDONESIA: Glodogan tiang.];[KANNADA: Ubbina, Kambada mara.];[MALAYALAM: Hemapushpam.];[PHILIPPINES: Indian lanutan.];[SANSKRIT: Putrajiva.];[TAMIL: Vansulam, Nettilinkam.];[TELUGU: Devdaru.];[Thai: Asok India];[VIETNAM: Huyền diệp, Hoàng nam.].
EPPO Code---QLHLO (Preferred name: Monoon longifolium)
ชื่อวงศ์---ANNONACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---อินเดีย ศรีลังกาและประเทศในเขตร้อน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Monoon' ; ฉายาของสายพันธุ์ 'longifolium' คือการรวมคำในภาษาละติน "longus, a, um" = ยาว และ "folium, i" = ใบไม้ โดยมีการอ้างอิงที่ชัดเจน
Monoon longifolium เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในวงศ์กระดังงา (Annonaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Pierre Sonnerat (1748–1814) นักธรรมชาติวิทยาชาวฝรั่งเศส และได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Bine Xue (เธอมีบทบาทมากที่สุดในปี 2011) นักพฤกษศาสตร์ชาวจีน และ Richard MK Saunders (1964–) นักพฤกษศาสตร์ชาวอเมริกันในปี พ.ศ.2555
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดอยู่ที่ประเทศอินเดียตอนใต้และศรีลังกา เติบโตตามธรรมชาติ มีการแนะนำในสวนในประเทศเขตร้อนหลายแห่งทั่วโลก ใช้กันอย่างแพร่หลายในกรุงจาการ์ตา ประเทศอินโดนีเซียและหมู่เกาะแคริบเบียนของตรินิแดดและโตเบโก
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบทรงพุ่มเป็นรูปปิรามิดแคบ ๆ สูงเต็มที่ได้ถึง 25 เมตร แตกกิ่งจำนวนมากปลายกิ่ง อ่อนห้อยลู่ลงขนานกับลำต้น เปลือกสีน้ำตาลเข้มอมดำ มีลายสีขาวบิดเวียนตามความยาวของลำต้นหรือกิ่ง เนื้อไม้เหนียวใบรูปหอกกว้าง 3.5-5 ซม.ยาว 18-26 ซม. ขอบใบเป็นคลื่น ใบบาง เหนียวเป็นมัน ดอกออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ออกเป็นกระจุก3-6 ดอก กลีบเลี้ยงรูปสามเหลี่ยมยาว 3 – 4 มม.กลีบดอก 6 กลีบรูปดาว สีเขียวหรือสีครีม ก้านดอกยาว2-3ซม. ดอกเมื่อบานมีขนาด 3-3.5 ซม.ดอกบานอยู่นาน 3 สัปดาห์ ผลเป็นพวงมี  10-20 ผล รูปไข่ เริ่มแรกมีสีเขียว ต่อมาเป็นสีม่วงอมดำ ยาว 2-2.5 ซม. และมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 1,2-1,5 ซม.แต่ละผลมีเมล็ดรูปไข่สีซีด สีน้ำตาล ยาวประมาณ 2 ซม. และมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 1.2 ซม.
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในภูมิอากาศกึ่งร้อนชื้นและเขตร้อนชื้น (USDA Zone 10a-11) ต้องการแสงแดดเต็มที่ (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน ไม่มีขอบเขตบน) หรือร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรงอย่างน้อย 4 ชั่วโมงต่อวันไม่ต่อเนื่อง) เจริญได้ดี บนดินเหนียว ดินร่วน ดินร่วนปนทราย ที่มีการระบายน้ำดี ปรับให้เข้ากับดินได้หลากหลาย และทนทานต่อมลภาวะในเมือง ค่าดินมีความเป็นกรดปานกลาง  pH 5.5- 7.5 อัตราการเจริญเติบโตปานกลางการบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---ทนแล้ง; เหมาะสำหรับ xeriscaping หลังจากระยะแรกของการปลูก เมื่อต้องการ การรดน้ำปานกลางในช่วงฤดูแล้ง ไม่จำเป็นต้องดูแลเป็นพิเศษ
การตัดแต่งกิ่ง---ไม่จำเป็นต้องมีการตัดแต่งกิ่งเพื่อรักษาลำต้นหลักให้สูงตรงและมีกิ่งก้านสั้นและลู่ลง สามารถตัดแต่งต้นไม้เป็นรูปทรงต่างๆ และดูแลรักษาตามขนาดที่ต้องการได้
การใส่ปุ๋ย---Unknown
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีปัญหาแมลงหรือโรคร้ายแรง ระวังหนอนเจาะลำต้น
รู้จักอ้นตราย---N/A
ใช้ประโยชน์ ---ใช้เป็นยา การศึกษาแสดงให้เห็นว่าต้านเชื้อแบคทีเรีย, เชื้อรา, ความดันโลหิตต่ำ, ยาระบาย, คุณสมบัติต้านการอักเสบ มีสรรพคุณทางยามากมาย
- สารสกัดเมทานอลของใบเปลือกลำต้นและรากของพืชถูกพิสูจน์แล้วว่าเป็นยาลดไข้ที่มีประสิทธิภาพและสามารถใช้เป็นส่วนเสริมในการรักษาของโรคอื่น ๆ ในระบบการแพทย์แบบดั้งเดิมของอินเดียใช้เป็นยาแก้ไข้ รักษาโรคผิวหนัง ความดันโลหิตสูงและหนอนพยาธิ
- เปลือกใช้เป็นยาแก้ไข้
- ในไนจีเรียพืชใช้สำหรับโรคผิวหนัง สำหรับโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง
ใช้ปลูกประดับ--- ไม้ต้นนี้ มักนิยมปลูกตามแนวรั้ว เป็นแนวกันลม กันเสียง กันฝุ่น เพราะความทึบและความสูงจะช่วยป้องกันได้
ใช้อื่น ๆ--- ลำต้นมีเส้นผ่านศูนย์กลางขนาดเล็ก ผลิตไม้สีเหลืองถึงสีเทาสีขาวน้ำหนักปานกลาง มีความต้านทานตามธรรมชาติต่อการเน่าและผุต่ำ เหมาะสำหรับการทำสิ่งของที่มีน้ำหนักเบาเช่นไม้ขีดไฟและดินสอเท่านั้น แม้ว่ามันจะถูกใช้ทำเครื่องดนตรี เป็นกลอง ในการใช้งานแบบดั้งเดิม เปลือกชั้นในกล่าวกันว่าให้ผลผลิตไฟเบอร์ที่ดี
ความเชื่อ/พิธีกรรม---ต้นไม้นี้ถือว่าศักดิ์สิทธิ์ในอินเดียและศรีลังกา และปลูกไว้รอบๆ วัดและสถานที่ทางศาสนา ใบใช้เป็นเครื่องประดับในเทศกาลฮินดู ทำเป็นพวงหรีดและแขวนไว้ที่ประตู
ระยะออกดอก/ออกผล---มีนาคม-พฤษภาคม
- ระยะเวลาการออกดอกจะคงอยู่ในช่วงเวลาสั้น ๆ โดยปกติจะใช้เวลาสองถึงสามสัปดาห์
ขยายพันธุ์---การเพาะเมล็ด ตอนกิ่ง
- เพาะเมล็ดลงในดินร่วนระบายน้ำที่มีความชื้นที่อุณหภูมิ 24-28 °C โดยมีระยะเวลาการงอกตั้งแต่ 2 ถึง 6 สัปดาห์

66 เสี้ยวป่า/Bauhinia saccocalyx

[BROW-nee-uh] [ˈSac-co-KA-liks]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Bauhinia saccocalyx Pierre.(1899)
ชื่อพ้อง---Has 1 Synonyms.See https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:481650-1#synonyms
---Pauletia saccocalyx (Pierre) A.Schmitz.(1977)
ชื่อสามัญ --- Thai Orchid Tree
ชื่ออื่น---คิงโค (นครราชสีมา); ชงโค (ทั่วไป); ส้มเสี้ยว (นครสวรรค์, อุดรธานี); ส้มเสี้ยวโพะ, เสี้ยวดอกขาว (เลย); เสี้ยวป่า (น่าน) ; [THAI: Khing kho, Chong kho.];[VIETNAM: Móng bò đài túi..].
EPPO Code---BAUSS (Preferred name: Bauhinia sp.)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE - CAESALPINIODEAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์ ---ภูมิภาคอินโดจีน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Bauhinia' ตั้งชื่อตามพี่น้อง Bauhin (John และ Caspar Bauhin) นักพฤกษศาสตร์ชาวสวิส-ฝรั่งเศส  ; ฉายาของสายพันธุ์ 'saccocalyx' การรวมคำของภาษาละติน saccus = กระสอบ , กระเป๋า และ calyx = รูปแบบของกลีบเลี้ยง
Bauhinia saccocalyx เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae) อยู่ในวงศ์ย่อยราชพฤกษ์ ((Caesalpinoideae หรือ Caesalpiniaceae)) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Jean Baptiste Louis Pierre (1833-1905) นักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศสในปี พ.ศ.2442

ที่อยู่อาศัย---กระจายพันธุ์ในภูมิภาคอินโดจีน ในประเทศไทยพบในป่าเต็งรังและป่าดิบแล้ง ในภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่ระดับความสูง 100-800 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้พุ่มกึ่งเไม้ลื้อยขนาดเล็กไม่ผลัดใบหรือผลัดใบ สูง 4- 10 เมตร ลักษณะทรงต้นแตกกิ่งจำนวนมาก กิ่งก้านเกลี้ยง ปลายกิ่งห้อยลง เรือนยอดกลมแน่นทึบ เปลือกนอกสีน้ำตาลเข้ม เปลือกแตกเป็นร่องลึกตามความยาวลำต้น ใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปไข่กว้าง ยาว 6-10 ซม.ปลายใบเว้าลึกแยกเป็น 2 แฉก โคนใบตัดถึงรูปหัวใจ เนื้อใบคล้ายกระดาษ ด้านบนสีเขียวด้านล่างสีอ่อนกว่า หูใบขนาดเล็ก ดอกแยกเพศอยู่ต่างต้น (Dioecious) ดอกช่อแบบช่อแยกแขนงสั้นๆ ยาวได้ถึง 7 ซม.ออกที่ปลายยอด ช่อย่อยแบบช่อกระจะสั้น ดอกรูปไข่กลับแคบ ขนาด1-1.4 ซม. สีขาว ถึงสีชมพูอ่อน ดอกเพศผู้ที่ไม่เป็นหมัน มีเกสรเพศผู้ 10 อัน ดอกเพศเมียจะมีเกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน คล้ายเส้นด้าย 10 อัน ดอกมีกลิ่นหอมอ่อนๆ ผลเป็นฝักแห้งแตกรูปดาบยาวประมาณ 7-14 ซม.เมื่อฝักแก่เต็มที่จะแตกออกเมล็ดมีลักษณะกลมแบน มี 3-5 เมล็ด ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 12–15 มม.
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone: 9-11) ไม่ทนต่อความเย็นจัด ต้องการแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) แต่ทนร่มเงาได้ ต้องการตำแหน่งที่กำบังลม ไม่เฉพาะเจาะจงเกี่ยวกับดิน ชอบดินที่อุดมสมบูรณ์ชุ่มชื้น ระบายน้ำได้ดี pH 5.5 ถึง 6.5 อัตราการเจริญเติบโตปานกลาง การบำรุงรักษา ต่ำ
- แม้ว่าหลายสายพันธุ์ในครอบครัว Fabaceae จะมีความสัมพันธ์ทางชีวภาพกับแบคทีเรียในดิน แต่สายพันธุ์นี้บอกว่าไม่มีความสัมพันธ์เช่นนี้ดังนั้นจึงไม่สามารถตรึงไนโตรเจนในบรรยากาศ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง รดน้ำสม่ำเสมอ ต้องการน้ำมากขึ้นในช่วงฤดูแล้ง หากน้ำน้อยหรือขาดน้ำในช่วงนี้อาจผลัดใบ                 การตัดแต่งกิ่ง---ต้องมีการตัดแต่งกิ่งอย่างสม่ำเสมอ เพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ตัดกิ่งที่อยู่ภายในพุ่ม ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ ตัดแต่งเมื่อสิ้นสุด การออกดอกออกผล การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ให้ปุ๋ยต้นไม้ปีละ 1 ครั้ง ด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก หรือใส่ปุ๋ยอินทรีย์อเนกประสงค์ในฤดูใบไม้ผลิ   
ศัตรูพืช/โรคพืช---อ่อนแอต่อการโจมตีของไรเดอร์ แมลงหวี่ขาว เพลี้ยอ่อน และเพลี้ยแป้ง/ รากเน่าก็สามารถเกิดขึ้นได้หากให้น้ำมากเกินไป หรือดินระบายน้ำได้ไม่ดี
รู้จักอ้นตราย---N/A
การใช้ประโยชน์--- ใช้เป็นยา เถาใช้เป็นยาฟอกโลหิตระดู แก้น้ำเหลืองเสีย แก้ผื่นคัน ใบเสี้ยวป่า ใช้ผสมกับลำต้นกำแพงเจ็ดชั้น นำมาต้มกับน้ำดื่มวันละ 3 ครั้ง เป็นยาฟอกโลหิต
ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับ---ปลูกเพื่อให้ร่มเงา ใช้ในการจัดสวนขนาดใหญ่ สวนสาธารณะ และสวนทั่วไป
อื่น ๆ---ไม้ใช้ทำเป็นเชื้อเพลิง เผาถ่าน
ระยะออกดอก/ติดผล---เมษายน- พฤษภาคม/มิถุนายน - กรกฎาคม
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง ปักชำ

67 ชงโคนา/Bauhinia racemosa

[baw-HIN-ee-uh] [ray-see-MO-suh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Bauhinia racemosa Lam.(1785)
ชื่อพ้อง---Has 8 Synonyms.  
---Bauhinia parviflora Vahl.(1794)
---Piliostigma racemosa (Lam.) Benth.(1852)
---More.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:481612-1#synonyms    
ชื่อสามัญ---Bidi leaf tree, Burmese Silk Orchid, Mountain Ebony.
ชื่ออื่น---ส้มเสี้ยว, ชงโคขี้ไก่ ;[BENGALI: Banraji, Banraj];[HINDI: Katmauli.];[KANNADA: Achalu, Aapta, Mandara, Aralukadumandara.];[MALAYALAM: Kudambulimandaram, Arampali, Aathi, Arampaali, Malamandaram, Malayaththi, Malayathi, Kotapuli, Mandaram, Kutabuli.];[MARATHI: Sona, Apta.];[NEPALI: Tarul.];[PAKISTAN: Kachnar.];[SANSKRIT: Yugmapatra, Yamalapatrakah.];[TAMIL:Aatthi, Atti, Tataki, Atti, Archi.];[TELUGU:Tella Arecettu.];[THAI:Chong kho naa, Chong kho khikai.];[UNANI: Kachnaar].
EPPO Code--- BAURA (Preferred name: Bauhinia racemosa)
ชื่อวงศ์--- FABACEAE (LEGUMINOSAE - CAESALPINOIDEAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Bauhinia' ตั้งชื่อตามพี่น้อง Bauhin (John และ Caspar Bauhin) นักพฤกษศาสตร์ชาวสวิส-ฝรั่งเศส  ; ฉายาของสายพันธุ์ 'racemosa' = มีกระจุกดอกไม้อยู่ใน raceme
เขตกระจายพันธุ์---จีน อินเดีย บังคลาเทศ พม่า ไทย กัมพูชา เวียดนาม
Bauhinia racemosa เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae) อยู่ในวงศ์ย่อยราชพฤกษ์ (Caesalpinoideae หรือ Caesalpiniaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Jean-Baptiste Lamarck (1744–1829) นักพฤกษศาสตร์และนักสัตววิทยาชาวฝรั่งเศสในปี พ.ศ.2328
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในอินเดีย ศรีลังกาและจีน แพร่กระจายในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ กระจายอยู่ทั่วไปในภูมิภาคกึ่งเขตร้อนและเขตร้อนของโลก ขึ้นประปรายในป่าเปิดกึ่งโล่งแจ้ง ป่าแห้งผลัดใบพบได้บ่อยบนเนินเขาที่แห้งแล้ง ในทุ่งหญ้าที่ระดับความสูง 1,500 เมตร
- พบได้ทั่วไปทั่วอินเดีย ซึ่งเติบโตในเทือกเขาหิมาลัยตะวันตก ที่ระดับความสูง 1,650 เมตรจากระดับน้ำทะเล

ลักษณะ---เป็นต้นไม้ขนาดเล็กผลัดใบสูงถึง 15 เมตร เรือนยอดกว้างและทึบลำต้นสีเทาเข้ม บิดงอ ใบรูปหัวใจปลายใบแยกเป็น2แฉกขนาด 4-10 ซม.โคนใบ ปลายใบเป็นพูกลมตื้น ใบแก่เหนียว เรียบเกลี้ยงหรือมีขนอ่อนๆบนเส้นใบด้านล่าง เส้นใบที่ฐาน 7-9 เส้น ดอกสีขาวออกเขียวหรือเหลืองอ่อนเป็นช่อเล็กๆยาว 12-20 ซม. ดอกตูมโค้งงอส่วนบนกว้างที่สุด กลีบดอกแคบ 5 กลีบ เกสรเพศผู้ 10 อัน แยกเป็น 2 วง วงนอกยาวเป็น 2 เท่า เกสรเพศเมียสั้น ผลโค้งงอไม่แตก กว้าง 1.5-2.5 ซม.ยาว 8-25 ซม.เมล็ดรูปไข่. 10-20 เมล็ด
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone: 8-10) ในที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติ อุณหภูมิร่มเงาสูงสุดจะแตกต่างกันไปตั้งแต่ 38 - 48°C ค่าต่ำสุดสัมบูรณ์อยู่ระหว่าง (-1) - (+11°C) ไม่สามารถทนต่ออุณหภูมิที่ต่ำถึง -6 ถึง -9 ℃ เติบโตได้ดีที่สุดในตำแหน่งที่มีแสงแดดจัด ทนต่อร่มเงาบางส่วน ไม่เฉพาะเจาะจงเกี่ยวกับดิน ชอบดินที่อุดมสมบูรณ์ชุ่มชื้น ระบายน้ำได้ดี pH 5.5 ถึง 6.5 (ค่า pH ของดินควรต่ำกว่า 7.5 เนื่องจากดินที่เป็นด่างมักส่งผลให้ใบเหลือง) อัตราการเจริญเติบโต พืชสามารถสูงได้ 4.5 เมตร ภายใน 3 ปี การบำรุงรักษา ต่ำ
- แม้ว่าหลายสายพันธุ์ในครอบครัว Fabaceae จะมีความสัมพันธ์ทางชีวภาพกับแบคทีเรียในดิน แต่สายพันธุ์นี้บอกว่าไม่มีความสัมพันธ์เช่นนี้ดังนั้นจึงไม่สามารถตรึงไนโตรเจนในบรรยากาศ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง รดน้ำสม่ำเสมอ ต้นไม้ที่เพิ่งปลูกใหม่ต้องรดน้ำอย่างน้อยสัปดาห์ละ 2 ครั้งหรือเมื่อรู้สึกว่าดินชั้นบนแห้ง รดน้ำอย่างทั่วถึงอย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้งในฤดูร้อนหรือทุกๆ 4 ถึง 6 สัปดาห์ในฤดูหนาว
การตัดแต่งกิ่ง---มีการตัดแต่งกิ่งอย่างสม่ำเสมอ เพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ตัดกิ่งที่อยู่ภายในพุ่ม ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ ตัดแต่งเมื่อสิ้นสุด การออกดอกออกผล (ไม่ควรทำในช่วงปีแรกหลังปลูก) การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---เพื่อป้องกันการขาดธาตุอาหาร ใช้ปุ๋ยที่ละลายน้ำได้ ปุ๋ยจะประกอบด้วยสารอาหารหลักและธาตุอาหารรองส่วนใหญ่หรือทั้งหมดที่พืชต้องการ
ศัตรูพืช/โรคพืช---จุดสีน้ำตาล (Brown spot) ใบไหม้เกรียม (Leaf scorch) การขาดธาตุอาหาร (Nutrient deficiencies)
รู้จักอ้นตราย---None known
การใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเป็นอาหารยาและแหล่งของเส้นใย มีการนำมาปลูกเป็นไม้ประดับบ้าง
ใช้กิน---ใบอ่อนใช้ดองกินได้, เมล็ดกินได้ ชาวทมิฬ (ทมิฬนาฑู อินเดีย) ใบอ่อนใช้เป็นผักใบเขียว (กับข้าว)
ใช้เป็นยา--- มีรายงานการใช้ส่วนต่าง ๆ ของพืช ในยาพื้นบ้าน
- ดอกไม้ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ ดอกไม้ดอกตูมและใบไม้แห้งใช้รักษาโรคบิด
- เปลือกและใบมีรสหวานฉุนใช้เป็นยาเย็น มีฤทธิ์ฝาด แก้อาการปวดศีรษะ แก้ไข้ โรคผิวหนัง โรคเลือด โรคบิด ท้องร่วง และใช้ยาต้มเปลือกเพื่อล้างแผล
- เปลือกต้นใช้ในการอักเสบของตับ
- เมล็ดเป็นยาชูกำลังและยาโป๊ว
ใช้อื่น ๆ---ไม้สีน้ำตาลแดงมีรอยคล้ำไม่สม่ำเสมอ มีสีแดง เหนียวและแข็งแรงมาก และถูกนำมาใช้ในการก่อสร้างสะพาน
- ไม้เป็นเชื้อเพลิงที่ดี แม้ว่าจะไม่ได้ถูกใช้มาก
- เปลือกเส้นใยใช้ทำเชือกได้ ส่วนที่เรียกว่า Aapta หรือ maloo bast ได้มาจากพืชซึ่งใช้สำหรับการผลิตเชือกอวน และเส้นใยอื่น ๆ
- ใบนี้ใช้ในการผลิต Beedi (บุหรี่อินเดีย) ซึ่งเป็น Cigarillo (เป็นซิการ์ที่สั้นและแคบ) แบบบางของอินเดียและศรีลังกา
ความเชื่อ/พิธีกรรม---ในครอบครัว Maharashtrian (ชาวฮินดู) มันเป็นธรรมเนียมที่จะแลกเปลี่ยนใบของต้นไม้ Aapta ใน วันเทศกาล Dussehra
- ในศาสนาฮินดูวันเทศกาล Dussehra เป็นการกระทำที่รู้จักกันในชื่อ การแลกเปลี่ยนทองคำ ชี้ไปที่ความสำคัญเป็นพิเศษของพืชในวันนั้น เป็นเหตุผลที่ต้นไม้มักถูกเรียกว่า Sonpatta (แปลตามตัวอักษร: ใบไม้สีทอง )
ระยะเวลาออกดอก ---กุมภาพันธ์ – พฤษภาคม
ขยายพันธุ์--- เมล็ด ตอนกิ่ง ปักชำ
- * เพาะเมล็ดพืช  แช่ไว้ล่วงหน้า 24 ชั่วโมงในน้ำอุ่น จากนั้นจึงหว่านในแหล่งกำเนิดหรือในแปลงเพาะเมล็ดในเรือนเพาะชำ อัตราการงอกของเมล็ดอายุ 1 ปีสามารถอยู่ระหว่าง 58 - 95% ต้นอ่อนจะเติบโตอย่างรวดเร็วและสร้างรากแก้วที่มีความยาวได้ 60 ซม.ภายใน 2 เดือนหลังงอก พืชไม่ทนต่อการย้ายปลูกมากนักเว้นแต่จะย้ายในขณะที่ยังค่อนข้างเล็ก source: https://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Bauhinia%20racemosa

68 แสมสาร/Senna garrettiana

[SEN-nuh] [ˈgar-ret-ee-AH-na]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Senna garrettiana (Craib) H.S.Irwin & Barneby. (1982)
ชื่อพ้อง---Has 1 Synonyms. See https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:911339-1#synonyms
---Basionym: Cassia garrettiana Craib.(1912).See https://www.gbif.org/species/2958015
ชื่อสามัญ---None (Not recorded)
ชื่ออื่น---แสมสาร (ภาคกลาง), ไงซาน (เขมร-สุรินทร์), กราบัด, กะบัด (นครราชสีมา), ขี้เหล็กแพะ, ขี้เหล็กโคก (ภาคเหนือ), ขี้เหล็กป่า (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, ภาคเหนือ), ขี้เหล็กสาร (นครราชสีมา, ปราจีนบุรี) ;[CAMBODIA: Angkanh.];[ENGLISH: Garrett's Senna, Garrett's Cassia.];[INDONESIA: Garesiana.];[JAPANESE: Same-sān, Kīrekku pā.];[LAOS: Khi lek.];[MALAYSIA: Bebusok.];[THAI: Samae san (Central); Ngai-san (Khmer-Surin); Kra-bat, ka-bat  (Nakhon Ratchasima); Khi lek phae, Khi lek khok (Northern); Khi lek pa  (Northeastern, Northern); Khi lek san (Nakhon Ratchasima, Prachin Buri);[VIETNAM: Muồng chét, Muồng, Mỏ hàn.]
EPPO Code---SJNSS (Preferred name: Senna sp.)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE-CAESALPINOIDEAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---เอเซียตะวันออกเฉียงใต้: ศรีลังกา อินเดีย พม่า และอินโดจีน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Senna' จากภาษาอาหรับ 'Sana' ซึ่งหมายถึงพืชที่มีใบและฝักมีคุณสมบัติเป็นยาระบาย ; ฉายาเฉพาะ 'garrettiana' ตั้งชื่อตาม Henry Burton Guest Garrett (1871–1959) นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษ (นักป่าไม้และนักสะสมพืช นักอนุรักษ์ กรมป่าไม้ จังหวัดเชียงใหม่ ประเทศไทย)
Senna garrettiana เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae) วงศ์ย่อยราขพฤกษ์ (Caesalpinoideae หรือ Caesalpiniaceae) สกุลขี้เหล็ก (Senna)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย William Grant Craib (1882–1933)นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Howard Samuel Irwin Jr.(1928 –2019)นักพฤกษศาสตร์และTaxonomistชาวอเมริกันและRupert Charles Barneby (1911 –2000)นักพฤกษศาสตร์ชาวอเมริกันในปี พ.ศ.2525

ที่อยู่อาศัย---พบในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตามบริเวณป่าโปร่ง ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ป่าที่ราบต่ำทั่วไป และป่าผลัดใบที่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลไม่เกิน 500 เมตร เป็นไม้ท้องถิ่นทางภาคเหนือของประเทศไทยขึ้นกระจายใน ภาคกลาง และภาคอื่นๆ ยกเว้นภาคใต้
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบสูง 15 เมตร เรือนยอดรูปกรวยคว่ำเปลือกนอกสีน้ำตาลเทาแตกเป็นร่อง กิ่งอ่อนมีขนประปราย ใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงเวียน มีใบย่อย6-9คู่ ขนาดกว้างประมาณ 2-5 ซม.ยาว 5-9 ซม.รูปไข่ ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบ ใบแก่เกลี้ยงหรือเกือบเกลี้ยง ไม่มีต่อม หูใบหลุดร่วงง่าย ก้านใบย่อยยาว 2-5 มม.ดอก ออกเป็นช่อแบบช่อกระจะเชิงประกอบออกที่ปลายกิ่ง ยาว 9-20 ซม. ดอกย่อยมีกลีบเลี้ยงและกลีบดอกสีเหลืองสดใส  ผลเป็นฝักแบนและมักบิดเป็นเกลียว รูปขอบขนาน กว้าง 2-4 ซม. ยาว 15-20 ซม. เมล็ดมีประมาณ 20 เมล็ด สีน้ำตาล กว้างประมาณ 5 มม. ยาวประมาณ 9 มม.เรียงตามขวาง
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone: 9-11) อุณหภูมิที่เหมาะสม 15 - 38 ℃ ตำแหน่งแสงแดดจัด 80-100 % (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) ถึงร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรงอย่างน้อย 4 ชั่วโมงต่อวันไม่ต่อเนื่อง) ดินร่วนซุยอุดมสมบูรณ์มีการระบายน้ำดี อัตราการเจริญเติบโตปานกลาง การบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง รดน้ำเป็นประจำ
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งหลังฤดูออกดอกช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโตใหม่และรูปแบบที่หนาแน่นยิ่งขึ้น
การใส่ปุ๋ย---ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก ปีละ 1 ครั้ง ในฤดูใบไม้ผลิหลังการตัดแต่งกิ่ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---มีความต้านทานต่อแมลงและโรคพืช
รู้จักอ้นตราย---Unknown
ใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ใช้ในท้องถิ่นเพื่อเป็นอาหารและยา
ใช้กิน---ใช้เป็นอาหาร ใบอ่อนใช้กินสด
ใช้เป็นยา--- สรรพคุณ แก่นมีรสขมเฝื่อน ผสมกับสมุนไพรอื่นๆ ในตำรายา มีสารสำคัญที่มีฤทธิ์เพิ่มการบีบตัวของลำไส้ใหญ่ จึงทำหน้าที่เป็นยาระบาย และพบเป็นส่วนประกอบในตำรับยาฟอกเลือดของสตรี เมล็ดมีฤทธิ์เป็นยาถ่าย ขับพยาธิ บำบัดโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว ใช้ใบเป็นยาบำบัดโรคงูสวัด
ใข้ปลูกเป็นไม้ประดับ---ใช้จัดสวนได้สวยงามเพราะทรงพุ่มค่อนข้างแคบเหมาะกับพื้นที่ที่มีขนาดจำกัด ปลูกตามริมถนน ทนต่อมลพิษทางอากาศได้ดี
ใช้อื่น ๆ---ไม้เหนียวแข็งและทนทานมาก ใช้ทำสิ่งก่อสร้าง อุปกรณ์การเกษตร เปลือกมีแทนนินมาก
สำคัญ---แสมสารเป็นต้นไม้ประจำจังหวัด กาฬสินธุ์ ประเทศไทย
ระยะออกดอก/ติดผล---พฤษภาคม-ตุลาคม/ตุลาคม-ธันวาคม
ขยายพันธุ์ --- เพาะเมล็ด เมล็ดแช่น้ำไว้ก่อน 3 ชั่วโมง ระยะเวลาการงอก 1 สัปดาห์ ถึง 3 เดือน ที่อุณหภูมิ 21 ถึง 24°C

70 เสม็ดขาว/Melaleuca cajuputi

ชื่อวิทยาศาสตร์---Melaleuca cajuputi Powell.(1809)
ชื่อพ้อง---Has 14 Synonyms
---Myrtus saligna J.F.Gmel.(1791)  
---Melaleuca minor Smith.(1812)
---Melaleuca leucadendron (L.) L. var. minor (Smith) Duthie.(1878)
---Moer.See all The Plant Lis thttp://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-132782
ชื่อสามัญ---Cajuput oil Tree, Mild Wood, Paper Bark Tree, Swamp tea-tree, Punk tree.
ชื่ออื่น---กือแล (มาเลย์-ปัตตานี); เสม็ด (ทั่วไป); เสม็ดขาว (ภาคตะวันออก); เหม็ด (ภาคใต้) ;[BRAZIL: Melalueca.];[CAMBODIA: Smach chanlos.];[CHINESE: Bai Gian Ceng.];[FRENCH: Cajuputier.];[GERMAN: Kajeputbaum.];[INDIA: Kaayaaputi.];[INDONESIA: Kayu Putih, Gelam (Sunda, Java); Ghelam (Madura); Waru Gelang, Inggolom (Batak); Kayu Gelang, Bru Galang,  Waru Gelang (Sulawesi); Nggielak, Ngelak (Roti); lren, Sakelan (Piru); Irano (Amahai); Ai Kelane (Hila); Irono (Haruku); Ilano (Nusa Laut Saparuna); Elan (Buru).];[MALAYSIA: Kayu putih, Gelam, Nipis Kulit, Delek air (Malay).];[THAI: Samet (General); Samet khao (Eastern); Met (Peninsular); Kue-lae (Malay-Pattani).];[VIETNAM: Cây tràm, Chè dong tran, Chi Cay , Bach Thien Tang.].
EPPO Code--- MLACA (Preferred name: Melaleuca cajuputi)
ชื่อวงศ์---MYRTACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์--- เอเชียตะวันออกเฉียงใต้:- พม่า ไทย เวียดนาม มาเลเซีย อินโดนีเซีย ออสเตรเลีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล Melaleuca มาจากภาษากรีก “melas”= สีดำ และ “leukos” = สีขาว ตามลักษณะเปลือกที่มีสีขาวและเปลี่ยนเป็นสีดำเมื่อแก่; ชื่อสายพันธุ์ 'cajuputi' มาจากภาษามาเลย์ "kaju puthi" ซึ่งแปลว่า "ไม้สีขาว"
Melaleuca cajuputi เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกใน ครอบครัววงศ์ชมพู่ (Myrtaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Thomas Powell (1809–1887) นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษในปี พ.ศ.2352
มี4สายพันธุ์ย่อย (Subspecies):-
-Melaleuca cajuputi subsp. cajuputi
-Melaleuca cajuputi subsp. cumingiana (Turcz.) Barlow
-Melaleuca cajuputi subsp. cumingiana Maton & Sm. ex R.Powell
-Melaleuca cajuputi subsp. platyphylla Barlow

ที่อยู่อาศัยพบขึ้นในที่โล่งสะวันนา ตามพื้นที่พรุตามชายหาดใกล้ทะเล ที่ระดับความสูงไม่เกิน 150 เมตร
ลักษณะ เป็นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบสูง 5-25 เมตร ลักษณะ ลำต้นบิดงอ เปลือกสีขาวถึงน้ำตาลเทาเป็นแผ่นบางซ้อนกันเป็นปีก หนานุ่ม ยอดอ่อนและใบอ่อนมีขนสีขาวมันวาวคล้ายไหมปกคลุม ใบเป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับรูปรีแกมรูปใบหอกยาวประมาณ 5-12 ซม. และกว้างประมาณ 1-3-3 ซม ปลายใบแหลมขอบใบเรียบ เนื้อใบหนาคล้ายแผ่นหนังก้านใบยาว 0.4-1 ซม.ดอกออกเป็นช่อเชิงลด ออกตามปลายกิ่ง ช่อดอกคล้ายแปรงล้างขวดยาว 4-10 ซม.ดอกย่อยขนาดเล็กสีขาวไม่มีก้านดอกออกเป็นกระจุก1-3ดอก ผลเป็นแคปซูลแบบแห้งแล้วแตกรูปถ้วยปลายปิด ขนาด 0.3-0.4 ซม.ผนังผลหนาแข็ง ผลแก่เต็มที่จะแตกที่ปลายผลเป็น 3 แฉก เมล็ดจำนวนมากเป็นเส้นเล็ก ๆรูปโค้งหรือเกือบตรง
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ต้นไม้มีระบบรากที่กว้างขวางบางครั้งก็มีรากอากาศ พืชสามารถเติบโตได้และปรับให้เหมาะกับดินประเภทต่าง ๆ แม้แต่แอ่งน้ำและการระบายน้ำเล็กน้อย สภาวะที่เป็นกรดมากด้วยค่า pH 4 หรือน้อยกว่า แต่จะเติบโตได้ดีขึ้นในดินที่สมบูรณ์ยิ่งขึ้นด้วยค่า pH ที่สูงขึ้น
การใช้ประโยชน์---ต้นไม้ได้รับการปลูกฝังมานานหลายศตวรรษส่วนใหญ่ในอินโดนีเซียและเวียดนามสำหรับใบและกิ่งไม้ที่ใช้เป็นยาและเป็นแหล่งของน้ำมันหอมระเหย ซึ่งมีการซื้อขายระหว่างประเทศ
-ใช้เป็นยาใบมีคุณสมบัติต้านเชื้อแบคทีเรียต้านการอักเสบชาวพื้นเมืองออสเตรเลียใช้ใบเพื่อรักษาอาการปวดเมื่อยใช้ไอระเหยที่สูดดมจากใบที่บดเพื่อรักษาโรคติดเชื้อทางเดินหายใจ -; ในประเทศไทยใบใช้ทำชาสมุนไพร-; ในพม่าใช้รักษาโรคเกาต์ -; ในมาเลเซียใช้รักษาอาการจุกเสียดและอหิวาตกโรค -; ในอินโดนีเซียใช้รักษาอาการจุกเสียดโคลิค ตะคริว โรคผิวหนัง บาดแผลและความเจ็บปวดต่างๆ -; ในหลายส่วนของเอเชียน้ำมันที่ทำจากต้นไม้มีชื่อ cajuput เป็นน้ำมันหอมระเหยที่ผลิตจากใบโดยการกลั่นด้วยไอน้ำ ถูกใช้เป็นยาทาถูนวดและยาดม มีรายงานว่า เป็นยาระงับประสาทและผ่อนคลายและมีประโยชน์ในการรักษาพยาธิตัวกลมและการติดเชื้อที่อวัยวะเพศ-; ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ น้ำมันเป็นยาสามัญประจำบ้านโดย ใช้ภายในเพื่อรักษาอาการไอและหวัดจากตะคริวที่ท้อง, อาการจุกเสียดและหอบหืด ใช้ภายนอกเพื่อบรรเทาอาการของโรคประสาทและโรคไขข้อมักจะอยู่ในรูปแบบของขี้ผึ้งและยาทาถูนวดและเพื่อบรรเทาอาการปวดฟันและอาการปวดหู  น้ำมันยังมีประโยชน์ในการไล่แมลง ถูกใช้เพื่อปรุงรสอาหาร เพื่อเพิ่มกลิ่นหอมของสบู่และเครื่องสำอาง น้ำมัน Cajuput จัดอยู่ในประเภทไม่มีพิษและไม่ก่อให้เกิดอาการแพ้แม้ว่าการระคายเคืองผิวหนังอาจเกิดขึ้นที่ความเข้มข้นสูง ได้รับการอนุมัติให้ใช้กับอาหารโดยองค์การอาหารและยา (FDA) ของสหรัฐอเมริกา
-ใช้เป็นไม้ประดับใช้ในการจัดสวน เป็นไม้ให้ร่มเงา ตามสวนสาธารณะ อาคาร ที่พักอาศัย
-ใช้อื่น ๆ แก่นไม้มีสีชมพูอมเทาถึงน้ำตาล ไม้เนื้อแข็งหนักพอสมควรและทนทาน เหมาะสำหรับการก่อสร้างและพื้นทั่วไป  เปลือกไม้ถูกนำมาใช้เป็นวัสดุมุงหลังคา ใช้ในการก่อสร้างเรือรวมทั้งเป็นวัสดุกาวสำหรับเรือในอินโดนีเซีย ไม้ใช้เป็นเชื้อเพลิงและทำถ่าน ได้ดี
ภัยคุกคาม--ไม่มีภัยคุกคามที่น่าเป็นห่วงจัดไว้ใน IUCN Red List ประเภท'ความกังวลน้อยที่สุด'(ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - National - IUCN Red List of Threatened Species (2019)
ระยะออกดอก--- กุมภาพันธ์-พฤษภาคม
ขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด

71 เสม็ดแดง/Syzygium antisepticum

[siz-ZY-gee-um] [ˈar-oh-MAT-ih-kum]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Syzygium antisepticum (Blume) Merr. & L.M.Perry.(1939)
ชื่อพ้อง---Has 15 Synonyms.  
---Basionym: Caryophyllus antisepticus Blume.(1828).See https://www.gbif.org/species/3183617
---Syzygium gratum (Wight) S.N.Mitra (1973)
---Eugenia grata Wight (1841)
---More.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:601410-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Shore eugenia, Antiseptic Satin ash, Antiseptic Syzygium
ชื่ออื่น---ผักเสม็ด, ผักเม็ก (นครราชสีมา); ไคร้เม็ด (เชียงใหม่); เม็ก (ปราจีนบุรี); เม็ดชุน (นครศรีธรรมราช); เสม็ด (สกลนคร, สตูล); เสม็ดเขา, เสม็ดแดง (ตราด); เสม็ดชุน (ภาคกลาง); ยีมือแล (มลายู – ภาคใต้);[INDONESIA: Gelam buut, Ki tambaga, Pancal kidang; Aeba, Jambu hutan, Obah.(Borneo).];[MALAYSIA: Gelam tikus, Kelat gelam.];[PHILIPPINES: Mariig (Tagalog), Kalaum (Culion), Malaruhat (Laguna).]; [THAI: Mek (Prachin Buri); Met chun (Nakhon Si Thammarat); Samet (Sakon Nakhon, Satun); Samet khao, Samet daeng (Trat); Samet chun (Central); Khrai met (Chiang Mai); Yi-mue-lae (Malay-Peninsulra); Samet daeng (Chumphon); Wa na (Phangnga).];[Vietnamese: Trâm sẻ]
EPPO Code---SYZAN (Preferred name: Syzygium antisepticum)
ชื่อวงศ์---MYRTACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---อินเดีย, พม่า, ไทย, กัมพูชา, ลาว, เวียดนาม, มาเลเซีย, อินโดนีเซีย, ฟิลิปปินส์
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Syzygium' มาจากคำภาษากรีก 'syzygos' อ้างอิงถึงใบคู่ตรงข้าม; ชื่อเฉพาะ 'antisepticum' มาจากคำภาษาละติน = น้ำยาฆ่าเชื้อซึ่งหมายถึงคุณสมบัติทางยาของสปีชีส์นี้
Syzygium antisepticum เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ชมพู่ (Myrtaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Ludwig von Blume.(1789–1862) นักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมัน-เนเธอร์แลนด์และได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Elmer Drew Merrill  (1876–1956) นักพฤกษศาสตร์ชาวอเมริกันและLily May Perry (1895-1992) นักพฤกษศาสตร์ชาวแคนาดา-อเมริกัน ในปี พ.ศ.2482

ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในทะเลเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ในหมู่เกาะสุมาตรา ชวาและบอร์เนียวของหมู่เกาะซุนดาใหญ่) พบที่อินเดียตะวันออกเฉียงเหนือ, หมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์, พม่า, ไทย, กัมพูชา, มาเลเซีย, อินโดนีเซีย, ฟิลิปปินส์ ขึ้นตามป่าที่ลุ่มมักอยู่ตามริมฝั่งแม่น้ำหรือใกล้ชายฝั่ง ในป่าเต็งรังผสมชายฝั่งทะเลและป่าดิบเขา พบได้บนเนินเขาและสันเขาที่มีดินปนทราย ที่ระดับความสูงไม่เกิน 1,800 เมตร
- ในประเทศไทย พบขึ้นตามป่าธรรมชาติทุกภาคของประเทศไทย ที่ระดับความสูง 500 - 1,000 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบ โดยทั่วไปสูงประมาณ 7 เมตร แต่อาจสูงได้ถึง 10-15 เมตร มีเส้นผ่านศูนย์กลางสูงสุด 80 ซม.เปลือกต้นสีน้ำตาลแดง แตกสะเก็ดแผ่นบางๆ โคนต้นมักเป็นพูพอน กิ่งอ่อนเป็นสี่เหลี่ยม ใบเดี่ยวเรียงตรงข้าม ยาว 7-15 ซม ใบรูปหอก ขอบใบเรียบ ปลายใบแหลม แผ่นใบหนา เส้นแขนงใบ 6-12 เส้น ก้านใบยาว 0.5-1 ซม.ใบอ่อนสีน้ำตาลอมแดง ดอกออกเป็นช่อซี่ร่มเล็กๆ ออกตามปลายกิ่งและซอกใบ ดอกย่อย 30-40 ดอกสีขาวถึงสีเหลืองอ่อน กลีบเลี้ยง 5 กลีบ สีเขียวอ่อนเชื่อมติดกับฐานรองดอกรูปกรวย กลีบดอก 5 กลีบ รูปช้อน เกสรเพศผู้จำนวนมาก สีขาวปลายเหลืองอ่อน เส้นผ่านศูนย์กลางดอก 1-1.5 ซม. ไร้ก้าน ไม่มีก้านดอกเทียม ผลสดแบบมีเนื้อเมล็ดเดี่ยว ทรงกลมแป้นเส้นผ่านศูนย์กลาง 0.6-1 ซม.ปลายหรือก้นผลบุ๋ม รวมกันเป็นพวง ผลสุกเต็มที่สีขาว เมล็ดรูปทรงกลมแป้น สีน้ำตาลอ่อน
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone 11: above 4.5 °C) อุณหภูมิที่เหมาะสม 15 - 38 ℃ ตำแหน่งแสงแดดจัด 80-100 % (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) ถึงร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรงอย่างน้อย 4 ชั่วโมงต่อวันไม่ต่อเนื่อง) ดินร่วนซุยอุดมสมบูรณ์มีการระบายน้ำดี อัตราการเจริญเติบโตปานกลาง การบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง ดินที่ชื้นสม่ำเสมอ อย่าปล่อยให้แห้งระหว่างการรดน้ำ
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งหลังฤดูออกดอกช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโตใหม่และรูปแบบที่ต้องการ
การใส่ปุ๋ย---ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก ปีละ 1 ครั้ง ในฤดูใบไม้ผลิหลังการตัดแต่งกิ่ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---มีความต้านทานต่อแมลงและโรคพืช
รู้จักอ้นตราย---None known

การใช้ประโยชน์--- มีการเก็บเกี่ยวต้นไม้จากป่าเพื่อใช้ประโยชน์จากไม้ในท้องถิ่น เป็นอาหารและเป็นแหล่งของแทนนินและไม้
ใช้กิน---ในประเทศไทย ใบอ่อนสีแดง มีรสฝาดค่อนข้างเปรี้ยว นำมารับประทานเป็นผัก ยอดอ่อนรับประทานเป็นผักสดกับน้ำพริก ลาบ ยำ ใช้กินกับขนมจีนหรือเป็นผักจิ้ม น้ำพริก นอกจากนี้ยังนำมาปรุงกับเครื่อง ปรุงต่างๆ ผลสุกมีรสชาดหวาน ฉํ่าน้ำ  
ใช้เป็นยา---พืชใช้เป็นยาฆ่าเชื้อ ใบสดตำพอกแก้เคล็ดบวม
- ในการแพทย์แผนไทย ใบอ่อน แก้ปวดเสียดในท้อง ท้องอืดแน่น ท้องเฟ้อ ใช้ผลมะกรูด หรือใบพลู รมควันใต้ใบเสม็ดพออุ่นๆ นาบท้องเด็กแก้ท้องขึ้น ท้องอืด ท้องเฟ้อในเด็ก แก้ปวดท้องได้ดีมาก
ใช้ปลูกประดับ---นิยมโยกย้ายขุดล้อมเปลี่ยนที่นำเข้ามาใช้ในงานจัดสวนขนาดใหญ่ ในสวนสาธารระ อาคารที่พักอาศัย
ใช้อื่นๆ---ไม่มีข้อมูลเฉพาะเจาะจงสำหรับไม้ของสายพันธุ์นี้ แต่เป็นของไม้ซุงกลุ่มหนึ่งที่เรียกรวมกันว่า 'kelat'
- ลักษณะทั่วไปของไม้ kelat :-แก่นไม้มีสีน้ำตาลทอง น้ำตาลอมเทาหรือน้ำตาล มีประกายสีชมพูหรือม่วง เนื้อไม้แข็งใช้ในงานโครงสร้างได้แต่โดยปกติไม่ถือว่ามีมูลค่ามากนัก
- เปลือกที่ให้สารแทนนินใช้ทำอวนจับปลาที่แข็งแรง
- เปลือกให้สีย้อมสีน้ำตาลแดงหรือดำ สำหรับย้อมเสื้อผ้า
พิธีกรรม/ความเชื่อ---*มีความเชื่อกันว่าจะมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์คุ้มครอง คอยป้องกันภัยให้กับคนในบ้าน  เชื่อกันว่าต้นเม็กเป็นที่สิงสถิตของรุกขเทวดา หรือเทพชั้นสูง จะล่วงเกินหรือลบหลู่ไม่ได้เด็ดขาด source: https://kaset.today/
ระยะออกดอก/ติดผล---มีนาคม-เมษายน/ พฤษภาคม-มิถุนายน
ขยายพันธุ์---เมล็ด ตอนกิ่ง
- เมล็ดควรเนำมาพาะทันทีที่สุก

72 ศุภโชค/Pachira aquatica

[pak-EYE-ruh] [ˈa-KWA-tee-kuh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Pachira aquatica Aubl.(1775)
ชื่อพ้อง ---Has 15 Synonyms.
---Bombax aquaticum (Aubl.) K.Schum.(1895)
---More.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:179762-2#synonyms
ชื่อสามัญ---Malabar chestnut, Money Tree, French peanut, Guiana- chestnut, Provision tree, Saba nut, Water-chestnut
ชื่ออื่น---ศุภโชค, นุ่นน้ำ(ทั่วไป); [BRAZIL:Cacao selvagem,Castanha das Guianas, Monguba]; [CHINESE:Fācáishù, Gua li.]; [COLOMBIA:Zapotolongo,Zapoton.];[CZECH: Bombakopsis vodni.];[FRENCH: Cacaoyer-Riviere, Châtaignier marron, Noisetier de la Guyane, Pachirier aquatique.];[GERMAN: Wasserkastanie, Wilder cacobaum, Wilder kakaobaum, Glückskastanie, Sumpf-Rasierpinselbaum.];[GUATEMALA: Pumpo.];[MEXICO: Apompo, Zapote bobi.];[PHILIPPINES: Castañas (Tag.).];[PORTUGUESE: Astanheirodo Maranhao, Cacau selvagem, Castanheira de agua, Castanheiro-da-guiana.];[SPANISH: Castaña de agua, Ceibon de agua, Palo de boya, Zapote bobo, Zapote de agua.];[THAI: Suppha chok, Noon nam (General).];[TRADE NAME: Money Plant, Money Tree.].
EPPO Code---PCJAQ (Preferred name: Pachira aquatica.)
ชื่อวงศ์---BOMBACACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปอเมริกา
เขตการกระจายพันธุ์---อเมริกาใต้-บราซิล, โบลิเวีย, เปรู, เอกวาดอร์, โคลัมเบีย, เวเนซุเอลา, กายอานา; อเมริกากลาง - ปานามาไปยังเม็กซิโก
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Pachira' มาจากภาษาเก่าที่พูดกันในภาษากายอานา และแปลได้คร่าวๆ ว่า 'ถั่วน้ำหวาน' ; ชื่อของสายพันธุ์คือคำภาษาละติน "aquatica" = น้ำโดยมีการอ้างอิงไปยังสถานที่ลุ่มซึ่งมักจะมีชีวิตอยู่
Pachira aquatica เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์นุ่น (Bombacaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Jean Baptiste Christian Fusée-Aublet (ค.ศ. 1720–1778) เภสัชกร นักพฤกษศาสตร์ และนักสำรวจชาวฝรั่งเศสในปีพ.ศ.2318
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาเขตร้อน (โบลิเวีย เบลีซ บราซิล โคลัมเบีย คอสตาริกา เอกวาดอร์ เอลซัลวาดอร์ เฟรนช์กายอานา กัวเตมาลา กายอานา ฮอนดูรัส เม็กซิโก นิการากัว ปานามา เปรู ซูรินาม และเวเนซุเอลา) ซึ่งมีการเจริญเติบโต ในป่าอุดมสมบูรณ์บริเวณริมแม่น้ำ ทะเลสาบ และปากแม่น้ำ ที่ระดับความสูง 0-1,200 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนไม่ผลัดใบต้นสูงถึง 18-25 เมตรเส้นผ่านศูนย์กลาง 30-90 ซม.เปลือกบางสีเขียวเป็นเวลานานจึงกลายเป็นสีเทา มีรอยแยกเล็กน้อยตามเส้นแนวตั้ง ใบเป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ ใบย่อย 5-7 ใบ ขนาดไม่เท่ากันเรียงเวียนแน่นบริเวณปลายกิ่ง ยาวไม่เกิน 28 ซม.กว้าง 3-14 ซม.ดอกเดี่ยวสีขาวนวลอมเขียวเป็นดอกระเทย (hermaphrodite) มีกลีบดอก 5 กลีบม้วนงอยาวถึง 30 ซม.กว้าง1.5 ซม.หลุดร่วงง่าย ตรงกลางมีเกสรเพศผู้จำนวนมากยาว 8-15 ซม.ท่อนล่างสีขาวหรือเหลืองอ่อนส่วนด้านบนสีแดง ผลเป็นแคปซูลมีขนาดใหญ่สีน้ำตาลมีเนื้อไม้หยาบ รูปไข่ ยาว 20-30 ซม.เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 10-15 ซม. แก่แล้วแตก มีเมล็ด 10-25 เมล็ด เมล็ดมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3 ซม.
ข้อกำหนดสภาพแวดล้อม---ปลูกในประเทศที่มีภูมิอากาศแบบเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนชื้นอุณหภูมิที่เหมาะสม 20-22°C ไม่ควรต่ำกว่า 14°C ทนต่ออุณหภูมิที่ลดลงได้ (-2) ถึง (-3)°C แม้ว่าใบจะร่วงไป ต้องการแสงแดดเต็มหรือร่มเงาบางส่วน ไม่เฉพาะเจาะจงกับดินที่มีการระบายน้ำได้ดี ชอบดินร่วนลึกและอุดมสมบูรณ์ ทนทานต่อความแห้งแล้ง ต้นไม้เติบโตเร็วสามารถเข้าถึงความสูง 3.5 เมตรภายใน 2 ปีจากเมล็ด
การรดน้ำ---ควรรดน้ำสม่ำเสมอในฤดูร้อน ใบพืชจะร่วงหล่นหากดินแห้ง และลดน้ำลงในช่วงฤดูหนาว อุณหภูมิที่ต่ำลงทำให้ใบเหลืองและร่วง และอาจเน่าเสียถึงตายได้ เนื่องจากความชื้นส่วนเกินในชั้นล่าง ในสถานการณ์เช่นนี้ควรหยุดการรดน้ำ
การตัดแต่งกิ่ง---Unknown
การใส่ปุ๋ย---ใส่ปุ๋ย 3-4 ครั้งต่อปี ด้วยปุ๋ยคอกและป๋ยหมัก
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีปัญหาแมลงหรือโรคร้ายแรง
รู้จักอ้นตราย---ไม่เป็นพิษต่อสัตว์เลี้ยง
ใช้ประโยชน์--- พืชมีการใช้อย่างกว้างขวางมีคุณค่าโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับเมล็ดที่กินได้และอื่น ๆ, ยา, เส้นใย, สีย้อม, ไม้ ฯลฯ
ใช้กิน---เมล็ดคั่วกินได้ ดิบหรือสุก รสชาติของเมล็ดดิบเหมือนถั่วลิสงเมื่อคั่วหรือทอดในน้ำมันมันมีรสชาติของเกาลัด  รสชาดของเมล็ดคั่วเหมือนโกโก้ เมล็ดบดเป็นแป้งและใช้ทำขนมปัง เมล็ดคั่วบางครั้งใช้ทำเครื่องดื่ม ใบอ่อนและดอกไม้ - ปรุงและใช้เป็นผัก
ใช้เป็นยา---เปลือกผลไม้ ใช้ในการรักษาโรคตับอักเสบ เมล็ดใช้เป็นยาชา ยาต้มเปลือกใช้ในการรักษาโรคโลหิตจางความดันโลหิตสูงและอ่อนเพลีย เปลือกไม้ใช้สำหรับรักษาอาการปวดท้องและปวดหัว   
ใช้ปลูกประดับ---ได้รับความนิยมนำมาปลูกเป็นไม้ประดับกันอย่างแพร่หลาย นิยมนำมาปลูกเป็นไม้กระถางตกแต่งภายในวางไว้ในที่มีแสงสว่างมากทนได้ดีในร่มเงาบางส่วน ในส่วนภายนอกยังใช้เป็นไม้ประดับให้ร่มเงาตามถนน และเป็นไม้ประดับจัดสวน
- ด้วยรูปร่างเฉพาะของลำต้น ขยายฐานเล็กน้อย และรากที่ผิวเผิน ทำให้นักสะสม caudiciforms ชื่นชอบ และมักทำเป็นบอนไซ
ใช้อื่น ๆ---ไม้สีขาวมีน้ำหนักเบาเป็นเส้นนุ่ม มีความทนทานต่ำ ถูกใช้เพื่อจุดประสงค์ที่มีคุณภาพต่ำเช่นการทำกล่องและไม้ขีดไฟ เหมาะสำหรับ การผลิตกระดาษ, เปลือกไม้ให้สีย้อมสีเหลืองหรือสีแดง,ไฟเบอร์ได้มาจากเปลือกไม้ น้ำมันจากเมล็ด มีศักยภาพในอุตสาหกรรมการผลิตสบู่ ผลไม้กระจายบนพื้นเพื่อขับไล่หมัดทราย
พิธีกรรม/ความเชื่อ--- ต้นไม้ที่นำลำต้นมาถักเปียแล้วใส่กระถางที่ทำเป็นรูปเงินตำลึงจีน สีเงิน และสีทองให้เป็นของขวัญกัน ได้จากต้นที่เพาะเมล็ด ภาษาจีนเรียกว่า “เหยาเฉียนซู่” แปลว่า เรียกเงิน หรือ เขย่าเงิน ความนิยม เหล่านี้ได้เริ่มขึ้นในญี่ปุ่นและต่อมาก็เป็นที่อื่น ๆ ในเอเชียตะวันออก เป็นสัญลักษณ์เกี่ยวข้องกับโชคลาภทางการเงินที่ดีและมักจะเห็นในธุรกิจบางครั้งก็มีริบบิ้นสีแดงหรือเครื่องประดับมงคลอื่น ๆ ที่แนบมา
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก ปัจจุบันไม่พบภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ และไม่มีการระบุถึงภัยคุกคามที่สำคัญในอนาคต ได้รับการประเมินใน บัญชีแดงของ IUCN Red List of Threatened Speciesในปี 2018 โดย Pachira Aquatica ถูกระบุอยู่ในรายการที่มีความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2018)
source: Botanic Gardens Conservation International (BGCI) & IUCN SSC Global Tree Specialist Group. 2019. Pachira aquatica. The IUCN Red Lis tof Threatened Species 2019 :e. T146783390A146783392.                                              https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2019-2.RLTS.T146783390A146783392.en. Accessed on 03 January 2024.
ระยะออกดอก---เมษายน-มิถุนายน
ฃยายพันธุ์--- เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง ปักชำ เมล็ดใช้เวลาการงอก 8-10 วัน
- ดอกไม้ผลิตครั้งแรกเมื่อพืชมีอายุ 4-5 ปีจากการปลูกด้วยเมล็ด
- การติดผลจะเกิดขึ้นเมื่ออายุประมาณปีที่ 5 จากการปลูกด้วยเมล็ด

73 หูกระจง/Terminalia ivorensis

[ter-min-NAY-lee-uh] [ˈi-vo-ˈren-sis]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Terminalia ivorensis A.Chev.(1909)
ชื่อพ้อง---No synonyms are recorded for this name.See https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:171174-1
ชื่อสามัญ---Black Afara, Ivory Coast almond, Blackbark, Shinglewood
ชื่ออื่น--- หูกระจง, หูกวางแคระ (กรุงเทพฯ) ; [BENIN: Egboinebi.];[CAMEROON: Lidia.]; [FRENCH: Framiré.];[GHANA: Emeri.]; [NIGERIA: Black afara, Idogbo, Sdigbo.]; [SIERRA LEONE: Baji, Bassi.];[SWEDISH: Framiré.]; [THAI: Hu kra chong, Hu kwang khrae (Bangkok).]; [WEST AFRICA: Basi bundo.]; [TRADE NAME: Baji, Black afara, Emeri, Framiré, Idigbo, Lidia, Sdigbo.].
EPPO Code---TEMIV (Preferred name: Terminalia ivorensis.)
ชื่อวงศ์---COMBRETACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปแอฟริกา
เขตการกระจายพันธุ์---แอฟริกาตะวันตก แถบเส้นศูนย์สูตรประเทศในเขตร้อน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Terminalia' คำคุณศัพท์ภาษาละติน =ปลายทาง ; ฉายาของสายพันธุ์ 'ivorensis' = ของ, จากหรือเกี่ยวข้องกับ Côte d'Ivoire หรือชาว Ivorian
Terminalia ivorensis เป็นสายพันธุ์ของพืชดอก ในครอบครัววงศ์สมอ (Combretaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรก โดย Auguste Jean Baptiste Chevalier (1873 –1956) นักพฤกษศาสตร์และTaxonomistชาวฝรั่งเศสในปี พ.ศ.2452
ที่อยู่อาศัย---ถิ่นที่อยู่แคเมอรูน; โกตดิวัวร์; กานา; กินี; ไลบีเรีย; ไนจีเรีย; เซียร์ราลีโอนพบได้ที่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเล 1,200 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ต้นขนาดใหญ่ผลัดใบ สูง 15-46 เมตร มีเส้นผ่านศูนย์กลางตั้งแต่ 2 - 4.75 เมตร ต้นไม้สร้างรากแก้วที่ดีโดยรองรับรากด้านข้างอันทรงพลัง 6 - 8 อัน มีฐานของระบบรากที่แพร่หลายและค่อนข้างตื้น ทรงพุ่มแผ่เป็นชั้นๆ หนาทึบ แตกกิ่งตั้งฉากกับลำต้น เมื่อต้นโตเต็มที่ปลายกิ่งจะลู่ลง เปลือกต้นสีน้ำตาล มีรอยแตกเป็นร่อง ตามแนวยาว สีน้ำตาลอมเหลืองและมีรอยด่างขาวทั่วทั้งลำต้น ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับถี่ที่ปลายกิ่ง รูปไข่กลับ กว้าง 1 -1.5ซม. ยาว 1.5-3 ซม. ปลายใบเป็นติ่งแหลม โคนใบสอบแคบ เว้า และมีต่อม 1 คู่ ขอบใบเรียบ แผ่นใบหนาและเหนียว สีเขียวเรียบเป็นมัน ใบอ่อนสีน้ำตาลอมเขียว ก้านใบยาวประมาณ 0.4 ซม.ดอก สีขาว ออกเป็นช่อแบบช่อเชิงลดที่ซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ช่อดอกมีลักษณะเป็นแท่ง โคนกลีบเลี้ยงเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น 5 แฉก รูปสามเหลี่ยม ไม่มีกลีบดอก ดอกเพศผู้อยู่ปลายช่อ ดอกสมบูรณ์เพศอยู่บริเวณโคนช่อ เกสรเพศผู้ 10 อัน ผลสดแบบมีเนื้อเมล็ดเดียว รูปไข่หรือรูปรีป้อมและแบนเล็กน้อย กว้าง 2-5 ซม. ยาว 3-7 ซม. สีเขียว เมื่อสุกสีเหลืองอมเขียวมีเนื้อ และชั้นหุ้มเมล็ดค่อนข้างแข็งและเหนียว เมล็ดรูปรี สีน้ำตาล
ข้อกำหนดสภาพแวดล้อม---พืชในเขตร้อนชื้น อุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปีอยู่ในช่วง 20 - 33°C ไม่ทนต่อความเย็นจัด ต้องใช้ตำแหน่งที่มีแสงแดดเต็ม (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) ทนต่อร่มเงาได้ปานกลาง ดินที่เหมาะสมที่สุดคือดินลูกรัง ดินเนื้อดี ดินทรายและดินภูเขาไฟ ต้องการ pH ในช่วง 5.5 - 6.5, ที่ทนได้ 4.5 - 7.5 ไวต่อน้ำขังแต่สามารถทนต่อน้ำท่วมในช่วงเวลาสั้น ๆ การเจริญเติบโตของความสูงจะรวดเร็วที่สุดในช่วง 10 ปีแรกของอายุของต้นไม้ และลดลงอย่างต่อเนื่องหลังจากนั้น ในช่องว่างขนาดกลางถึงใหญ่ในป่า ต้นไม้เล็กอาจมีความสูง 17 เมตร โดยมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 25 ซม. เพียง 8 ปีหลังงอก ต้นไม้มีอายุยืนยาวโดยธรรมชาติ เมื่อแก่แล้ว แก่นไม้จะทรุดโทรม กลวง หรือเปราะ การเพาะปลูกควรให้แน่ใจว่าการตัดโค่นเมื่อถึงวัยที่เหมาะสม การหมุนเวียนที่ใช้ในสถานที่ที่ดีในแอฟริกาคือ 40 ปี
การรดน้ำ---แม้ว่าต้นไม้จะทนแล้งได้เมื่อปลูกแล้ว แต่ก็ต้องรดน้ำเป็นประจำ ในช่วงการเจริญเติบโตระยะแรก
การตัดแต่งกิ่ง---ควรทำการตัดแต่งกิ่ง เพื่อ กำจัด กิ่ง ที่ตายหรือเป็นโรคออก และเพื่อจัดรูปร่างต้นไม้เมื่อโตขึ้น เวลาที่ดีที่สุดในการตัดแต่งกิ่งคือช่วงฤดูแล้งซึ่งเป็นช่วงที่ต้นไม้อ่อนแอต่อการติดเชื้อน้อยกว่า
การใส่ปุ๋ย---Unknown
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไวต่อแมลงศัตรูพืชเช่น Apat monachus (หนอนเจาะดำ) จะเจาะเข้าไปในส่วนต่างๆของลำต้น ทำให้หักและสามารถฆ่าต้นไม้ได้ ; ปลวก (Isoptera spp.) ซึ่งสามารถทำลายไม้ได้/เชื้อราที่ก่อให้เกิดโรคที่อาจทำให้เน่าเปื่อยได้ การตรวจสอบและบำรุงรักษาต้นไม้เป็นประจำสามารถช่วยป้องกันความเสียหายที่สำคัญได้ ต้นไม้อาจประสบกับสภาวะที่มีน้ำขัง ซึ่งอาจทำให้รากเน่าได้
รู้จักอ้นตราย---ฝุ่นจากไม้เลื่อยอาจทำให้ผิวหนังหรือทางเดินหายใจระคายเคือง
- พบว่าไม้มีซาโปนินซึ่งอาจก่อให้เกิดอาการแพ้ในผู้ที่ทำงานกับมัน
การใช้ประโยชน์---หนึ่งในไม้หลักของแอฟริกาตะวันตกมันถูกเก็บเกี่ยวอย่างกว้างขวางจากป่าและได้รับการแนะนำให้รู้จักกับประเทศเขตร้อนอื่นๆเปลือกไม้ถูกเก็บ จากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเป็นยาและสีย้อม ในถิ่นกำเนิดมักใช้ปลูกเป็นไม้เศรษฐกิจ ปลูกไว้ตัดขายเนื้อไม้
ใช้เป็นยา---ยาต้มเปลือกใช้สำหรับการรักษาบาดแผล แผลริดสีดวงทวาร เปลือกไม้ที่เป็นผงลูบไปทั่วบริเวณที่มีอาการปวดกล้ามเนื้อและไขข้ออักเสบเพื่อบรรเทาความเจ็บปวด ยางไม้ที่ได้จากใบอ่อนนำมาเป็นยาต้ม ใช้เพื่อรักษาอาการตกขาวและโรคไต
ใช้ปลูกประดับ---เป็นที่นิยมเนื่องจากเป็นต้นไม้ที่มีทรงพุ่มสวยงามแตกกิ่งเป็นชั้น ๆ ปลูกประดับสวน อาคาร ให้ร่มเงาริมถนนลานจอดรถ หูกระจงเป็นไม้ผลัดใบ แต่เมื่อนำไปปลูกลงดินแล้วรดน้ำให้ชุ่ม และสม่ำเสมอใบแทบจะไม่ร่วงเลย แต่ถ้าขาดน้ำแล้วจะผลัดใบ เก็บกวาดใบไม่หวาดไม่ไหวเป็นที่อิดหนาระอากันอยู่ตอนนี้ เป็นไม้ใหญ่โตเร็ว มีระบบรากแก้วที่มีรากรองรับด้านข้างได้ 6-8 ราก นอกจากนี้ยังมีฐานของระบบรากที่แผ่กระจายและค่อนข้างตื้น จึงแผ่บารมีไปทุกทิศ การปลูกจึงต้องอยู่ในตำแหน่ที่ห่างจากตัวอาคารและทางเท้า
วนเกษตรใช้---เป็นสายพันธุ์บุกเบิก สามารถสร้างเป็นอาณานิคมที่ดีของพื้นที่เพาะปลูกที่ถูกทิ้งร้าง
ใช้อื่นๆ---แก่นไม้มีสีน้ำตาลอมเหลืองถึงสีน้ำตาลอมชมพูอ่อน ลักษณะคล้ายกับไม้โอ๊ค เป็นไม้อเนกประสงค์ทั่วไปที่มีคุณค่าสำหรับงานก่อสร้าง งานไม้, เฟอร์นิเจอร์ชั้นดี  เหมาะสำหรับพื้น, ตกแต่งภายใน ถูกนำไปใช้อย่างแพร่หลายในประเทศกานาสำหรับทำหลังคาซึ่งกล่าวกันว่ามีอายุ 15 - 20 ปี
- ไม้ใช้เป็นเชื้อเพลิงและมีมูลค่าสูงในการทำถ่าน
- สีย้อมสีเหลืองสามารถหาได้จากไม้และโดยเฉพาะอย่างยิ่งจากเปลือกไม้
- สีน้ำตาลแดงและสีย้อมสีดำหาได้ หากใช้โคลนที่อุดมด้วยธาตุเหล็กหรือเกลือของเหล็ก เป็นสารกันเสีย ใช้สำหรับย้อมผ้าและเส้นใยสำหรับงานตระกร้า เปลญวน ฯลฯ
รู้จักอันตราย---ฝุ่นจากไม้แปรรูปอาจทำให้ผิวหนังหรือทางเดินหายใจระคายเคือง ไม้ถูกพบว่ามีซาโปนินซึ่งอาจทำให้เกิดอาการแพ้ในคนที่ทำงานกับมัน
ภัยคุกคาม---เนื่องจากพืชถูกคุกคามโดยการสูญเสียที่อยู่อาศัยและการฟื้นฟูที่ไม่ดี การเอารัดเอาเปรียบสำหรับไม้โดยทั่วไปอยู่ในระดับปานกลาง ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 1998 Terminalia ivorensis ถูกระบุว่ามีความเสี่ยงภายใต้เกณฑ์ A1cd
สถานะการอนุรักษ์---VU- VULNERABLE A1cd - ver 2.3 - IUCN. Red List of Threatened Species. (1998)
source: Hawthorne, W. 1998. Terminalia ivorensis. The IUCN Red List of Threatened Species 1998: e.T33062A9754250. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.1998.RLTS.T33062A9754250.en. Accessed on 03 January 2024. เข้าถึงเมื่อวันที่ 3 มกราคม 2567
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/33062/9754250
- ความพยายามในการเติบโตของพื้นที่เพาะปลูกมักล้มเหลวเนื่องจากการตายบ่อยครั้ง
ระยะออกดอก/ติดผล---เกือบตลอดทั้งปี
ขยายพันธุ์---เมล็ด ตอนกิ่ง

74 พี้จั่น/Millettia brandisiana

ชื่อวิทยาศาสตร์---Millettia brandisiana Kurz.(1873)
ชื่อพ้อง---Has 3 Synonyms.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:507295-1#synonyms
---Phaseoloides brandisianum (Kurz) Kuntze.(1891)
---Millettia laotica Gagnep.(1913)
---Millettia venusta Craib.(1927)
ชื่อสามัญ---None (Not recorded) (also called Brandis' Millettia)
ชื่ออื่น---กระพี้จั่น, จั่น (ทั่วไป), ปี๊จั่น,พี้จั่น (ภาคเหนือ);[THAI: Kra phi chan, Chan (General); Pi chan, Phi chan (Northern).];[TRADE NAME: Thit pagan.].
EPPO Code---MIJSS (Preferred name: Millettia sp.)
ชื่อวงศ์--- FABACEAE (LEGUMINOSAE-PAPILIONOIDEAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---เอเซียตะวันออกเฉียงใต้: บังคลาเทศ พม่า ไทย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Millettia' ตั้งชื่อตาม Charles Millet (1792–1873) นักสะสมพืชที่ร่วมงานกับบริษัทอินเดียตะวันออกของอังกฤษในช่วงทศวรรษที่ 18 ; ฉายาเฉพาะของสายพันธุ์ 'brandisiana' ตั้งชื่อตาม Sir Dietrich Brandis KCIE FRS (31 March 1824 – 28 May 1907) เป็นนักพฤกษศาสตร์และนักวิชาการด้านป่าไม้ ชาวเยอรมัน - อังกฤษ
Millettia brandisiana เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae)วงศ์ย่อย ประดู่ (Leguminosae-Papilionoideae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Wilhelm Sulpiz Kurz(1834-1878) นักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมันในปี พ.ศ.2416

ที่อยู่อาศัย---เอเซียตะวันออกเฉียงใต้ พบใน บังคลาเทศ พม่า ในประเทศไทย พบทางภาคเหนือ, ภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงใต้ ตามป่าเต็งรัง และป่าเบญจพรรณที่แห้งแล้ง
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดกลางสูง 8-20 เมตรทรงต้น เรือนยอดเป็นพุ่มกลมทึบ โคนเป็นพูพอนเล็กน้อย  เปลือกต้นหยาบสีเทาเข้มหรือสีน้ำตาลเทาปนดำเปลือกชั้นในสีแดงแตกเป็นสะเก็ดเล็กๆตามส่วนต่างๆเกลี้ยงไม่มีขนใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ (imparipinnate) ใบย่อยเรียงตัวเป็นคู่ๆ 7--21 ใบ รูปรีแกมขอบขนาน โคนใบมน ปลายใบเรียวแหลม ขอบใบเรียบ ขนาดใบกว้าง1-3ซม.ยาว5-7ซม.ท้องใบสีเขียวเข้ม แผ่นใบสีจางกว่า ใบอ่อนสีส้มอมน้ำตาล ดอกเป็นช่อออกตามกิ่งข้างหรืออาจออกพร้อมใบที่แตกใหม่ยาว 7-22 ซม. แตกแขนง ค่อนข้างโปร่ง เมื่อยังอ่อนมีขนสีน้ำตาลอมเหลืองประปราย แต่ละช่อมีดอกจำนวนมาก ก้านดอกยาว 2-3 มม. กลีบเลี้ยงสีม่วงดำ ติดกันคล้ายรูประฆัง ยาวประมาณ 5 มม. ส่วนบนแยกเป็นกลีบรูปสามเหลี่ยม 5 กลีบ กลีบดอกสีม่วงหรือม่วงอมชมพู ยาว 0.8-1.1 ซม. มีขนาดและรูปทรงแตกต่างกัน เกสรเพศผู้ 10 อัน ก้านชูอับเรณู 9 อันติดกันเป็นหลอดยาว ส่วนอีก 1 อันแยกเป็นอิสระ รังไข่แบนยาว มีขนสีขาวทั่วไป ผลเป็นฝักแห้งแล้วแตกขนาดยาว5-7.5ซม.แบนปลายโค้งและทู่ฐานสอบเข้าหากัน ผิวเกลี้ยงและแข็งเมล็ดแบน 1-3 เมล็ด สีน้ำตาลดำขนาด 0.8-1 ซม.
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ต้องการตำแหน่งที่มีแสงแดดจัด (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) หรือร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรง 4 ถึง 6 ชั่วโมงต่อวัน ชั่วโมงเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องต่อเนื่องกัน) เหมาะที่สุดกับดินเหนียวหรือดินร่วนปนทราย ที่มีการระบายน้ำได้ดี โดยมี pH เป็นกลางหรือเป็นกรดอ่อน ๆอัตราการเจริญเติบโตปานกลาง การบำรุงรักษาต่ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง ทนแล้ง
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งเพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก ปีละ 1 ครั้งหลังการตัดแต่งกิ่ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่ค่อยมีโรคหรือแมลงรบกวน
รู้จักอ้นตราย---Unknown
ใช้ประโยชน์---ใช้เป็นพืชสมุนไพร มีสรรพคุณทางยา ปลูกประดับให้ร่มเงา
ใช้กิน--- ยอดอ่อน ใบอ่อนกินเป็นผัก
ใช้เป็นยา--- รสฝาดมัน มีสรรพคุณแก้เส้นเอ็นพิการ
ใช้ปลูกประดับ--- นิยมปลูกตามบ้านเรือนและสวนสาธารณะเพื่อให้ร่มเงาและเป็นไม้ประดับดอกสวยงาม
ใช้อื่น ๆ--- เนื้อไม้ใช้ทำเยื่อกระดาษ ด้ามเครื่องมือ ของเล่นเด็ก และทำดอกไม้ประดิษฐ์ และยังสามารถนำมาใช้ในงานก่อสร้างทั่วไป เช่น วงกบประตู หน้าต่าง ฝา บันได ทำฟืน         
ระยะออกดอก---มีนาคม-พฤษภาคม
ขยายพันธุ์ --- เพาะเมล็ด ปักชำราก หรือแยกลำต้นที่เกิดใหม่

75 ชิงชัน/Dalbergia oliveri

ชื่อวิทยาศาสตร์---Dalbergia oliveri Gamble ex Prain.(1897)
ชื่อพ้อง---No synonyms are recorded for this name.https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:490372-1/images
ชื่อสามัญ---Black Wood, Rose Wood, Burma Rosewood, Burma Tulipwood, Pinkwood, Tamalan Tree        
ชื่ออื่น---ชิงชัน, เค็ดแดง(ทั่วไป);[CAMBODIA: Neang Nuon (Central Khmer).];[ITALIAN:  Palissandro d'Asia, Palissandro di Birmania.];[JAPANESE: Techigaishitan.];[LAOS: Mai Kham Phii, Mai Kor Phee, Pa Dong Daeng.];[MYANMAR: Tamalan.];[RUSSIAN: Dal'bergiia Olivera.];[THAI: Ching Chan, Khet daeng (General).];[VIETNAM: Cẩm lai, Trắc lai];[TRADE NAME: Burmese rosewood, Laos rosewood, Asian rosewood.]
EPPO Code---DAGOL (Preferred name: Dalbergia oliveri.)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE -PAPILIONOIDEAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---อนุทวีปอินเดีย อินโดจีน มาเลเซีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล Dalbergia ตั้งตามนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดน Carl Gustav Dahlberg (1753-1775)และพี่ชายNils E. Dahlberg (1730-1820) ; ฉายาเฉพาะ 'oliveri' ตั้งชื่อตาม Antoine Olivier (1756 - 1814) นักสะสมชาวฝรั่งเศสบนภูเขา Elwend
Dalbergia oliveri เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae หรือ Leguminosae) วงศ์ย่อย ประดู่ (Papilionoideae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย James Sykes Gamble (1847–1925) นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษ จากอดีต Sir David Prain (1857 –1944) นักพฤกษศาสตร์ชาวสก็อตในปี พ.ศ.2440
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในประเทศ อินเดีย พม่า ไทย เวียตนาม มาเลเซีย กระจายไปในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ พบได้ในป่าหลากหลายประเภท ทั้งป่าปฐมภูมิและป่าทุติยภูมิ ป่าดิบ ป่ากึ่งไม่ผลัดใบ และป่ากึ่งผลัดใบ และมักพบตามลำธาร ที่ระดับความสูงถึง 1,200 เมตร
- ในประเทศไทย พบขึ้นเกือบทั่วทุกภาค ยกเว้นภาคใต้ ตามป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้งทั่วไป ที่ระดับความสูง 100-775 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ผลัดใบสูง 15-25 เมตร และมีเส้นผ่านศูนย์กลางที่ความสูงอกมากกว่า 60 ซม.ลักษณะทรงต้นเรือนยอดเป็นพุ่มกลมกว้างและโปร่ง เปลือกต้นสีน้ำตาลอมเทาค่อนข้างหนาแตกเป็นสะเก็ด และหลุดออกเป็นชิ้นเล็กๆ เปลือกชั้นในสีเหลือง แก่นไม้สีแดงแก่ เมื่อถากทิ้งไว้เนื้อไม้จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ ขนาด 15-30 ซม.มีใบย่อยเรียงสลับ 5-7 (10) คู่ ขนาดของใบย่อย 3-8 x 1.3 ซม. ใบย่อยรูปใบหอกผิวใบเกลี้ยง ใบอ่อนสีชมพูปนแดงหรือสีแดงมีขนคล้ายไหม ช่อดอกแบบช่อเชิงประกอบ ยาว 10-15 ซม.ดอกย่อยแบบดอกถั่ว ดอกตูมสีม่วงแดงเมื่อบานม่วงปนชมพูหรือขาว ผล เป็นฝักแคบและแหลมทั้งสองด้าน ขนาด 9-14 x 2.5-4 ซม.ส่วนที่หุ้มเมล็ดหนา แข็งมีลักษณะคล้ายกระเปาะ ผิวเรียบตรงกระเปาะนูนเด่นเห็นได้ชัด เมล็ดรูปไต สีน้ำตาลออกแดง แข็ง มี 1-3 เมล็ด

ข้อกำหนดสภาพแวดล้อม---(USDA Zone:10-12) ต้องการแสงแดดเต็ม (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) ชอบดินอุดมสมบูรณ์และดินร่วนชื้น ความต้องการน้ำและความชื้นปานกลาง ทนต่อสภาพแห้งแล้ง มีอายุยาวนาน 60- 100 ปี อัตราการเจริญเติบโตปานกลาง การบำรุงรักษา ต่ำ
- แม้ว่าหลายชนิดในวงศ์ Fabaceae มีความสัมพันธ์ทางชีวภาพกับแบคทีเรียในดิน กล่าวกันว่าสายพันธุ์นี้ไม่มีความสัมพันธ์ดังกล่าว ดังนั้นจึงไม่สามารถตรึงไนโตรเจนในบรรยากาศได้
การรดน้ำ---ความต้องการน้ำปานกลาง รดน้ำทุกครั้งที่ดินเริ่มแห้ง แต่อย่าให้น้ำมากจนทำให้ดินเปียกแฉะตลอดเวลา
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งเพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ให้ตัดยอดเพื่อควบคุมความสูงที่ต้องการ ตัดกิ่งที่อยู่ภายในพุ่ม ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ให้ปุ๋ยต้นไม้ปีละ 3 ครั้ง ด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก  
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องศัตรูพืชหรือโรคพืชที่สำคัญ ระวัง มอดรูเข็ม (Pin-hole borer beetles หรือ Ambrosia beetles)
รู้จักอ้นตราย---None known
การใช้ประโยชน์--- เป็นไม้เนื้อแข็งที่ใช้ในการก่อสร้าง เนื้อไม้สีตั้งแต่ม่วงอ่อนถึงม่วงแก่ มีเส้นแรกสีดำ เนื้อละเอียดปานกลาง แข็งเหนียว มีความทนทานมาก ตกแต่งง่ายชักเงาได้ดี ใช้ทำเครื่องเรือนพานท้ายปืน เครื่องดนตรีเช่น ขลุ่ย ซอ จะเข้ ลูกระนาด กลองโทน รำมะนา
พฤกษศาสตร์พื้นบ้าน---*ปัจจุบันมีต้น Dalbergia Oliveri หนึ่งต้นที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นต้นไม้มรดกในสิงคโปร์ สามารถพบได้ที่สวนสาธารณะ Fort Canning Park หากต้องการทราบข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับต้นไม้เหล่านี้ โปรดไปที่ ทะเบียนมรดกต้นไม้ (The Heritage Tree Register.) https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/2/8/2837
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้ถูกคุกคามโดยการแสวงหาผลประโยชน์จากไม้มากเกินไป ภัยคุกคามนี้เกิดขึ้นในช่วงสองทศวรรษที่ผ่านมา (ตั้งแต่ปี 1990) และส่งผลให้จำนวนประชากรชนิดนี้ลดลงอย่างมากทั่วโลก กิจกรรมการตัดไม้และการเพิ่มการตั้งถิ่นฐานและการเกษตร ทำให้จำนวนประชากรลดลงอย่างต่อเนื่อง ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2020 Dalbergia Oliveri ถูกระบุว่าใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่งภายใต้เกณฑ์ A2cd+3cd+4cd (ใกล้สูญพันธุ์ขั้นวิกฤต)
สถานะการอนุรักษ์---CR- CRITICALLY ENDANGERED A2cd+3cd+4cd-ver3.1-IUCN Red List of Threatened Species.(2020) source: Barstow, M., Boshier, D., Bountithiponh, C., Changtragoon, S., Gaisberger, H., Hartvig, I., Hung, H., Jalonen, R., Kanchanarak, T., Mackay, J., Ping, H., Thammavong, B., Theilade, I., Tran, T., Win, P. & Zheng, Y. 2022. Dalbergia oliveri. The IUCN Red List of Threatened Species 2022: e.T215341339A2813403.                                                           https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2022-1.RLTS.T215341339A2813403.en. Accessed on 04 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/215341339/2813403
- มีแนวปฏิบัติและนโยบายการอนุรักษ์ระดับประเทศสำหรับสายพันธุ์ที่ได้รับการสนับสนุนในระดับที่แตกต่างกัน
- ในประเทศกัมพูชา การเก็บเกี่ยวพันธุ์ไม้หายากถือเป็นสิ่งผิดกฎหมายมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2545 ซึ่งรวมถึง D. Oliveri (EIA 2012) นอกจากนี้ ยังมีการห้ามการแปรรูป การใช้ และการส่งออกสายพันธุ์ตั้งแต่ปี 2013 อย่างไรก็ตาม ยังคงทราบเส้นทางการค้าที่ผิดกฎหมายสำหรับสายพันธุ์ในประเทศ (Winfield  et al.  2016)
- ในปี พ.ศ. 2551 สปป. ลาวสั่งห้ามการตัดไม้และในปี พ.ศ. 2554 ห้ามส่งออกพันธุ์ไม้ดังกล่าว นอกจากนี้ ภายใต้ พ.ศ. 2550 กฎหมายป่าไม้ควรได้รับการส่งเสริมเพื่อเพิ่มคุณค่าให้กับผลิตภัณฑ์ที่ไม่ใช่ไม้จากต้นไม้ในป่าซึ่งรวมถึงการสำรวจและการวางแผนการอนุรักษ์พันธุ์ไม้ที่ถูกคุกคาม (Winfield  et al.  2016)
- ในประเทศไทย สายพันธุ์ดังกล่าวเป็นไม้หวงห้ามโดยเฉพาะ และตั้งแต่ปี พ.ศ. 2532 เป็นต้นมา ได้มีการห้ามตัดไม้ตัวอย่างป่าธรรมชาติ (Winfield et al. 2016) ในประเทศไทย สัตว์ชนิดนี้ยังคงอยู่ในพื้นที่คุ้มครอง (CoP16 Prop 60 2013)
- ในเวียดนาม การใช้สายพันธุ์เพื่อวัตถุประสงค์ทางวิทยาศาสตร์เท่านั้น (รวมถึงการเพาะพันธุ์และการขยายพันธุ์เทียม) และการเก็บเกี่ยวเชิงพาณิชย์ของสายพันธุ์นั้นถูกห้ามในปี 2014 (EIA 2012) ประเทศผ่านการห้ามตัดไม้เริ่มแรกในปี พ.ศ. 2535 ซึ่งได้รับการขยายในปี พ.ศ. 2549 ให้รวมท่อนไม้และไม้แปรรูปจากป่าธรรมชาติ ไม่รวมพื้นที่เพาะปลูก ประเทศยังได้ให้สัตยาบัน CITES และริเริ่ม EU FLEGHT VPA (EIA 2018) แต่ถึงแม้ในระหว่างปี 2016-17 ก็ยังมีโควตาเพื่อส่งเสริมการค้าไม้ข้ามพรมแดนระหว่างเวียดนามและกัมพูชาโดยมีพื้นที่คุ้มครองที่กำหนดเป้าหมายสำหรับการเก็บเกี่ยวไม้ดังกล่าว ( รายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อม 2560) EIA 2017 ยังพบว่าบันทึกการนำเข้าไม้ในเวียดนามนั้นต่ำกว่าประเทศที่ส่งออกไปยังเวียดนามมาก ดังนั้นจึงจำเป็นต้องมีการทำงานเพิ่มเติมเพื่อปรับปรุงความโปร่งใสและกีดกันกิจกรรมการตัดไม้ที่ผิดกฎหมายในเวียดนาม
- ในเมียนมาร์ ต้นไม้ชนิดนี้เป็นต้นไม้ 'สงวน' ซึ่งหมายความว่าจำเป็นต้องได้รับอนุญาตอย่างชัดเจนจากกระทรวงอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและป่าไม้ (MOECAF) เพื่อเก็บเกี่ยวสายพันธุ์นี้ (Kyaw 2014)
- สายพันธุ์นี้อยู่ใน CITES ภาคผนวก II พร้อมด้วย  Dalbergia สายพันธุ์อื่นๆ ทั้งหมด (ตั้งแต่ปี 2016) สิ่งนี้จำเป็นต้องมีการประกาศในการนำเข้าและส่งออกการค้าใน Dalbergia Oliveri เพื่อบันทึกและใบอนุญาตที่ถูกต้องที่ผู้นำเข้าและผู้ส่งออกถือครองซึ่งทำหน้าที่เป็นการจำกัดการค้า อย่างไรก็ตาม ยังคงมีการค้าพันธุ์อย่างผิดกฎหมาย โดยมีช่องโหว่และการติดสินบนทั่วทั้งห่วงโซ่อุปทาน นอกจากนี้ยังมีความยากลำบากในการระบุสายพันธุ์ Dalbergia บางชนิด ณ จุดส่งออกเนื่องจากความคล้ายคลึงกันในแก่นไม้ของสกุล ดังนั้นบุคคลบางคนอาจถูกประกาศผิดว่าเป็นสายพันธุ์ที่ถูกคุกคามน้อยกว่า เป็นเพราะกิจกรรมที่คล้ายกันซึ่งมักจะบังคับใช้กฎหมายระดับชาติเพื่อคุ้มครองสายพันธุ์ได้ยาก
ระยะออกดอก---มีนาคม-พฤษภาคม
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด หรือแยกต้นที่เกิดใหม่l  
- *เช่นเดียวกับหลายสายพันธุ์ในตระกูล Fabaceae เมื่อพวกมันถูกทำให้แห้งเพื่อเก็บรักษา เมล็ดของสายพันธุ์นี้อาจได้รับประโยชน์จากการทำให้เป็นแผลก่อนหว่านเพื่อเร่งการงอก โดยปกติสามารถทำได้โดยการเทน้ำเกือบเดือดจำนวนเล็กน้อยลงบนเมล็ด (ระวังอย่าให้สุก!) แล้วแช่ไว้ในน้ำอุ่นเป็นเวลา 12 - 24 ชั่วโมง มาถึงตอนนี้พวกมันควรจะดูดซับความชื้นและบวมแล้ว                                                     - - - - หากไม่เป็นเช่นนั้น ให้ทำการกรีดเปลือกเมล็ดอย่างระมัดระวัง(อย่าให้ตัวอ่อนเสียหาย)และแช่ไว้อีก12ชั่วโมงก่อนหยอดเมล็ด           source: https://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Dalbergia+oliveri

76 พะยูง/Dalbergia cochinchinensis

[dal-BERG-ee-uh] [ko-chin-chin-EN-sis]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Dalbergia cochinchinensis Pierre.1898
ชื่อพ้อง---Has 6 Synonyms.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:490142-1#synonyms
---Amerimnon cambodianum Pierre (1898)
---Amerimnon cochinchinense Pierre (1898)
---Amerimnon fuscum Pierre (1898)
---Dalbergia cambodiana Pierre (1898)
---Dalbergia cochinchinensis Laness. (1886)
---Dalbergia fusca var. enneandra S.Q.Zou & J.H.Liu (1984)
ชื่อสามัญ--- Siamese Rosewood, Vietnamese Rosewood, Thailand rosewood, Cambodian Rosewood, Tracwood
ชื่ออื่น---กระยง, กระยุง (เขมร-สุรินทร์); ขะยุง (อุบลราชธานี); แดงจีน (ปราจีนบุรี); ประดู่ตม, ประดู่น้ำ (จันทบุรี); ประดู่ลาย (ชลบุรี); ประดู่เสน (ตราด); พะยูง (ทั่วไป); พะยูงไหม (สระบุรี); หัวลีเมาะ (จีน) ;[CAMBODIA: Kranhung; Kra Nhoung (Central Khmer).];[CHINESE: Hong suan zhi, Suān zhī mù, Jiao zhi huang tan.];[FRENCH: Palissandre de Siam.];[ITALIAN: Palissandro del Siam, Palissandro della Thailandia.];[JAPANESE: Keranji, Tai rozuuddo, Torakku uddo.];[LAOS: Kayung, Kha Nhoung.];[THAI: Kra-yong, Kra-yung (Khmer-Surin); Khayung (Ubon Ratchathani); Daeng chin (Prachin Buri); Pradu tom,  Pradu nam (Chanthaburi);  Pradu lai (Chon Buri); Pradu sen (Trat); Phayung (General); Phayung mai (Saraburi).];[VIETNAM: Trắc, Cẩm lai nam bộ, Trac bong, Cam lai nam, Glau ca, Ka rac, Ka nhong.].
EPPO Code---DAGCO (Preferred name: Dalbergia cochinchinensis)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE -PAPILIONOIDEAE)
ถิ่นกำเนิด---พม่า ลาว กัมพูชา และเวียดนาม
เขตการกระจายพันธุ์---ไทย พม่า ลาว กัมพูชา เวียตนาม ศรีลังกา ฟิลิปปินส์
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Dalbergia' ตั้งตามนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดน Carl Gustav Dahlberg (1753-1775) และ พี่ชาย Nils E.Dahlberg (1730-1820) ; ฉายาของสายพันธุ์  'cochinchinensis' หมายถึง Cochinchina (ชื่อเก่าของเวียดนามตอนใต้) เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีถิ่นกำเนิดในเวียดนาม
- ชื่อสามัญ "Thailand rosewood" หมายถึงกลิ่นหอมคล้ายดอกกุหลาบที่ผลิตจากไม้หลังจากเลื่อยแล้ว
Dalbergia cochinchinensis เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae หรือ Leguminosae) วงศ์ย่อย ประดู่ (Papilionoideae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Jean Baptiste Louis Pierre (1833-1905) นักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศสในปี พ.ศ.2441
ที่อยู่อาศัย---พบในภูมิภาคอินโดจีนมีถิ่นกำเนิดในประเทศพม่า ลาว กัมพูชา และเวียดนาม ในป่าเปิดและป่ากึ่งผลัดใบบางครั้งพบในพื้นที่ไม่ถูกรบกวน ที่ระดับความสูง 0 - 700 เมตร ส่วนใหญ่จะเน้นที่ระดับความสูง 400 - 500 เมตร
- ในประเทศไทยพบ ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันออกเป็นส่วนมาก ตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณและป่าดงดิบทั่วไปในพื้นที่ที่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 100-300 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ลำต้นเปลาตรง สูง 15-30 เมตร ลำต้นมีเส้นผ่านศูนย์กลางสูงสุด 60 ซม.เปลือกต้นสีเทาเรียบ ลอกเป็นแผ่นบางๆ เนื้อไม้สีน้ำตาลอ่อน แก่นสีแดงอมม่วงถึงสีเเลือดหมูเข้ม มีริ้วสีดำ เรือนยอดเป็นพุ่มกลมยาวค่อนข้างโปร่ง ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ ใบย่อย7-9ใบรูปไข่หรือใบหอก ปลายใบแหลม โคนใบสอบขอบใบเรียบ แผ่นใบสีเขียวเข้ม ท้องใบสีจางกว่า ดอกช่อแบบช่อแยกแขนง ออกที่ปลายยอดหรือซอกใบใกล้ปลายยอด ยาว10-20ซม.ดอกรูปดอกถั่วสีขาวนวลมีกลิ่นหอม ผลเป็นฝักรูปขอบขนาน แบนและบอบบางกว้างประมาณ 1.2ซม.ยาวประมาณ 4-6ซม.  เกลี้ยง ตรง แห้งแล้วไม่แตก เมล็ดรูปไตสีน้ำตาลเข้ม มี1-4เมล็ด  ผิวเมล็ดค่อนข้างมัน มีขนาดกว้างประมาณ 4 มม. ยาวประมาณ 7มม.

ข้อกำหนดสภาพแวดล้อม---พืชในป่าเขตร้อนที่ลุ่ม(USDA Zone:10-12) อุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปี 20 - 32°C และอุณหภูมิต่ำสุดสัมบูรณ์ 10°C ต้องการแสงแดดเต็ม (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) ต้นไม้อายุน้อยกว่านั้นสามารถทนต่อร่มเงาได้ ประสบความสำเร็จในสภาพดินส่วนใหญ่ ชอบดินเหนียวทรายลึกและดินปูน ทนต่อสภาพแห้งแล้ง อัตราการเจริญเติบโตปานกลาง การบำรุงรักษา ต่ำ
-สายพันธุ์นี้มีความสัมพันธ์ทางชีวภาพกับแบคทีเรียในดินบางชนิดแบคทีเรียเหล่านี้ก่อตัวเป็นก้อนที่รากและตรึงไนโตรเจนในบรรยากาศ ไนโตรเจนบางส่วนนี้ถูกใช้โดยพืชที่กำลังเติบโต แต่บางชนิดก็สามารถนำมาใช้กับพืชอื่นที่ปลูกในบริเวณใกล้เคียงได้
การรดน้ำ---ความต้องการน้ำปานกลาง รดน้ำทุกครั้งที่ดินเริ่มแห้ง แต่อย่าให้น้ำมากจนทำให้ดินเปียกแฉะตลอดเวลา
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งเพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ให้ตัดยอดเพื่อควบคุมความสูงที่ต้องการ ตัดกิ่งที่อยู่ภายในพุ่ม ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ให้ปุ๋ยต้นไม้ปีละ 3 ครั้ง ด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก  
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องศัตรูพืชหรือโรคพืชที่สำคัญ ระวัง มอดรูเข็ม (Pin-hole borer beetles หรือ Ambrosia beetles)
รู้จักอ้นตราย---None known
ใช้ประโยชน์---ต้นไม้ให้ผลผลิตสูงและน่าดึงดูดมากสำหรับเนื้อไม้ที่มีกลิ่นหอม ในเชิงพาณิชย์จากป่า
ใช้เป็นยา---ตำรับยาพื้นบ้านอีสาน ประเทศไทย จะใช้เปลือกต้นหรือแก่นพะยูง นำมาผสมกับแก่นสนสามใบ แก่นขี้เหล็ก และแก่นแสมสาร ใช้ต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้มะเร็ง เปลือกนำมาต้มเอาแต่น้ำ ใช้เป็นยาอมรักษาโรคปากเปื่อย ยางสดใช้เป็นยาทาปาก รักษาโรคปากเปื่อย ยางสดใช้ทาแก้เท้าเปื่อย
- *สารประกอบที่แยกได้จากลำต้นมีศักยภาพในการรักษาโรคที่ขึ้นกับแอนโดรเจน (Pathak et al. 1997) เช่น มะเร็งต่อมลูหมาก source: https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/2/8/2835
วนเกษตรใช้---เป็นพืชตรึงไนโตรเจนเหมาะสำหรับใช้ปรับปรุงดิน
ใช้อื่น ๆ---แก่นไม้มีสีแดงหรือเกือบดำมีเนื้อละเอียด  ไม้มีน้ำหนักมากและทนทานใช้งานง่าย ทนทานต่อแมลง ที่น่าดึงดูดใจด้วยเนื้อไม้ ที่โดดเด่นสร้างลวดลายที่สวยงามเมื่อถูกตัด ไม้ที่ถูกตัดจะปล่อยกลิ่นหอมเหมือนกุหลาบ ใช้สำหรับทำเฟอร์นิเจอร์คุณภาพสูง งานแกะสลักและงานฝีมือ ใช้ทำเกวียน ทำหน้าไม้ คันธนู กรุผนังสวยงามใช้ทำ เครื่องดนตรี ซอด้วง ซออู้ ขลุ่ย กลองโทน รำมะนา ลูกระนาด ใช้เป็นถ่านคุณภาพดี
พิธีกรรม/ความเชื่อ---ในประเทศไทย ต้นพะยูงถือเป็นไม้มงคล เชื่อว่าบ้านใดปลูก จะทำให้บุคคลในบ้านมีแต่ความเจริญ ฐานะดีขึ้น ช่วยไม่ให้ชีวิตตกต่ำ การปลูกควรปลูกในวันเสาร์ ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ
- คนไทยโบราณจัดต้นพะยูงอยู่ในหนึ่งไม้มงคล 9 ชนิด ที่ใช้ในการก่อสร้างอาคาร หรือก่อฐานประดิษฐ์ถาวรวัตถุต่าง ๆ เช่น พิธีวางศิลาฤกษ์ พิธียกเสาเอก
- คนไทยไม่ใช้ประโยชน์จากไม้พะยูงมากเท่าใดนักเป็นเพราะไม้ชนิดนี้มีราคาสูงมากบวกกับคนไทยมีความเชื่อบางอย่าง ที่เชื่อว่าไม้พะยูงเป็นของสูง ผู้ที่มีบารมีไม่ถึงไม่สมควรเอามาใช้ เพราะจะมีปัญหาภายหลัง (ยกเว้นเอามาทำเป็นหิ้งพระ) ด้วยเหตุนี้คนไทยจึงไม่นิยมนำไม้พะยูงมาทำเป็นไม้กระดาน บันไดบ้าน และเตียงนอน ใช้เพียงแต่ทำรั้วบ้านเท่านั้น
สำคัญ---ต้นพะยูงเป็นพันธุ์ไม้พระราชทานเพื่อปลูกเป็นมงคลของจังหวัดหนองบัวลำภู
ภัยคุกคาม---เนื่องจากต้นไม้ถูกเอารัดเอาเปรียบมากเกินไปประกอบกับการถูกทำลายที่อยู่อาศัยได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคาม ในปี2020 ถูกระบุอยู่ในรายชื่อสัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่งภายใต้เกณฑ์ A2cd+4cd
สถานะการอนุรักษ์---CR- CRITICALLY ENDANGERED A2cd+3cd+4cd-ver3.1-IUCN Red List of Threatened Species.(2020)
source: Barstow, M., Boshier, D., Bountithiponh, C., Changtragoon, S., Gaisberger, H., Hartvig, I., Hung, H., Jalonen, R., Kanchanarak, T., Mackay, J., Ping, H., Thammavong, B., Theilade, I., Tran, T., Win, P. & Zheng, Y. 2022. Dalbergia cochinchinensis. The IUCN Red List of Threatened Species 2022: e.T215342548A2822125. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2022-1.RLTS.T215342548A2822125.en. Accessed on 04 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/215342548/2822125
- มีแนวปฏิบัติและนโยบายการอนุรักษ์ระดับประเทศสำหรับสายพันธุ์ที่ได้รับการสนับสนุนในระดับที่แตกต่างกัน
- ในประเทศกัมพูชาชนิดพันธุ์นี้ถูกกำหนดให้เป็นพันธุ์ที่มีความสำคัญในการอนุรักษ์และคุ้มครองโดยกฎหมายป่าไม้กัมพูชาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2545 (CTSP 2004) มีการห้ามการแปรรูป การใช้ และการส่งออกสายพันธุ์ตั้งแต่ปี 2013 นอกจากนี้ เครือข่ายพื้นที่อนุรักษ์ยังได้รับการคุ้มครองโดยปฏิญญารัฐมนตรี เพื่อรักษาความแปรผันทางพันธุกรรมภายในสายพันธุ์ พื้นที่อนุรักษ์อาจทำหน้าที่เป็นแหล่งเมล็ดพันธุ์ในอนาคตสำหรับโครงการปลูกทดแทนและการเพาะปลูกในอนาคต โครงการฟื้นฟูสายพันธุ์นี้เกิดขึ้นที่ชุมชนขุนเรียม เสียมราฐ ซึ่งเป็นที่
ที่ต้นไม้ใหญ่ตามธรรมชาติได้รับการอนุรักษ์ไว้อย่างเคร่งครัด ทดลองปลูกในพื้นที่ลุ่มน้ำ Kbal Chay จังหวัดสีหนุ เมื่อปี 2547 สวนผลไม้แบบต่อกิ่ง (0.45 เฮกตาร์) ได้รับการจัดตั้งขึ้นโดยเกษตรกรในจังหวัดโพธิสัตว์เพื่อการผลิตเมล็ดพันธุ์ (ด้วยการสนับสนุนด้านเทคนิคและการเงินจาก UK Darwin Initiative)
- ในปี พ.ศ. 2551 สปป. ลาวสั่งห้ามการตัดไม้ของ D. cochinchinesis  และในปี พ.ศ. 2554 ห้ามการส่งออกไม้จากสายพันธุ์ดังกล่าว นอกจากนี้ ภายใต้กฎหมายป่าไม้ของ สปป. ลาว พ.ศ. 2550 ควรมีความพยายามเพื่อเพิ่มคุณค่าของผลิตภัณฑ์ที่ไม่ใช่ไม้จากต้นไม้ป่า ซึ่งรวมถึงการสำรวจและการวางแผนการอนุรักษ์พันธุ์ไม้ที่ถูกคุกคาม (Winfield  et al.  2016) ล่าสุด รัฐบาลลาวกำลังดำเนินการเพิ่มเติมเพื่ออนุรักษ์พันธุ์ไม้ดังกล่าวในกฎหมายป่าไม้ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2562 (GoL 2019) และได้ระบุชนิดพันธุ์ไม้ต้องห้ามไว้ใน Tree List I ของพันธุ์ไม้ต้องห้าม (MAF 2021)
- ในประเทศไทย สายพันธุ์ดังกล่าวเป็นไม้หวงห้ามโดยเฉพาะ และตั้งแต่ปี พ.ศ. 2532 เป็นต้นมา ได้มีการห้ามตัดไม้สำหรับตัวอย่างป่าธรรมชาติ (Winfield et al. 2016) ในประเทศไทย ชนิดนี้ยังคงอยู่ในพื้นที่คุ้มครอง (CoP16 Prop 60 2013)
- ในเวียดนาม การใช้สายพันธุ์นี้เป็นที่ยอมรับเพื่อวัตถุประสงค์ทางวิทยาศาสตร์เท่านั้น (รวมถึงการเพาะพันธุ์และการขยายพันธุ์เทียม) การเก็บเกี่ยวเชิงพาณิชย์ถูกห้ามในปี 2014 (EIA 2012) ประเทศผ่านการห้ามตัดไม้เริ่มแรกในปี พ.ศ. 2535 ซึ่งได้ขยายออกไปในปี พ.ศ. 2549 ให้รวมท่อนไม้และไม้แปรรูปจากป่าธรรมชาติ ไม่รวมพื้นที่เพาะปลูก ประเทศยังได้ให้สัตยาบัน CITES และริเริ่ม EU FLEGHT VPA (EIA 2018) แต่ถึงแม้ในระหว่างปี 2559-60 ก็ยังมีโควตาเพื่อส่งเสริมการค้าไม้ข้ามพรมแดนระหว่างเวียดนามและกัมพูชาโดยมีพื้นที่คุ้มครอง (ในกัมพูชา) ที่กำหนดเป้าหมายสำหรับการเก็บเกี่ยว ของไม้ดังกล่าว (EIA 2017) EIA 2017 ยังพบว่าบันทึกการนำเข้าไม้ในเวียดนามนั้นต่ำกว่าประเทศที่ส่งออกไปยังเวียดนามมาก ดังนั้นจึงจำเป็นต้องมีการทำงานเพิ่มเติมเพื่อปรับปรุงความโปร่งใสและกีดกันกิจกรรมการตัดไม้ที่ผิดกฎหมายในเวียดนาม
- สายพันธุ์นี้อยู่ใน CITES ภาคผนวก II พร้อมกับพันธุ์  Dalbergia  อื่นๆ ทั้งหมด สิ่งนี้จำเป็นต้องมีการประกาศในการนำเข้าและส่งออกการค้าใน  Dalbergia cochinchinensis เพื่อบันทึกและใบอนุญาตที่ถูกต้องที่ผู้นำเข้าและผู้ส่งออกที่ทำหน้าที่เป็นผู้จำกัดการค้าถือไว้ นอกจากนี้ยังเป็นเรื่องยากที่จะระบุสายพันธุ์  Dalbergia  บางชนิด ณ จุดส่งออก เนื่องจากไม้พะยูงที่ผลิตDalbergia spp. มีความคล้ายคลึงกันในแก่นไม้ ดังนั้น บ่อยครั้งที่ไม้ชนิดนี้จึงถูกตราสัญลักษณ์ผิดว่าเป็นไม้ที่มีคุณค่าน้อยกว่าในเอกสารศุลกากรและการส่งออก กฎหมายระดับชาติเพื่อปกป้องสายพันธุ์ได้รับผลกระทบจากการประกาศผิดนี้ ทำให้กฎหมายคุ้มครองยากต่อการนำไปปฏิบัติ
ระยะออกดอก/ติดผล---พฤษภาคม-กรกฎาคม/กรกฎาคม-กันยายน
ขยายพันธุ์--- ด้วยการเพาะเมล็ด หรือแยกต้นที่เกิดใหม่ ตอนกิ่ง ปักชำ

77 บุหงาส่าหรี/Cithrarexylum spinosum.

[sith-uh-REKS-il-um] [spy-NO-sum

ชื่อวิทยาศาสตร์---Citharexylum spinosum L.(1753 )
ชื่อพ้อง ---Has 37 Synonyms   
---Citharexylum cinereum L. (1763), nom. superfl.
---Citharexylum fruticosum L. (1759), nom. superfl.-
---(More).See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:319143-2#synonyms
ชื่อสามัญ---Florida Fiddlewood, Jamaican fiddlewood, Spiny Fiddlewood, Fiddlewood, Lady chancellor tree, Susanna Berry, Savannah Berry.
ชื่ออื่น--บุหงาแต่งงาน,บุหงาส่าหรี,บุหงาบาหลี; ราชาวดี (กรุงเทพฯ) ;[AFRIKAANS: Lierboom.];[CHINESE: Tíqín mù.];[FIJI: Masese.];[MALAYALAM: Parijatham.];[MALAYSIA: Pokok Mayang Sari, Bunga mayang sari, Benang sari, Bunga sari, Bunga harum sundal malam.];[SPANISH: Guitarrero, Pendola.];[THAI: Bu nga taengngan, Bu nga sari, Rachawadi (Bangkok).];[VIETNAM: Cầm mộc.]
EPPO Code---CIKQU (Preferred name: Citharexylum spinosum.)
ชื่อวงศ์---VERBENACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปอเมริกา
เขตการกระจายพันธุ์---อเมริกาใต้-เวเนซุเอลา,กายอาน่า;อเมริกากลาง-ปานามา;แคริบเบียน-ตรินิแดดไปยังคิวบาและบาฮามาส
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล Citharexylum มาจากภาษากรีก “kithra” ชื่อเครื่องดนตรีกรีกโบราณ คล้ายพิณ และ “xylon” = ไม้ หมายถึงไม้ที่ใช้ทำเครื่องดนตรี : ชื่อสายพันธุ์  'spinosum' = หนาม การอ้างอิงขาดไป เพราะต้นไม้ไม่ทีหนามเลย; ชื่อสามัญ fiddlewood หมายถึงการใช้ไม้ของต้นไม้ ที่ทำกระดานเสียงสำหรับเครื่องดนตรี ไม้นี้มักใช้ทำเครื่องสาย แต่ไม่ใช่ไวโอลิน แม้ว่าชื่อจะสื่อถึงก็ตาม
Citharexylum spinosum เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ผกากรอง (Verbenaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนในปี พ.ศ.2296
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดทางตอนใต้ของรัฐฟลอริดาสหรัฐอเมริกา, แคริบเบียน ,กายอานา ,ซูรินาเมและเวเนซุเอลา เติบโตบนสันเขาป่าโดยเฉพาะบนที่ราบชายฝั่งของ Guyanas  ที่อยู่อาศัยแห้งโดยทั่วไปที่ระดับความสูงต่ำกว่า 500 เมตร พื้นที่ชายฝั่งภูเขาหินปูน ภูเขาที่แห้งแล้งและเชิงเขาชื้นที่ระดับความสูงไม่เกิน 900 เมตร
- ในซิมบับเว แอฟริกา ที่ระดับความสูงถึง 1,520 เมตร

ลักษณะ---บุหงาบาหลี หรือ บุหงาส่าหรี เป็นไม้ยืนต้นเนื้ออ่อนขนาดกลางกึ่งผลัดใบ สูงประมาณ 4-7 เมตร และอาจถึง 15 เมตรถ้าปลูกไว้นานๆ มีลำต้นเปลาตรงแตกแขนงได้ดีจนถึงระดับพื้นดินพุ่มใบหนา แตกกิ่งก้านสาขามาก เปลือกลำต้นและใบมีกลิ่นเหม็นเขียว เป็นไม้ใบเดี่ยว ออกใบเป็นคู่ขนานกันไปตามข้อต้น ใบค่อนข้างแข็งกระด้าง ใบมนรีรูปหอก เรียบเกลี้ยง เส้นกลางใบหนาแข็ง ขอบใบทั้งสองด้านมักพับเข้าหากัน ก้านใบสีส้ม ขนาดของใบกว้าง 5-8 ซม.ยาว10-15 ซม. ดอกแยกเพศอยู่คนละต้น (Dioecious) ดอกมีขนาดเล็กสีขาวออกเป็นพวงห้อยลงมา ดอกพวงหนึ่งๆประกอบด้วย ก้านดอกยาวประมาณ 15 ซม. ในก้านดอกก้านหนึ่งๆจะออกดอกเรียงสลับกันไปจากโคนก้านดอกจนถึงปลายเป็นจำนวน มากมาย ดอกเหล่านี้จะบานไล่กันตั้งแต่โคนช่อไปจนถึงปลายสุด ใช้เวลา 8-10 วัน ดอกในช่อหนึ่งๆจึงจะบานได้หมด ดอกไม้มี 5 กลีบ ขนาดดอกประมาณ1ซม. และในพวงหนึ่งๆจะมีพวงดอกเป็นกระจุกตั้งแต่ 8-15 พวง พวงดอกบุหงามีกลิ่นหอมแรงมาก ผลกลมขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 0.6 ซม.สีส้มแดงเมื่อสุกสีดำ มีเล็ด 2  เมล็ดล้อมรอบด้วยเนื้อ
ข้อกำหนดสภาพแวดล้อม---พืชชนิดนี้จะเติบโตในสภาพอากาศต่อไปนี้: เขตอบอุ่น, กึ่งเขตร้อน, เขตร้อน (USDA Zone 9a-11) ต้องการแสงแดดเต็มวัน (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน ไม่มีขอบเขตบน) หรือร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรง 4 ถึง 6 ชั่วโมงต่อวัน ชั่วโมงเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องต่อเนื่องกัน) เจริญเติบโตได้ดีในดินเกือบทุกชนิด ชอบดินที่อุดมด้วยอินทรียวัตถุ  pH ของดินได้ตั้งแต่ 5 - 8 ความทนทานต่อเกลือปานกลาง เป็นต้นไม้ที่ปลูกง่าย อัตราการเจริญเติบโตของพืชเร็ว การบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---ความต้องการน้ำโดยเฉลี่ย รดน้ำอย่างสม่ำเสมอ อย่าให้น้ำมากเกินไป ในฤดูแล้งให้รดน้ำบ่อยขึ้น พืชจะปรับตัวให้ใบร่วงในฤดูแล้งหากได้น้ำน้อยเกินไป
การตัดแต่งกิ่ง---สามารถตัดให้ได้ความสูงที่ต้องการ
การใส่ปุ๋ย---ใช้ปุ๋ยเอนกประสงค์ที่ดี ในฤดูใบไม้ผลิ
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีศัตรูพืชหรือโรคร้ายแรง
รู้จักอ้นตราย---ทุกส่วนของพืชเป็นพิษหากกินเข้าไป
การใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเป็นอาหาร ยาและแหล่งของไม้คุณภาพดี ไม้มีค่าโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับการทำเครื่องดนตรี และ มักปลูกเป็นไม้ประดับ
ใช้กิน--- ผลดิบกินได้มีรสหวานแต่มนุษย์มักไม่ค่อยกิน
ใช้เป็นยา --- ทุกส่วนของพืชใช้ในการแพทย์แผนโบราณเพื่อรักษาโรคต่างๆ รวมถึงโรคหอบหืดและโรคไขข้อ ในทะเลแคริบเบียน ใช้รักษาแผลและช่วยในการย่อยอาหาร
- มีสรรพคุณทางยาเป็นยากล่อมประสาท antispasmodic และทางเดินอาหาร ; ยาต้มกิ่งอ่อนใช้ในการรักษาดงเด็ก ; ยาต้มจากเปลือกใช้สำหรับรักษาโรคหวัด
ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับ---ได้รับความนิยมในภูมิภาคเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน ใช้ตกแต่งจัดสวนตามอาคาร บ้านพักอาศัย สวนสาธารณะ สามารถปลูกใกล้ทะเล
ใช้อื่น ๆ---แก่นไม้เป็นสีน้ำตาลอ่อนหรือแดง  เนื้อไม้มีความแน่นและแข็งมาก ใช้สำหรับการทำเฟอร์นิเจอร์เครื่องดนตรี เช่นกีต้าร์และยังใช้สำหรับการก่อสร้างทั่วไปเช่น หน้าต่าง, ประตู, คาน ฯลฯ ไม้มีประโยชน์สำหรับเสารั้วและโครงสร้างหยาบอื่น ๆ ที่ต้องการความต้านทานต่อปลวกและการผุ
ภัยคุกคาม--ไม่มีภัยคุกคามที่น่าเป็นห่วงได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2018 Citharexylum spinosum ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด (ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1  - IUCN Red List of Threatened Species (2018)
source: Botanic Gardens Conservation International (BGCI) & IUCN SSC Global Tree Specialist Group. 2019. Citharexylum spinosum. The IUCN Red List of Threatened Species 2019: e.T60330342A145352146. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2019-2.RLTS.T60330342A145352146.en. Accessed on 05 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/60330342/145352146
- ชนิดนี้ได้รับการประเมิน ว่าไม่ถูกคุกคามโดย Miller et al. (2013).
ระยะเวลาออกดอก/ติดผล---ตลอดปี
การขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด, ปักชำและตอนกิ่ง (งอกรากเร็ว)

78 เกษมณี/Melia azedarach

ชื่อวิทยาศาสตร์---Melia azedarach L.(1753)
ชื่อพ้อง---Has 66 Synonyms
---Azedarach speciosa Raf.(1817)
---Azedarach commelinii Medik.(1782)
---Melia cochinchinensis M.Roem.(1846)
---(More).See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:578949-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Persian Lilac, Bastard cedar, White cedar, China berry tree, Bead-tree, Cape lilac, Syringa berrytree, Indian lilac, Philippine neem tree, Texas umbrella tree.
ชื่ออื่น---เกรียน, เฮี่ยน (ภาคเหนือ); เคี่ยน, เลี่ยน, เลี่ยนใบใหญ่ (ภาคกลาง) ;[AFRIKAANS: Maksering.];[ASSAMESE: Ghora Neem,Ghora-neem,Thamaga.];[BENGALI: Bakarjam.];[BANGLADESH: Goda neem.];[CHINESE: Lian, Ku lian, Lian shu, Zi hua shu, Sen shu, Chuan lian zi, Jin ling zi];[FIJI: Masese.];[FRENCH: Arbre à chapelets, Azedarach, Lilas des Antilles, Lilas des Indes.];[GERMAN: Chinesischer Holunder, Indischer Zedrachbaum, Paternosterbaum, Persischer Flieder, Zedarachbaum.];[HINDI: Bakain, Bakānā nīmba, Drek];[INDONESIAN: Marambung (Sumatra), Mindi, Gringging (Java).];[ITALIAN: Albero dei paternostri.];[JAPANESE: Sendan.];[KANNADA: Bevu.];[KHMER: Dâk'hiën, Sadau khmaôch.];[KOREAN: Meol gu seul na mu.];[LAOS: H'ienx, Kadau s'a:ngz.];[MALAYALAM: Malaveppu.];[MALAY: Mindi kecil.];[NEPALI: Bakena, Bakaina, Bakaino.];[NETHERLANDS: Galbessen, Paternosterboom.]; [PHILIPPINES : Bagaluñga, Balagañgo, Paraiso];[PORTUGUESE: Agrião, Amargoseira, Amargoseira-bastarda, Amargoseira-dos-himaláias, Azedaraque, Azufeifo, Conteira, Falso-sicómoro, Lilás-das-índias, Mélia-dos-himaláias, Sicómoro-bastardo, Arvore-dos-rosários, Arvore-santa.];[SANSKRIT: Dreka, Maha nimba, Ramyaka];[SINGAPORE: Mindi kechil.];[SPANISH: Arbol de cuentas, Arbol de los rosarios, Agriaz, Agrión, Arbol del para, Cinamono, Fruto del paraíso, Jacinta, Mirabobo, Paraíso, Zedrak.];[SWEDISH: Zedrak.];[TAMIL: Kattu Vembhu, Malaivembu.];[TELUGU: Turka Vepa, Kali-yapa.];[THAI: Krian, Hian (Northern); Khian, Lian, Lian bai yai (Central).];[TURKISH: Tesbih ağacı, Tespih ağacı.];[VIETNAMESE: Cây xoan, Sâ dông].
EPPO Code---MEIAZ (Preferred name: Melia azedarach.)
ชื่อวงศ์---MELIACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์ ---จีนตอนกลางและตอนใต้,ปากีสถาน, อินเดีย, ศรีลังกา, เนปาล, ภูฏาน, ไทย, ลาว, เวียดนาม, อินโดนีเซีย, ฟิลิปปินส์, ออสเตรเลียตะวันออก
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสามัญนั้นได้มาจากภาษากรีกคำว่า melia - manna ash ซึ่งหมายถึงความคล้ายคลึงของใบไม้กับ Fraxinus ornus ; ชื่อเฉพาะสายพันธุ์ 'azedarach' มาจากเปอร์เซีย 'azad-darakht' หมายถึง 'ต้นไม้สูงส่ง' ประเภทนี้ได้รับการอธิบายอย่างเป็นทางการจากสายพันธุ์อินเดีย
Melia azedarach เป็นสายพันธุ์ของพืชดอก ในครอบครัวมะฮอกกานี (Meliaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนในปี พ.ศ.2296
ที่อยู่อาศัย---การกระจายตัวตามธรรมชาติมีความไม่แน่นอน มีถิ่นกำเนิดในเอเชียอาจมาจาก Baluchistan, (ปากีสถาน) และแคชเมียร์ (อินเดียและปากีสถาน) ( Troup, 1921 ; National Academy of Sciences, 1983 ) มีการกระจายอย่างกว้างขวางทั่วทั้งเขตร้อนกึ่งเขตร้อนและเขตอบอุ่นของโลก มีการปลูกทั่วตะวันออกกลาง, เอเชียใต้และตะวันออกเฉียงใต้, จีน, หมู่เกาะอินเดียตะวันตก, ทางใต้ของอเมริกา, เม็กซิโก, อาร์เจนตินาและบราซิล, ตะวันตกและแอฟริกาตะวันออก, ภูมิภาคแปซิฟิกรวมถึงปาปัวนิวกินี, หมู่เกาะโซโลมอนและออสเตรเลีย พบได้ทั่วไปในป่าดิบชื้นและที่ราบสูง  ที่ระดับความสูง สูงสุด 2,700 เมตร ในเทือกเขาหิมาลัย

ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดกลาง ลำต้นเปลาตรง เรือนยอดโปร่ง สูง 10-20 เมตร ต้นอายุน้อยเปลือกเสีน้ำตาลแดงหรือสีน้ำตาลคล้ำเรียบและมีเส้นแนวตั้งสีเทา ต้นอายุมากเปลือกต้นจะแตกตามยาวและเป็นสะเก็ด ใบประกอบแบบขนนกสองชั้น (Bipinnate) ยาว 30-90 ซม.ใบย่อย 2 ถึง 5 คู่ รูปไข่ถึงรูปไข่แกมรูปใบหอกยาว 4-8 ซม. ใบยอดเหนือช่อจะมีขนาดใบใหญ่กว่าใบอื่นๆในแผงเดียวกัน ขอบใบหยักฟันเลื่อย ใบอ่อนจะเห็นชัดเจน ดอกเป็นช่อสีม่วงอ่อนออกตามง่ามใบและปลายกิ่ง เป็นช่อยาว 5-10 ซม.บานจากปลายมาหาโคนช่อ ดอกบานมีขนาด 2 ซม. เกสรเพศผู้เป็นสีม่วงเข้ม มีดอกดกมากและสวยงามสะพรั่งไปทั้งต้น ผลรูปไข่มีลักษณะเป็นรูปรียาวประมาณ 0.5 ถึง 1.5 ซม. เมื่อแก่สีเหลืองอ่อน มีเมล็ดเดียว
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone 9 -11) อุณหภูมิที่เหมาะสม 25°C – 35°C เข้าสู่สภาวะพักตัวเมื่ออุณหภูมิเฉลี่ยลดลงต่ำกว่า 20°C จะตายหากอุณหภูมิลดลงถึง (-5°C) ความชื้นระหว่าง 35 - 55% ตำแหน่งที่มีแแสงแดดอย่างน้อย 6 ชั่วโมงทุกวัน หรือในที่ร่มบางส่วน (มักต้องอาศัยขึ้นอยู่ใต้ร่มเงาของต้นไม้ขนาดใหญ่) ทนต่อสภาพการเจริญเติบโตที่ค่อนข้างยากลำบาก รวมถึงดินตื้น ๆ ดินเค็มและด่างที่รุนแรง ดินที่ขาดธาตุอาหาร ชายขอบลาดชันและเต็มไปด้วยหิน และแม้แต่รอยแยกในหิน ชอบดินที่มีการระบายน้ำดี ไม่ชอบดินที่เป็นกรดสูง เติบโตได้ดีในพื้นที่ชายฝั่งทะเล มีความทนทานต่อความแห้งแล้งมาก อัตราการเจริญเติบโตที่รวดเร็ว ในช่วงสองปีแรกหลังปลูก สามารถสูงได้ประมาณ 3 เมตร หลังจากที่ต้นไม้สูงถึง 7 เมตร การเจริญเติบโตจะช้าลง ปลูกง่ายมีการบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง รดน้ำเป็นประจำในช่วงฤดูปลูกเพื่อให้ดินชุ่มชื้น ในฤดูแล้งรดน้ำสัปดาห์ละครั้ง ในฤดูหนาวงดการให้น้ำ
การตัดแต่งกิ่ง---การตัดแต่งมีสองเป้าหมาย คือปรับปรุงรูปร่างของต้นไม้และกำจัดหน่อออก เพื่อส่งเสริมการเจริญเติบโตที่ดี ให้กำจัดกิ่งที่ตายหรือเป็นโรคออก และเพื่อให้แน่ใจว่าต้นไม้จะไม่เติบโตมีรูปร่างที่ไม่เป็นระเบียบ ให้ตัดกิ่งก้านรองออกเมื่อต้นไม้ยังไม่โตเต็มที่
การใส่ปุ๋ย---ไม่มีข้อกำหนดปุ๋ยเฉพาะสำหรับการปลูก เศษใบไม้จากต้นไม้จะปรับระดับ pH ของดินเพื่อสร้างสภาวะที่เป็นด่างสำหรับการเจริญเติบโตที่ดี ใบเหลือง และใบด่างอาจเป็นสัญญาณว่าดินขาดธาตุอาหารที่จำเป็น เช่น ไนโตรเจน โพแทสเซียม และฟอสฟอรัส ดังนั้นจึงควรทดสอบดินว่ามีการขาดธาตุอาหารเสริมก่อนใส่ปุ๋ย
- เพื่อส่งเสริมการเจริญเติบโตที่ดี สามารถใช้ปุ๋ยที่มีความสมดุลซึ่งปล่อยช้า ๆทุกฤดูใบไม้ผลิ เช่น ปุ๋ยที่มีค่า NPK อยู่ที่ 10-10-10 สามารถช่วยส่งเสริมให้ใบมีสุขภาพดี การออกดอกดก และผลมาก นอกจากนี้ ยังสามารถใช้ปุ๋ยคอกในฤดูใบไม้ร่วงเพื่อเพิ่มปริมาณธาตุอาหารในดินได้
ศัตรูพืช/โรคพืช--- ศัตรูพืชที่พบบ่อยที่สุดที่ส่งผลกระทบต่อต้นไม้น้คือหนอนผีเสื้อมอดซีดาร์สีขาว ( Leptocneria reducta ) ตัวหนอนหนามสีน้ำตาลนี้สามารถทำลายต้นไม้นี้ได้อย่างรวดเร็วและทำให้เกิดความเสียหายอย่างมาก/ การให้น้ำมากเกินไปจนดินชื้นแฉะตลอดเวลาทำให้รากเน่าและทำให้เกิดการติดเชื้อราที่รากของต้นไม้ได้
รู้จักอันตราย--- ผลไม้มีพิษสูงต่อสัตว์เลือดอุ่น ผลไม้สุกมีพิษมากกว่าผลไม้ดิบสีเขียว ผลไม้เพียงไม่กี่ชิ้น สามารถทำให้เกิดอาการคลื่นไส้กล้ามเนื้อกระตุกหรือแม้แต่เสียชีวิตในเด็ก -ทุกส่วนของพืชสามารถทำให้เกิดการระคายเคืองกระเพาะอาหารและตับและไตเสื่อมสภาพ ควรใช้ด้วยความระมัดระวังโดยเฉพาะอย่างยิ่งภายใต้การดูแลของผู้ปฏิบัติที่มีคุณสมบัติเหมาะสม
- ผลไม้มีสารเหนียวเหนอะหนะที่อาจทำให้เกิดความเลอะเทอะบนทางเท้าได้ อย่างไรก็ตาม ยังมีปัญหาด้านความปลอดภัยอยู่ด้วย เนื้อที่ลื่นสามารถทำให้ทางเดินลื่นและเพิ่มความเสี่ยงในการลื่นไถลได้                                                                                                         ใช้ประโยชน์---เป็นต้นไม้ที่เนื้อไม้ใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง และเป็นพืชสมุนไพรชนิดหนึ่งด้วย ต้นไม้ที่มีความสำคัญมากสำหรับคนในท้องถิ่น สำหรับคุณสมบัติที่มีประโยชน์มากมายเหล่านี้
ใช้กิน---ใบปรุงสุก มีรสขมใช้เป็นสมุนไพร Pot herb
ใช้เป็นยา---ในยา Unani ในประเทศอาหรับและยาอายุรเวทในอินเดียใช้เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ, ยาแก้ปวด, ต้านการอักเสบ, ขับปัสสาวะ, ยาระบาย, ยาแก้ไข้, และลดความดันโลหิต
- น้ำใบเป็นยาแก้พยาธิ, ยาแก้ท้องเฟ้อ, ยาขับปัสสาวะ
- ยาต้มเป็นยาสมานแผลในกระเพาะอาหาร ใช้รักษาโรคท้องร่วง
- ดอกไม้และใบไม้ถูกนำไปใช้เป็นยาพอกในการรักษาโรคประสาทและปวดศีรษะ
ใช้ปลูกประดับ--- ใช้ในสวนทั่วไปในงานภูมิทัศน์ ต้นไม้ที่ให้ร่มเงา มักจะปลูกเป็นต้นไม้ริมถนนและไม้ประดับแม้ว่ามันจะมีข้อเสียของการทิ้งดอกทิ้งใบจำนวนมาก สามารถปลูกใกล้ทะเล
วนเกษตร---ถูกปลูกเป็นสายพันธุ์บุกเบิกในภาคเหนือของประเทศไทยในโครงการปลูกป่าเพื่อฟื้นฟูป่าไม้พื้นเมือง ปลูกในป่าเสื่อมโทรมและพื้นที่เปิดโล่งผสมกับสายพันธุ์อื่น ๆ ที่มีความสามารถในการเติบโตอย่างรวดเร็ว
ใช้อื่น ๆ---ไม้ที่มีลักษณะคล้ายมะฮอกกานี แก่นไม้มีสีแดงถึงน้ำตาลออกแดง มีความมันวาวสดใส มีกลิ่นเหมือนชะมด ไม้มีความแข็งปานกลางค่อนข้างเปราะค่อนข้างทนทาน ง่ายต่อการทำงาน ใช้ในการทำเฟอร์นิเจอร์ ผลิตอุปกรณ์การเกษตร ไม้อัดกล่องเสาเครื่องมือจับ ถูกใช้ในการทำตู้และในการก่อสร้างเพราะมีความต้านทานต่อปลวก
- สีย้อมสีแดงนั้นได้มาจากเปลือกไม้ เส้นใยที่ได้จากเปลือกจะใช้ในการทำเชือก
- สารสกัดจากน้ำและแอลกอฮอล์ของใบและเมล็ด ใช้ในการควบคุมแมลงศัตรูพืช ไร และไส้เดือนฝอย
- ผลไม้ใช้เป็นแหล่งของผงหมัดและยาฆ่าแมลง ใบขับไล่ยุงและแมลงอื่น ๆ
- เมล็ดหอมทำลูกปัดในอุดมคติและใช้ในการทำสร้อยคอและลูกประคำ
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก ปัจจุบันไม่พบภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ และไม่มีการระบุถึงภัยคุกคามที่สำคัญในอนาคต ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2017 Melia azedarach ถูกระบุว่ามีความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2017)
Barstow, M. 2018. Melia azedarach. The IUCN Red List of Threatened Species 2018: e.T61801956A61801958. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2018-1.RLTS.T61801956A61801958.en. Accessed on 05 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/61801956/61801958
- ชนิดนี้รายงานจาก การรวบรวม นอกแหล่งกำเนิด อย่างน้อย 135 รายการ (BGCI Plant Search 2017) และมีแนวโน้มที่จะพบในพื้นที่คุ้มครองตลอดช่วงของมัน
- สายพันธุ์นี้ไม่ถือว่าถูกคุกคามภายในประเทศจีน (Ministry of Environmental Protection and the Chinese Academy of Sciences 2014)
- ในนอร์เทิร์นเทร์ริทอรี ประเทศออสเตรเลีย ชนิดนี้ถือเป็นชนิดที่มีความกังวลน้อยที่สุดภายใต้พระราชบัญญัติอุทยานและการอนุรักษ์สัตว์ป่า
ระยะเวลาออกดอก--- กุมภาพันธ์-มีนาคม ก่อนออกดอกจะทิ้งใบหมด แล้วเริ่มผลิใบพร้อมๆกับออกช่อดอก
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ดและตอนกิ่ง

79 จัน-อิน/Diospyros decandra

[dy-oh-SPY-ros] [dek-AN-druh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Diospyros decandra Lour.(1790).
ชื่อพ้อง ---Has 1 Synonyms.See https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:322304-1#synonyms
---Diospyros packmannii C.B.Clarke.(1882)
ชื่อสามัญ---Gold apple
ชื่ออื่น---จัน,จันโอ,จันขาว,จันลูกหอม,อิน ;[CAMBODIA: Chān (Khmer).];[CHINESE: Huáng shì.];[JAPANESE: Kabairokurogaki.];[THAI: Chan- In, Chan khao, Chan luk hom, In, Chan.]; [VIETNAM:  Cây thị, Thị, Trái thị, Hoàng phê, Thị muộn, Thị thập hùng, Mác chăng (Tày).].
EPPO Code---DOSDE (Preferred name: Diospyros decandra)
ชื่อวงศ์---EBENACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ - เวียดนาม กัมพูชา ลาว ไทย พม่า
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Diospyros' ชื่อของสกุลคือการผสมระหว่างคำคุณศัพท์ภาษากรีก “διός” (diós) = พระเจ้า และคำนามสำคัญ “πυρός” (pyrós) = ข้าวสาลี ในความหมายกว้างๆ ก็คือ 'อาหารศักดิ์สิทธิ์ ;ฉายาเฉพาะ 'decandra' จากภาษาละติน แปลว่า"มีเกสรสิบตัว"
Diospyros decandra เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์เดียวกับมะพลับและมะเกลือ (Ebenaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Joao de Loureiro (1717–1791) นักพฤกษศาสตร์ชาวโปรตุเกสในปี พ.ศ.2333
มี 3 ความหลากหลาย (Varieties) source: https://www.gbif.org/species/4070543
- Diospyros decandra var. decandra
- Diospyros decandra var. laosiana Lecomte
- Diospyros decandra var. tigrina Lecomte
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ในเวียดนาม, กัมพูชา, ลาว,ไทย ,พม่า
- เป็นพืชท้องถิ่นของประเทศไทย พบขึ้นทั่วทุกภาคของประเทศ พบตามป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณ

ลักษณะ ---เป็นไม้ยืนต้น ไม่ผลัดใบ ขนาดความสูงโดยประมาณ10-20 เมตร ทรงต้นเปลาตรง เปลือกต้นสีน้ำตาลอมดำเรือนยอดเป็นพุ่มกลม หรือรูปกระสวยต่ำ หนาทึบ ยอดอ่อนมีขน ใบเดี่ยวเรียงสลับรูปขอบขนานหรือรูปวงรีกว้าง2.5-3ซม.ยาว7-10ซม. โคนใบมนหรือสอบแคบ ปลายใบสอบทู่ ขอบใบเรียบ เนื้อใบบาง ใบอ่อนจะมีขนสีแดงคลุมดอกเล็กขาวหรือเหลือง เป็นดอกแยกเพศอยู่ต่างต้น (dioecious) ดอกเพศผู้เป็นช่อ ช่อหนึ่งประมาณ 3 ดอก กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปคนโทสีขาวนวล ดอกเพศเมียเป็นดอกเดี่ยวลักษณะคล้ายกันกับดอกเพศผู้แต่มีขนาดใหญ่กว่า ผลอินจันจะมีอยู่สองแบบคือ ลักษณะของผลเป็นรูปกลมแป้นเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3-6 ซม. และมีกลิ่นหอมแรง ไม่มีเมล็ดหรือมีเมล็ดลีบ ผลมีรอยบุ๋มตรงกลาง รสฝาดหวาน มีกลิ่นหอม จะเรียกว่า ลูกจัน ส่วนผลที่มีลักษณะของผลเป็นรูปกลมและมีเมล็ด 2-3 เมล็ด ไม่มีรอยบุ๋ม มีรสฝาดหวาน จะเรียกว่า ลูกอิน
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---สามารถปรับตัวเพื่อปลูกในพื้นที่ภูมิอากาศเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน ตำแหน่งแสงแดดเต็มที่ (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) หรือในที่ร่มที่มีแสงน้อย (ตำแหน่งที่มีแสงสว่างและมีแสงแดดส่องถึงไม่ใช่แสงแดดโดยตรงบางชั่วโมงต่อวัน) บนดินประเภทต่างๆ ที่มีการระบายน้ำดี มีสภาพเป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นด่างเล็กน้อย ต้นไม้อาจมีอายุ 50 - 75 ปี การบำรุงรักษาต่ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง รดน้ำมากขึ้นในช่วงฤดูแล้ง
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งเพื่อควบคุมขนาดและรูปทรงปีละ 1 ครั้งหลังการออกดอกและผลเสร็จสิ้น กิ่งที่ตายเสียหายหรือเป็นโรคสามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ใส่ปุ๋ยที่มีฟอสฟอรัส (P) และโพแทสเซียมสูง (K) หลังการตัดแต่งกิ่ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีปัญหาแมลงหรือโรคร้ายแรง /ใบจุดอาจเกิดขึ้นได้
รู้จักอ้นตราย---Unknown
ใช้ประโยชน์---ต้นไม้นี้เก็บเกี่ยวจากป่าและปลูกในและรอบๆ หมู่บ้านเพื่อให้ได้ผลไม้ที่กินได้ ซึ่งมีขายในตลาดท้องถิ่น ต้นไม้ยังผลิตไม้คุณภาพสูงและมีประโยชน์ทางยาหลายชนิด
ใช้กิน---ผลไม้ ดิบ สุก เนื้อนุ่มและหวานหอม แต่มีความฝาดโดยเฉพาะอย่างยิ่งหากไม่สุกเต็มที่ ต้องคลึงให้ช้ำก่อนรสฝาดจึงจะหายไป นิยมกินเป็นผลไม้สด หรือนำไปแปรรูปเป็นของหวาน ในเวียตนามนิยมมาก
ใช้เป็นยา---มีการใช้รากใบและผลไม้เป็นยาที่หลากหลาย จากงานศึกษาวิจัยผลไม้ในไทยพบว่า น้ำผลไม้ไทยจากลูกอินจัน มีฤทธิ์ต่อต้านอนุมูลอิสระได้เป็นอย่างดี  มีฤทธิ์ช่วยยับยั้งการแตกตัวของเม็ดเลือดแดง  แก้ลม แก้อาการอ่อนเพลีย แก้ดีพิการ ขับพยาธิ บำรุงเลือดลม บำรุงหัวใจ  บำรุงกำลัง ช่วยบำรุงผิวพรรณ บำรุงประสาท
- ในเวียตนาม ใช้ผลแห้งเผาเป็นถ่านทาผงถ่านบนผิวหนังแก้โรคงูสวัด เปลือกรากใช้รักษาอาการอาเจียน อาการคัน ตัวหนอน ฝี แผลไหม้ และการเคลื่อนไหวของลำไส้
- ในประเทศกัมพูชา ผลไม้ใช้รักษาอาการนอนไม่หลับและใช้เป็นยาเพื่อรักษาประจำเดือน
ปลูกเป็นไม้ประดับ--- เป็นที่ชื่นชอบของนักนิยมชลอไม้ใหญ่ ปัจจุบันนี้จัดเป็นไม้หวงห้าม เพราะหายากและใกล้สูญพันธุ์ในประเทศไทย
- มันเป็นต้นไม้ที่ได้รับความนิยมในเวียดนามซึ่งปลูกในเขตเมืองและอยู่ใกล้กับวัด
ใช้อื่น ๆ--- ไม้เป็นสีขาวมีเสี้ยนสีดำจำนวนมากและบางครั้งก็มีแก่นสีดำ พื้นผิวนั้นเรียบเนียนและมีความหนาแน่นสูงโดยเฉพาะในแก่นไม้ ความหนาแน่นของมันทำให้ยากต่อการทำงาน แต่จะได้พื้นผิวที่สวยงามภายใต้เครื่องมือที่คม เป็นไม้เนื้อแข็งยอดเยี่ยม เนื้อไม้ใช้กลั่นเป็นน้ำมันหอม ใช้ผสมทำเครื่องหอม เครื่องสำอางต่างๆ ทำน้ำอบไทย
สำคัญ--- ต้นจันอิน เป็นต้นไม้ประจำจังหวัดจันทบุรี ประเทศไทย และเป็นต้นไม้ประจำมหาวิทยาลัยศิลปากร ประเทศไทย
- เป็นต้นไม้ที่ได้รับความนิยมในประเทศเวียดนามและกัมพูชา (ชื่อท้องถิ่นว่า Chann Tree) ซึ่งปลูกในเขตเมืองและใกล้กับวัดต่างๆ ต้นไม้ที่เป็นมรดกของเมือง Hue เรียกว่า "cây thị" ในภาษาเวียดนามและได้ปรากฏในนิทานพื้นบ้านเวียดนาม เช่น The Story of Tam และ Cam
ระยะออกดอก---มีนาคม-พฤษภาคม
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด โดยทั่วไปแล้ว เมล็ดพันธุ์ Diospyros มีอายุสั้นมาก ดังนั้นควรหว่านโดยเร็วที่สุด ควรเอาเนื้อออกเนื่องจากมีสารยับยั้งการงอก
- ก่อนการเพาะ แช่เมล็ดไว้ในน้ำที่เปลี่ยนใหม่ทุกวันเป็นเวลาหนึ่งสัปดาห์ ใส่ในดินร่วนอินทรีย์ที่ระบายน้ำได้ รักษาความชื้นอย่างต่อเนื่องที่อุณหภูมิ 24-28 °C โดยมีเวลางอก 2-5 สัปดาห์ - อาจขยายพันธุ์ได้โดยการปักชำและตอนกิ่ง

80 จิกสวน/Barringtonia racemosa

[bar-ring-TOH-nee-uh] [ray-see-MO-suh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Barringtonia racemosa (L.) Spreng.(1826)
ชื่อพ้อง ---Has 47 Synonyms
---Basionym: Eugenia racemosa L.(1753).See https://www.gbif.org/species/3082727
---(More).See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:155081-3#synonyms
ชื่อสามัญ---Brackwater mangrove, Cassowary-pine, China-pine, Common putat, Cornbeefwood, Derbyshire-pine, Fish-poison-tree, Freshwater mangrove, Hippo apple, Mangobark, Mango-pine, Powderpuff-tree, Small-leaved Barringtonia,Wild guava,
ชื่ออื่น---จิกบ้าน, จิกสวน (กรุงเทพฯ); ปูตะ (มาเลย์-นราธิวาส);[AFRIKAANS: Poeierkwasboom.];[BRUNEI: Putat aying.];[BURMESE: Kye-bin, Kyi.];[CHINESE: Shuǐ jiā dōng, Xì yè qípán jiǎo shù, Yu rui.];[CZECH: Hrnečníkovité.];[FRENCH: Bonnet d'évêque , Manondro.];[INDONESIA: Butan darat, Butun darat, Penggung, Putat sungal.];[ISIZULU: Ibhoqo, Iboqo, Umululuka..];[JAPANESE: Sawafuji, Moukaruna.];[LAOS: Som pawng.];[MALAYSIA: Putat ayam, putat kampong (Peninsular); Putat ayer (Sabah); Putat padi, Putat kampung, Putat darat, Putat kedul.];[PAPUA NEW GUINEA: Paopao.];[PHILIPPINES: Putat, Putad, (Tag.); Kutkut-timbalong (Sul.); Tuba-tuba (C. Bis.).];[PORTUGUESE: Massinhana.];[RUSSIAN: Barringtoniia kistevidnaia.];[SANSKRIT: Samudraphala.];[SWAHILI: Mtomondo.];[THAI: Chik ban, Chik suan (Bangkok).];[VIETNAMESE: Lộc vừng hoa chùm, Chiếc chùm.].
EPPO Code---BGTRA (Preferred name: Barringtonia racemosa.)
ชื่อวงศ์---LECYTHIDACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปแอฟริกา
เขตการกระจายพันธุ์---แอฟริกา มาดากัสการ์ เซเชลส์ เอเชีย ออสเตรเลีย และหมู่เกาะแปซิฟิก
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Barringtonia' ได้รับเกียรติจาก Daines Barrington (1727-1800) นักกฎหมายและนักธรรมชาติวิทยาชาวอังกฤษ ; ฉายาเฉพาะ 'racemosa' 0kd4kKk]t9bo = ดอกไม้ที่เติบโตใน racemes หมายถึงดอกอยู่ในช่อดอกยาว (ช่อดอกยาวเรียบง่ายมีดอกตามก้าน) ดอกอายุน้อยที่สุดอยู่ที่ปลายและดอกแก่ลดลงมาเรื่อยๆ
Barringtonia racemosa เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์จิก (Lecythidaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรก โดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยา และนักพฤกษศาสตร์ ชาวสวีเดน และได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบัน โดย Kurt Sprengel (1766–1833) นักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมันในปี พ.ศ.2369
ที่อยู่อาศัย---มีการกระจาย เริ่มตั้งแต่ชายฝั่งตะวันออกของประเทศโมซัมบิก และควาซูลู-นาทาล (แอฟริกาใต้) จนถึงมาดากัสการ์ ไปยัง ศรีลังกา, อินเดีย, พม่า, อินโดจีน, ตอนใต้ของจีน, ไต้หวัน, หมู่เกาะริวกิว, หมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์ ทั่วภูมิภาคเมเลเซียนไปยังไมโครนีเซีย (ตะวันออกไปยังฟิจิและซามัว) และทางตอนเหนือของออสเตรเลีย โดยทั่วไปพบในป่าฝนหลักและรองโดยเฉพาะพื้นที่ชุ่มน้ำและที่ราบน้ำท่วมถึงตามลำธาร ขึ้นในบริเวณน้ำท่วมขัง ริมฝั่งแม่น้ำที่ไม่ห่างจากชายฝั่งทะเล และตามขอบป่าพรุ พบได้ที่ระดับความสูงถึง 1,000 เมตร
- ในประเทศไทยพบทุกภาค ขึ้นตามชายป่าดิบแล้ง และป่าดิบชื้น มักขึ้นใกล้แหล่งน้ำ
- Barringtonia racemosa เป็นสกุล Barringtonia ชนิดเดียว ในแอฟริกาใต้

ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กไม่ผลัดใบความสูงประมาณ 4-10 เมตร แม้ว่าบางครั้งอาจสูงได้ถึง 20 เมตรก็ตาม ทรงต้นแผ่กว้าง ลำต้นมักเป็นปุ่มปม เปลือกเรียบถึงแตกเป็นแผ่นสีเทาถึงสีน้ำตาลอมเทา เปลือกชั้นในสีน้ำตาลเรื่อถึงชมพู มีเส้นใยเหนียว ใบเดี่ยวเรียงเวียนสลับเป็นกระจุกตามปลายกิ่ง รูปรีแกมรูปหอกกลับ ขนาดกว้าง 5-15 ซม.ยาว 20-40 ซม. โคนใบเว้ารูปหัวใจ ขอบใบจักฟันเลื่อยถี่ ปลายใบเรียวแหลมหรือยาวคล้ายหาง ผิวใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน ด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมันวาว ด้านล่างสีซีดกว่า เนื้อใบบางและเหนียวคล้ายแผ่นหนังดอก แบบช่อเชิงลดมีก้าน ออกตามปลายกิ่งบางครั้งออกตามกิ่ง ช่อดอกห้อยลงยาว 30-60 ซม.ดอกย่อยขนาดใหญ่สีชมพูหรือขาวอมชมพูมีกลิ่นหอมขนาดดอกบานประมาณ 5 ซม. กลีบดอก 4 กลีบสีชมพู เกสรเพศผู้สีขาวจำนวนมากเรียงซ้อนกันเป็นพู่ 5-6 ชั้น ก้านเกสรเพศเเมียสีชมพูเข้ม ดอกไม้ที่มีอายุมากกว่าจะขาดทั้งกลีบและเกสรเพศผู้ ผลแบบมีเมล็ดเดียวแข็ง รูปรีถึงรูปไข่ ขนาด 5-7 (-9) ซม. x 2-4 (-5.5) ซม. โคนสอบปลายผลสอบแล้วตัด มีกลีบเลี้ยงติดอยู่ ผลแก่สีเขียวอมม่วงแดง ผลแห้งไม่แตกมี 1 เมล็ด เมล็ดเป็นรูปไข่ขนาด 2-4 ซม. x 1-1.5 ซม.*(เปอร์เซ็นต์ที่ค่อนข้างสูงของผลไม้ไม่มีเมล็ด) https://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Barringtonia+racemosa
ข้อกำหนดสภาพแวดล้อม---พืชในเขตภูมิอากาศร้อนชื้นและเขตกึ่งร้อนชื้น (USDA Zones 10-11) อุณหภูมิระหว่าง 20 ถึง 38°C ตำแหน่งแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) หรือร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรง 4 ถึง 6 ชั่วโมงต่อวัน ชั่วโมงเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องต่อเนื่องกัน) ชอบดินเหนียวหนัก ดินร่วนหรือดินภูเขาไฟที่อุดมสมบูรณ์ และมีการระบายน้ำได้ดี ค่อนข้างทนแล้งและทนทานต่อสภาพน้ำเค็มและไอเกลือ ส่วนใหญ่เติบโตได้ง่ายและรวดเร็ว การบำรุงรักษาต่ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำมาก รดน้ำให้ลึกและทั่วถึงสัปดาห์ละ 2 ครั้ง หรือรดน้ำทุกครั้งที่ดินชั้นบนเริ่มแห้ง
การตัดแต่งกิ่ง---ต้นฤดูใบไม้ผลิเป็นเวลาที่เหมาะสมในการกำจัดเถาวัลย์หรือกิ่งก้านที่ตายแล้ว
การใส่ปุ๋ย---ใช้ปุ๋ยน้ำอเนกประสงค์แบบเจือจางทุกเดือนจะช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตและการออกดอกที่ดี
ศัตรูพืช/โรคพืช---ด้วงใบ/ จุดสีน้ำตาล, โรคใบไหม้
รู้จักอันตราย---เมล็ดมีซาโปนินและมีพิษ รากทุบผลไม้และเปลือกไม้ล้วนใช้เป็นสารพิษกับปลา ผลไม้ ใช้ในการวางยาพิษหมูป่า
ใช้ประโยชน์--- ต้นไม้เอนกประสงค์เป็นการเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเป็นอาหารยาและแหล่งวัสดุ
ใช้เป็นอาหาร--- ยอดอ่อนและใบอ่อนกินดิบเป็นผัก เมล็ดมีกลิ่นหอม เมล็ดที่บดให้แป้งซึ่งทำเป็นเค้ก
ใช้เป็นยา--- ส่วนที่ใช้ เปลือกไม้ ใบไม้ ผลไม้ เมล็ด
- เปลือกต้นเป็นยาแก้ไข้ รักษาอีสุกอีใส รักษาโรคฝีไก่ และเป็นยาพอกเพื่อบรรเทาอาการคัน รากใช้ระบายความร้อน
- เผ่าซูลูในแอฟริกาใต้ใช้ผลไม้เป็นยารักษาโรคมาลาเรีย ถูกนำมาใช้ภายนอกสำหรับอาการเจ็บคอและการปะทุของผิวหนัง
- ในประเทศมาเลเซียใช้ใบแบบดั้งเดิม รักษาความดันโลหิตสูง การศึกษาได้แสดงฤทธิ์ต้านมะเร็ง
ใช้ปลูกประดับ--- เป็นต้นไม้ที่ให้ร่มเงาที่น่าประทับใจที่สุด เติบโตอย่างรวดเร็วและมีมูลค่าการประดับสูง สามารถปลูกใกล้ทะเล
ใช้อื่น ๆ--- แก่นไม้เป็นไม้สีน้ำตาลเหลืองอ่อนบางครั้งมีสีแดง ไม้มีน้ำหนักเบาอ่อนไม่ทนทาน ใช้สำหรับงานเบาที่ไม่ต้องการความแข็งแรงมาก มันถูกใช้สำหรับการก่อสร้างชั่วคราว, สร้างบ้านในท้องถิ่น (เสาและคาน), กระดานปูพื้นทั่วไป  เครื่องใช้ในครัวเรือน, อุปกรณ์การเกษตร, กล่องและลังและพาเลทไม้ เหมาะสำหรับการผลิตแผ่นไม้อัด ในภูมิภาคแปซิฟิกนั้นไม้ยังถูกใช้เพื่อการแกะสลักและกลึง
- เปลือกของลำต้นและรากมีปริมาณแทนนินสูงและใช้ในการฟอกหนังในท้องถิ่น
- น้ำมันที่ได้จากเมล็ด ใช้เป็นเชื้อเพลิงให้แสงสว่าง
- เมล็ดใช้เป็นยาฆ่าแมลง เบื่่อปลา
ภัยคุกคาม---เนื่องจากต้นไม้ชนิดนี้มีการแพร่กระจายอย่างกว้างขวางในแอฟริกา เอเชีย และโอเชียเนีย มีประชากรจำนวนมากและพบได้ในป่าหลายประเภท มีการใช้ต้นไม้ในท้องถิ่นบ้างแต่สิ่งเหล่านี้ไม่ได้ทำให้เกิดการลดลงอย่างมาก ปัจจุบันสายพันธุ์นี้ไม่ถือว่ากำลังเผชิญกับภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ และไม่มีการระบุภัยคุกคามที่สำคัญในอนาคต ล่าสุดได้รับการประเมินในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2019 Barringtonia racemosa ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2019)
source: IUCN SSC Global Tree Specialist Group & Botanic Gardens Conservation International (BGCI). 2020. Barringtonia racemosa. The IUCN Red List of Threatened Species 2020: e.T160298203A160301831. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2020-1.RLTS.T160298203A160301831.en.  เข้าถึงเมื่อวันที่ 6 มกราคม 2567
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/160298203/160301831
- โดยบันทึกจากคอลเลกชันนอกแหล่งกำเนิด 30 รายการ (BGCI 2019)
สถานะการอนุรักษ์ท้องถิ่น---มีถิ่นกำเนิดในสิงคโปร์ (ใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง (CR) source: https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/2/7/2747
ระยะออกดอก/ติดผล---เมษายน-กรกฎาคม/มิถุนายน-สิงหาคม
การขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด, ปักชำ, ตอนกิ่ง
 - ตัดแต่งกิ่งที่เก่าและใหม่ออกอย่างระมัดระวังเพื่อการขยายพันธุ์ การชุบฮอร์โมนเร่งรากจะช่วยสร้างต้นใหม่

81 จิกน้ำ/Barringtonia acutangula

[bar-ring-TOH-nee-uh] [a-kew-TAN-gu-luh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Barringtonia acutangula (L.) Gaertn.(1790)
ชื่อพ้อง---Has 8 Synonyms.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:591177-1#synonyms
---Basionym: Eugenia acutangula L.See https://www.gbif.org/species/3082835
ชื่อสามัญ---Indian oak, Stream barringtonia, Cut nut, Itchy tree, Fresh water mangrove, Mango-pine.
ชื่ออื่น--- กระโดนทุ่ง, กระโดนน้ำ (หนองคาย); กระโดนสร้อย (พิษณุโลก); จิ๊ก (กรุงเทพฯ); จิกนา (ภาคใต้); จิกน้ำ (สตูล, ภาคกลาง); ตอง, ปุยสาย (ภาคเหนือ); ลำไพ่ (อุตรดิตถ์); [ASSAMESE: Hendol, Hinyol, Pani amra.];[BENGALI: Hijal.];[BURMESE: Kyeni, kyi.];[HINDI: Hijagal, Hijjal, Samundarphal.];[CANBODIA: Reangtuk (Central Khmer).];[KANNADA: Mavinkubia, Niruganigily, Dhatripala.];[LAOS: Ka don nam, Ka don noy.];[MALAYALAM: Arru peḻ, Attampu, Attupelu, Nir perzha.];[MALAYSIA: Jurai-jurai, Putat nasi.];[MARATHI: Ttiwar, Newar, Sathaphala, Samudraphala.];[PHILIPPINEES: Apaling, Kalambuaia, Latuba, Putad, Sako, Tuba (Tagalog).];[SANSKRIT: Dhatriphal, Abdhiphala, Ambudhiphala, Ambuja.];[TAMIL: Aram, Kadambu, Kadappai, Samudra pazham.];[TELUGU: Kurpal.];[THAI: Kradon thung, Kradon nam (Nong Khai); Kradon soi (Phitsanulok); Chik (Bangkok); Chik na (Peninsular); Chik nam (Central, Satun); Tong, pui sai (Northern); Lam phai (Uttaradit).];[VIETNAMESE: Lộc vừng, Ngọc nhị, Tam lang, Cây vừng, Chiếc, Mưng.].
EPPO Code---BGTAC (Preferred name: Barringtonia acutangula.)
ชื่อวงศ์---LECYTHIDACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---อินเดีย อัฟกานิสถาน ปากีสถาน บังกลาเทศ พม่า ภูมิภาคมาเลเซีย นิวกินี ออสเตรเลียตอนบน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุลBarringtoniaได้รับเกียรติจากDaines Barrington (1727-1800) นักกฎหมายและนักธรรมชาติวิทยาชาวอังกฤษ; ชื่อสายพันธุ์คือการรวมกันของคำคุณศัพท์ภาษาละติน "acutus, a, um" = เฉียบพลัน, คมชัดและ "angulus" สาระสำคัญ = มุม, จุด, การอ้างอิงถึงผลไม้ที่มีส่วน tetragonal มักจะและมุมที่โดดเด่น
Barringtonia acutangula เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์จิก (Lecythidaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรก โดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยา และนักพฤกษศาสตร์ ชาวสวีเดน และได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Joseph Gaertner (1732- 1791) นักพฤกษศาสตร์และนักธรรมชาติวิทยาชาวเยอรมันในปี พ.ศ.2333
ที่อยู่อาศัย---พบในภูมิภาคเอเชียใต้และอัฟกานิสถาน ฟิลิปปินส์ ไปจนถึงทางตอนเหนือของประเทศออสเตรเลีย หมู่เกาะแปซิฟิก  และทั่วไปในเขตร้อน ตามสถานที่เป็นแอ่งน้ำหรือชายฝั่ง ที่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลถึง 400 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กสูงได้ถึง12- 20 เมตร ตามธรรมชาติชอบขึ้นใกล้น้ำ เปลือก สีน้ำตาลเข้มหยาบ ใบเดี่ยวรูปไข่แกมขอบขนานยาว 8- 14ซม. เรียงสลับ ดอกช่อแบบช่อกระจะ หรือช่อเชิงลด ห้อยลง ออกที่ปลายยอดหรือซอกใบ ยาวได้ถึง45-60ซม.-1เมตร กลีบเลี้ยงสีเชียว 4 กลีบ โคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย กลีบดอก 4 กลีบ ปลายกลีบม้วนออก กลีบดอกบิด ดอกร่วงง่าย ดอกสีชมพูหรือแดง บานกลางคืน มีกลิ่นหอมอ่อนๆ ผลรูปไข่ยาว3-4ซม.กว้าง1.5ซม.มีสันตามยาว4-8สัน ส่วนใหญ่มีเมล็ดเดียว เมล็ด รูปไข่ ยาว 1-4 ซม.

ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ตำแหน่งแสงแดดส่องเต็มวัน (แสงแดดโดยตรงเกิน 6 ชั่วโมงต่อวัน)หรือแสงแดดส่องบางส่วน (แสงแดดโดยตรงประมาณ 3-6 ชั่วโมง) ชอบดินที่ชื้น แต่มีการระบายน้ำที่ดี
การรดน้ำ---ต้องการน้ำมาก รดน้ำให้ลึกและทั่วถึงสัปดาห์ละ 2 ครั้ง หรือรดน้ำทุกครั้งที่ดินชั้นบนเริ่มแห้ง
การตัดแต่งกิ่ง---ต้นฤดูใบไม้ผลิเป็นเวลาที่เหมาะสมในการกำจัดเถาวัลย์หรือกิ่งก้านที่ตายแล้ว
การใส่ปุ๋ย---ใช้ปุ๋ยน้ำอเนกประสงค์แบบเจือจางทุกเดือนจะช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตและการออกดอกที่ดี
ศัตรูพืช/โรคพืช---ด้วงใบแทะใบไม้และกลีบดอกทำให้เกิดรูกลมเล็กๆ กระจายไปทั่วพื้นผิว /การติดเชื้ออาจทำให้เกิดจุดสีน้ำตาลหรือหย่อม ๆ ปรากฏบนต้นไม้, โรคใบไหม้จะทำให้ใบแห้งและเป็นสีน้ำตาลตั้งแต่ปลายใบ
รู้จักอ้นตราย---เปลือกใช้สำหรับเบื่อปลา ทำให้มึนเมา
- คนมักเรียกกันว่า "Itchy tree" แต่จริงๆ แล้วอาการคันนั้นมาจากขนของหนอนผีเสื้อกลางคืนสีเหลืองที่อาศัยอยู่ตามกิ่งก้าน
ใช้ประโยชน์--- พืชที่เก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นส่วนใหญ่เป็นยา และแหล่งวัสดุ  
ใช้เป็นอาหาร--- ใบอ่อน ยอดอ่อนกินเป็นผัก เช่น ในเวียดนาม ซึ่งรับประทานสดร่วมกับผักอื่น เนื้อสัตว์ และกุ้ง
ใช้เป็นยา---*การวิจัยทางการแพทย์เกี่ยวกับพืชชนิดนี้ได้รายงานการใช้ยาจำนวนมาก รวมทั้งต้านมะเร็ง (สารสกัดจากเมล็ดพืช) ยาปฏิชีวนะ การยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อ Helicobacter pylori ฤทธิ์ต้านจุลชีพ และฤทธิ์ต้านเชื้อรา source: https://www.gbif.org/species/165550712
- ในฟิลิปปินส์ใช้เปลือกยาต้มเป็นยาขับถ่าย
- เปลือกไม้นำไปใช้กับบาดแผล
- ใช้ในยาพื้นบ้านต่าง ๆ สำหรับปวดข้อ, ประจำเดือน, ปวดหน้าอก, อักเสบ, ท้องเสีย นอกจากนี้ในฐานะเป็นยาขับลม ขับเสมหะยาบำรุงกำลัง
- ใช้สำหรับรักษาความอ่อนแอของน้ำเชื้อ ท้องเสียและโรคหนองใน
- ในอินเดียมีการใช้รากและเปลือกไม้สำหรับแผล น้ำคั้นจากใบใช้แก้อาการท้องเสีย ในสินธุผลไม้ใช้แก้อาการไอหวัดและโรคหอบหืด
- เมล็ดใช้เป็นยา แก้อาการจุกเสียดและการคลอดก่อนกำหนดนอกจากนี้ยังใช้สำหรับโรคตา
- ในศรีลังกาใช้เป็นยาแก้ไข้มาลาเรีย
- ในบังคลาเทศใช้สำหรับอาการท้องเสีย บิด หลอดลมอักเสบ ปวดเอว น้ำเชื้ออ่อนแอ หนองใน
- *หนังสือ 'The Useful Native Plants of Australia' เมื่อปี 1889 บันทึกว่า "ในอินเดีย สารสกัดหรือน้ำผลไม้ได้มาจากใบของต้นไม้ต้นนี้ ซึ่งเมื่อผสมกับน้ำมันแล้วจะใช้ในการปฏิบัติพื้นเมืองสำหรับการปะทุของผิวหนัง" เมล็ดที่บดเป็นผงและเตรียมสาคูและเนย ใช้แก้ท้องร่วง ผสมกับนม ทำให้อาเจียน (Treasury of Botany) source: https://www.gbif.org/species/165550712
ใช้ปลูกประดับ--- นิยมใช้ในงานจัดสวนสำหรับ ปลูกริมน้ำหรือใกล้ศาลาในสวน ช่อดอกสวยงาม ทนน้ำท่วมขัง เหมาะอย่างยิ่งกับสถานการณ์ที่ชื้นและร่มรื่น
วนเกษตรใช้--- ต้นไม้ถูกปลูกเพื่อเป็นแนวกำบังลม ดอกไม้ผลิตน้ำหวานมากมายและดึงดูดผึ้งซึ่งผลิตน้ำผึ้งที่ดีจากมัน
อื่น ๆ--- เปลือกไม้ เป็นแหล่งของแทนนิน แก่นไม้ มีสีชมพูอ่อนถึงแดงอมเทา หรือในบางกรณีเกือบขาว พื้นผิวมีความละเอียดปานกลาง ถึงละเอียด เนื้อไม้เป็นมันเงาและให้ความรู้สึกเรียบ ไม้มีน้ำหนักเบา และทนทานพอสมควร ใช้สำหรับการต่อเรือ, การก่อสร้างที่ดี, ครกตำข้าว, เกวียน ไม้กลายเป็นสีดำหากถูกฝังอยู่ในโคลน
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก สายพันธุ์นี้อาจตกอยู่ภายใต้ภัยคุกคามในท้องถิ่นเนื่องจากการตัดไม้ทำลายป่าและการตัดไม้ในพื้นที่บางส่วน แต่กิจกรรมเหล่านี้ไม่ได้เป็นภัยคุกคามที่สำคัญต่อสายพันธุ์ ล่าสุดได้รับการประเมินในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2018 Barringtonia acutangula ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1  - IUCN Red List of Threatened Species.(2018)
source: Barstow, M. 2019. Barringtonia acutangula. The IUCN Red List of Threatened Species 2019: e.T61533369A61533372. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2019-1.RLTS.T61533369A61533372.en. เข้าถึงเมื่อวันที่ 7 มกราคม 2567
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/61533369/61533372
- ชนิดนี้มีอยู่ในคอลเลกชันนอกแหล่งกำเนิด
ระยะเวลาออกดอก---พฤศจิกายน-มีนาคม
ขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด, ควรหว่านทันทีที่สุกในตำแหน่งที่มีแสงเต็มที่ ประมาณ 90% ของเมล็ดสดงอก และโดยการตอนกิ่ง

82 จิกทะเล/Baringtonia asiatica

[bar-ring-TOH-nee-uh] [a-see-AT-ee-kuh] 

ชื่อวิทยาศาสตร์---Baringtonia asiatica (L.) Kurz.(1875)
ชื่อพ้อง---Has 13 Synonyms.
---Basionym: Mammea asiatica L.(1753).See https://www.gbif.org/species/3082920
---More. See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:469061-1#synonyms
ชื่อสามัญ --Asian barringtonia, Fish poison tree, Sea poison tree, Beach barringtonia, Box fruit.
ชื่ออื่น--- จิกเล, โดนเล (ภาคใต้); อามุง (มาเลย์-นราธิวาส) ;[AUSTRALIA: Asian barringtonia, Barringtonia, Beach barringtonia.];[CHINESE: Bin yu rui, Mo pan jiao shu.];[DOMINICAN REPUBLIC: Arbol del seminario, Calmante, Coco de cofresi.];[FIJI: Vutu, Vutugaga, Vutu vala.];[FRENCH: Arbre à barrette, Bonnet de prêtre.];[HAWAIIAN: Hutu.];[HAITI: Birrete de arzobispo, Bonete de arzobispo.];[INDIA: Kyee-bin.];[INDONESIA: Butun, Bitung, Keben-keben];[JAPANESE: Goban no ashi.];[LESSER ANTILLES: Arbre a barrette, Bishop's cap, Bonnet de pretre, Bonnet d'eveque, Mitre's cap, Pain tree.];[MALAYSIA: Putat laut, Butong, Butun, Pertun, Putat ayer, Putat gajah.];[MYANMAR: Kyi-git.];[PAPUA NEW GUINEA: Maliou.];[PHILIPPINES: Bitung, Boton, Botong, Motong-botong];[PUERTO RICO: Almendrota, Bonete de arzobispo, Coco de mar, Mudilla.];[RUSSIAN: Barringtoniia aziatskaia.];[SPANISH: Arbol de muertos, Arzobispo, Barringtonia.];[TAIWAN: Tin du yu rui.];[THAI: Chik le, Chik tha lae];[USA/HAWAII: Fish poison tree, Putat laut, Sea putat.];[VIETNAMESE: Bang qua vuong, Bàngbí, Chiếcbàng.].  
EPPO code---BGTAS (Barringtonia asiatica)
ชื่อวงศ์---LECYTHIDACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
นิรุกติศาสตร์--ชื่อสกุล'Barringtonia'ได้รับเกียรติจากDaines Barrington(1727-1800)นักกฎหมายและนักธรรมชาติวิทยาชาวอังกฤษ ; ฉายาเฉพาะจากภาษาละติน 'asiatica'  = โดยกำเนิดหรืออาศัยอยู่ในเอเชีย
เขตการกระจายพันธุ์---ชายฝั่งมหาสมุทรอินเดียและมหาสมุทรแปซิฟิกจากมาดากัสการ์ เอเชีย ออสเตรเลีย หมู่เกาะแปซิฟิก
Baringtonia asiatica เป็นสายพันธุ์ของพืชดอก ในครอบครัววงศ์จิก (Lecythidaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรก โดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Wilhelm Sulpiz Kurz (1834-1878) นักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมันในปี พ.ศ.2418
ที่อยู่อาศัย--- เป็นสายพันธุ์ที่แพร่หลายมากตั้งแต่  แทนซาเนียไปจนถึงมหาสมุทรอินเดียและไปจนถึงแปซิฟิก พบในอินเดีย ศรีลังกา ไต้หวัน ญี่ปุ่น ภูมิภาคมาเลเซียรวมถึงฟิลิปปินส์ หมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิก ไปจนถึงทางภาคเหนือของออสเตรเลีย และในหมู่เกาะโพลีนีเซีย ขึ้นทั่วไปตามชายฝั่งทะเลที่เป็นหาดหินหรือหาดทราย ในป่าชายเลนหรือหน้าผาที่ระดับความสูง 0-500 เมตร
บทสรุปของการรุกราน---B. asiatica เป็นต้นไม้ที่แพร่หลายในพื้นที่ชายฝั่งทะเลในอินเดีย แอฟริกา เอเชีย เมลานีเซีย และหมู่เกาะอินเดียตะวันตก สปีชีส์นี้รวมอยู่ใน Global Compendium of Weeds ( Randall, 2012 ) และปัจจุบันมีการระบุว่าเป็นการรุกรานของสาธารณรัฐโดมินิกันเท่านั้น ( Kairo et al., 2003 ) อย่างไรก็ตาม เมื่อพิจารณาว่าB. asiaticaมีความสามารถในการกระจายตัวที่ดีเยี่ยม และผลของมันสามารถคงอยู่และลอยอยู่ในทะเลเป็นเวลาหลายเดือน โอกาสในการเข้าถึงและตั้งอาณานิคมพื้นที่ชายฝั่งทะเลใหม่มีสูง
 

ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบขนาดกลางสูง 7-15 เมตร เรือนยอดแผ่เป็นพุ่มกว้าง แตกกิ่งขนาดใหญ่ระดับต่ำ ตามกิ่งมีรอยแผลใบกระจายทั่วไป เปลือกสีเทาคล้ำ ขรุขระถึงแตกเป็นร่องตามยาวในต้นแก่ ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับเป็นกระจุกตามปลายกิ่ง แผ่นใบขนาดใหญ่รูปไข่กลับ กว้าง 10-25 ซม.ยาว 30-50 ซม.โคนใบแหลมหรือเป็นรูปติ่งหูตื้นๆ ขอบใบเรียบปลายใบกลม เนื้อใบอวบน้ำคล้ายแผ่นหนังนุ่ม ผิวใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน ด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมันวาว ด้านล่างสีซีดกว่า ก้านใบอวบสั้น ดอก แบบช่อเชิงลดมีก้านออกตามปลายกิ่งช่อดอกสั้นตั้งตรง แต่ละช่อมีประมาณ 7 ดอก ดอกย่อยขนาดใหญ่สีขาว ดอกบานขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 7-10 ซม.กลีบเลี้ยงสีเขียวอ่อนติดแน่นเป็นเนื้อเดียวกันในดอกตูม และเปิดออกเป็น 2 กลีบเมื่อบาน กลีบดอก 4 กลีบเรียงซ้อนเหลื่อมกันรูปรีโค้งออก เกสรผู้จำนวนมาก ผล แบบผลเมล็ดเดียวแข็งขนาดใหญ่ รูปทรงสี่เหลี่ยมฐานเว้า เส้นผ่าศูนย์กลาง 10-15 ซม.ผิวสีเขียวเป็นมัน ปลายผลมีกลีบเลี้ยง 2 กลีบติดอยู่ เปลือกผลเป็นเส้นใยหนาคล้ายเปลือกมะพร้าว ผลแก่ไม่แตก ผิวสีน้ำตาลเป็นมัน เบาลอยน้ำได้ อธิบายถึงการแพร่กระจายของต้นไม้ได้กว้างมาก ต้นไม้ใหญ่ให้ผลผลิตประมาณ 500 - 2,000 ผลต่อปี
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ต้องการตำแหน่ง แสงแดดเต็มวัน (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน ไม่มีขอบเขตบน) หรือร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรง 4 ถึง 6 ชั่วโมงต่อวัน ชั่วโมงเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องต่อเนื่องกัน) เติบโตได้ดีที่สุดในดินที่อุดมสมบูรณ์ชื้นและระบายน้ำได้ดี ค่า pH 5.1 - 8.5 และทนต่อดินตื้นน้ำเค็มและขาดธาตุอาหาร พืชมีความอดทนต่อสภาวะน้ำเกลือและลมทะเล
การรดน้ำ---ต้องการน้ำมาก รดน้ำให้ลึกและทั่วถึงสัปดาห์ละ 2 ครั้ง หรือรดน้ำทุกครั้งที่ดินชั้นบนเริ่มแห้ง
การตัดแต่งกิ่ง---ต้นฤดูใบไม้ผลิเป็นเวลาที่เหมาะสมในการกำจัดเถาวัลย์หรือกิ่งก้านที่ตายแล้ว
การใส่ปุ๋ย---ใช้ปุ๋ยน้ำอเนกประสงค์แบบเจือจางทุกเดือนจะช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตและการออกดอกที่ดี
ศัตรูพืช/โรคพืช---ด้วงใบแทะใบไม้และกลีบดอกทำให้เกิดรูกลมเล็กๆ กระจายไปทั่วพื้นผิว /การติดเชื้ออาจทำให้เกิดจุดสีน้ำตาลหรือหย่อม ๆ ปรากฏบนต้นไม้, โรคใบไหม้จะทำให้ใบแห้งและเป็นสีน้ำตาลตั้งแต่ปลายใบ
รู้จักอันตราย--- ผลไม้เป็นพิษ ผลสดใช้สำหรับเบื่อปลา ชื่อสามัญหลายชนิดของสายพันธุ์นี้สะท้อนถึงการใช้พิษกับปลา นำเมล็ดมาบดเป็นผงเพื่อทำให้ปลาตกใจหรือฆ่าปลาเพื่อให้จับได้ง่าย ทำให้ปลาหายใจไม่ออกโดยไม่ส่งผลต่อเนื้อปลา
การใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ถูกเก็บ จากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเป็นอาหารยาและแหล่งที่มาของไม้  มักจะปลูกเป็นต้นไม้ที่ร่มรื่นตามถนนและถนนเลียบทะเล
ใช้กิน--- ในอินโดจีน ผลไม้อ่อน ต้มเป็นเวลานานแล้วกินเป็นผัก (แม้จะใช้เป็นยาพิษปลาก็ตาม)
ใช้เป็นยา---ในอายุรเวทใช้สำหรับแผลไฟลวก, ปวดท้อง, โรคไขข้อ, การติดเชื้อหนอน, ม้ามโตมาลาเรียและวัณโรค ในประเทศฟิลิปปินส์ใบมีการให้ความร้อนและนำไปใช้เป็นยาทาแก้ปวดท้อง
- ใบสดใช้เป็นยาทาเพื่อรักษาโรคไขข้อ
- ในซามัวใช้ในการรักษาแผลที่ผิวหนัง ผลไม้และเปลือกใช้ในการรักษาโรคคุดทะราด
- เมล็ดใช้สำหรับกลาก เปลือกไม้ที่ใช้ในการรักษาวัณโรค
- ในหมู่เกาะคุก เมล็ดบดผสมกับกะทิทาบนแผลไฟไหม้
- ในฟิจิ มีการใช้ยาต้มใบไม้เพื่อรักษาไส้เลื่อน ยาต้มเปลือกใช้สำหรับรักษาอาการท้องผูกและโรคลมชัก
- ในการทดสอบวัสดุ ใบของสปีชีส์นี้ทำงานกับเนื้องอกบางชนิด
ใช้ปลูกประดับ--- มักจะปลูกเป็นไม้ประดับเพื่อให้ร่มเงาไปตามถนน สามารถปลูกใกล้ทะเล
ใช้อื่น ๆ--- ไม้สีเหลืองถึงแดงอ่อนและแตกง่าย ใช้สำหรับงานเบาแกะสลักและทำเฟอร์นิเจอร์
- เมล็ดรูปโคมไฟเรียกว่า Kinyav ใช้ในช่วงฤดูสงบในน้ำตื้นและน้ำลงสำหรับฆ่าปลา ปลาหมึกและอื่น ๆ ในการดำเนินการที่ประสบความสำเร็จ พวกเขาเก็บเกี่ยวเมล็ดประมาณ 1–3 กิโลกรัมจะได้ ปลาประมาณ 10 - 20 กิโลกรัมต่อการเดินทาง วิธีการจับปลานี้เป็นที่นิยมในหมู่ชนเผ่า Car Nicobari จนกระทั่งเกิดสึนามิครั้งใหญ่เมื่อวันที่ 26 ธันวาคม 2547 ซึ่งก่อให้เกิดความคลาดเคลื่อนของชนเผ่า จากการอาศัยอยู่ตามชายฝั่งทะเลในอดีตไปยังพื้นที่ภายใน ความเสียหายของแนวปะการัง และต้นไม้ Kinyav ดังนั้นความนิยมของวิธีการตกปลาแบบนี้ต่อวันจึงลดลง
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีสถานที่มากกว่า 100 แห่ง เป็นที่รู้จักจากประชากรย่อยมากกว่า 200 กลุ่ม แต่ไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับขนาดประชากร ภัยคุกคามที่สำคัญถูกคุกคามจากการตัดไม้และพายุไซโคลน ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2020 Barringtonia asiatica ถูกระบุอยู่ในรายการที่มีความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern -ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2020)
source: Razafiniary, V. 2021. Barringtonia asiatica. The IUCN Red List of Threatened Species 2021: e.T31339A166509744. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2021-1.RLTS.T31339A166509744.en. Accessed on 07 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ source: https://www.iucnredlist.org/species/31339/166509744
- Barringtonia asiatica ได้รับการบันทึก ในพื้นที่คุ้มครอง Masoala และ Nosy Mangabe (มาดากัสการ์) นอกจากนี้ยังเกิดขึ้นในพื้นที่คุ้มครองอื่นๆ ทั่วโลก นอกจากนี้ยังอยู่ภายใต้ การอนุรักษ์นอกถิ่นที่อยู่ด้วยการขยายพันธุ์ตัวอย่างที่สวนพฤกษศาสตร์ 38 แห่งทั่วโลก (BGCI 2020)
ระยะออกดอก/ติดผล--- ระหว่างเดือนสิงหาคม-เดือนพฤศจิกายน
ขยายพันธุ์---ด้วยการเพาะเมล็ด  การปักชำ ตอนกิ่ง
- เมล็ดพันธุ์ ควรหว่านทันทีที่สุก ประมาณ 70% ของเมล็ดงอกใน 36 - 63 วัน -

83 จิกนมยาน/Barringtonia macrostachya

[bar-ring-TOH-nee-uh] [mak-ro-STAK-yuh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Barringtonia macrostachya (Jack) Kurz.(1875)
ชื่อพ้อง---Has 22 Synonyms
---Basionym: Careya macrostachya Jack.(1820).See https://www.gbif.org/species/3082792
---(More).See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:469115-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Large-Spiked Barringtonia, Red putat.
ชื่ออื่น---จิกนมยาน (ทั่วไป), นมยาน (หนองคาย), จิกนม, จิกนุ่ม (นครศรีธรรมราช), จิก (ภาคใต้) ;[CHINESE: Leng guo yu rui, Suo guo yu rui.];[INDONESIA: Kayu putat, Tuwah dotan (Sumatra); Panga ha (Morotai).];[MALAYSIA: Putat bukit putih, putat gajah (Peninsular); Putat Hutan, Putat Putih, Putat Utan, Putattalang (Malay); Karuk (Iban); semuting (Sarawak).];[MYANMAR: Thay nya oo.];[PHILIPPINES: Apalang (Tagalog); Karakauat (Negrito); Ulam (Tagbanua).];[THAI: Chik nom yan, Nom yan, Chik nom , Chik num, Chik (Peninsular).];[VIETNAM: Tam lang, Chiếc chùm to.].
EPPO Code---BGTMA (Preferred name: Barringtonia macrostachya)
ชื่อวงศ์---LECYTHIDACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---เอเซียตะวันออกเฉียงใต้-พม่า ไทย เวียดนาม มาเลเซีย และ อินโดนีเซีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Barringtonia' ได้รับเกียรติจาก Daines Barrington (1727-1800 ) นักกฎหมายและนักธรรมชาติวิทยาชาวอังกฤษ ; ฉายาเฉพาะ 'macrostachya' คือการรวมกันของคำคุณศัพท์ภาษากรีก แปลว่า"เข็มขนาดใหญ่" โดยอ้างอิงถึงช่อดอกที่มีรูปทรงแหลม
Barringtonia macrostachya เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์จิก(Lecythidaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย (Jack)และได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Wilhelm Sulpiz Kurz (1834-1878) นักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมัน ในปี พ.ศ.2418
ที่อยู่อาศัย---มีการกระจายจากจีนตอนใต้ พม่า ไปยังประเทศไทย คาบสมุทรมาเลเซีย สิงคโปร์ สุมาตราบอร์เนียวเหนือสุลาเวสี,โมลุกกะและฟิลิปปินส์  พบได้ในป่าชั้นต้นและป่าชั้นรองบนเนินเขาตามแม่น้ำหรือในพื้นที่น้ำท่วมเป็นระยะ ๆ หรือเป็นแอ่งน้ำส่วนใหญ่อยู่บนทรายหรือดินร่วนจากระดับน้ำทะเลสูงถึง 700 (-1300) เมตร
ลักษณะ---จิกนมเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลางไม่ผลัดใบสูงประมาณ 3-8 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น 20-30 ซม.ตามลำต้นมีปุ่มปม แตกกิ่งจำนวนมาก เป็นพุ่มโปร่ง มีใบเฉพาะที่ปลายยอด ใบรูปใบหอก ขนาดของใบ กว้าง 15-2 0 ซม.ยาว 40-90 ซม. แผ่นใบหนา เส้นใบย่อยด้านบนเป็นร่องลึก ก้านใบมีขนาดยาว 2.5-10 ซม. ดอกออกเป็นช่อ ยาว 120-170 ซม. มีดอกย่อยจำนวนมากถึง 150-250 ดอก เกสรเพศผู้ยาวสีชมพู ดอกบานเรียงจากโคนไปหาปลายช่อ ดอกย่อยทยอยบาน แต่ละช่อจึงบานอยู่หลายวัน กลิ่นหอมแรงในช่วงกลางคืนจนถึงช่วงสาย เมื่อแสงแดดแรงจัดและอากาศร้อน กลิ่นจะหายไป ผลรูปไข่มีสัน 4 สัน ผิวผลมีสีเขียวไม่เรียบ ปลายผลเป็นปุ่ม บริเวณปลายผลจะแคบกว่าส่วนของขั้วผลและมีเกสรเพศเมียติดอยู่ ขนาดของผล 5.5-9 x 2-4 ซม ผลแก่มีสีม่วงอมเขียว มีเพียง 1 เมล็ด รูปไข่ขนาด 3-4.5 x 1-2.5 ซม
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ตำแหน่งแสงแดดรำไร (ตำแหน่งที่มีแสงสว่างและมีแสงแดดส่องถึงไม่ใช่แสงแดดโดยตรง) ชอบอากาศเย็น ดินที่มีความชื้นสูง ระบายน้ำดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณริมตลิ่งหรือริมน้ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลางถึงน้ำมาก
การตัดแต่งกิ่ง---Unknown
การใส่ปุ๋ย---Unknown
ศัตรูพืช/โรคพืช---Unknown
รู้จักอ้นตราย---None known
การใช้ประโยชน์--- พืชถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเป็นยารักษาโรค
ใช้เป็นยา---ราก ตากให้แห้ง  บด เป็นผงใช้ทาแก้ขี้กลาก แก้ตาเจ็บ  
- ใบ ตากให้แห้ง ต้มกับน้ำดื่มเป็นยารักษาโรค แก้ปวดท้อง
ใช้ปลูกประดับ---ปลูกเป็นไม้ให้ร่มเงา มีดอกหอม สวย ใช้ปลูกตามสวนสาธารณะ สวนขนาดใหญ่ และสวนทั่วไป
ใช้อื่น ๆ---ไม่มีข้อมูล
ระยะเวลาออกดอก---เมษายน-สิงหาคม
การขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง
- เพาะเมล็ด ควรหว่านได้ดีที่สุดทันทีที่สุก ประมาณ 40% ของเมล็ดงอกภายใน 9 - 22 เดือน

84 มะคังขาว/Tamilnadia uliginosa

[ta-mil-na-DEE-uh] [ew-li-gi-NO-suh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Tamilnadia uliginosa (Retz.) Tirveng. & Sastre.(1979).
ชื่อพ้อง---Has 7 Synonyms.
---Basionym: Gardenia uliginosa Retz.(1781).See https://www.gbif.org/species/2891981
---Catunaregam uliginosa (Retz.) Sivar.(1982)
---Randia uliginosa (Retz.) Poir.(1812)
---(More).See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:767328-1#synonyms
ชื่อสามัญ--- Divine jasmine, Grey emetic nut, Tamilnadia.
ชื่ออื่น---กระลำพุก มะคังขาว (ภาคกลาง ราชบุรี); ลุมพุก (ลพบุรี นครราชสีมา กาญจนบุรี); มอกน้ำข้าว มะข้าว (ภาคเหนือ); หนามแท่ง (ตาก); มะคัง (อุตรดิตถ์); ลุมปุ๊ก (ตะวันออกเฉียงเหนือ);[ASSAMESE: Bakhar begena, Bon-bengena.];[BENGALI: Kusum, Piralo.];[CAMBODIA: Kroam pouk (Central Khmer).];[HINDI: Pindara, Pindari, Pindaru.];[KANNADA: Doddakare, Kare.];[MALAYALAM: Malankara, Karei, Punnankara, Pindichakka.];[MARATHI: Pendari, Kalaphendra.];[SANSKRIT: Pindalu, Pinditaka];[TAMIL: Peru-n-karai, Wagatta, Kalikarai.];[TELUGU: Kuka-elka, Adavi manga.];[THAI: Kralam phuk, Talum phuk, Ma khang khao (Central, Southwestern); Mok nam khao, Ma khao (Northern); Ma khang (Uttaradit); Lup puk (Northeastern); Lum phuk (Lop Buri).];
EPPO code---1RUBF (Preferred name: Rubiaceae)
ชื่อวงศ์ ---RUBIACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---เอเซียตะวันออกเฉียงใต้-ไทย อินเดีย บังคลาเทศ ศรีลังกา และเวียดนาม
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Tamilnadia' ตั้งตามชื่อรัฐ Tamil Nadu ในประเทศอินเดีย ; ฉายาเฉพาะ 'uliginosa' หมายถึงเติบโตในหนองน้ำ
Tamilnadia uliginosa เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์เข็ม (Rubiaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Anders Jahan Retzius (1742–1821)นักไลเคน, แพทย์ชาวสวีเดนและและศาสตราจารย์ด้านพฤกษศาสตร์ที่ Lund Universityและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Deva D. Tirvengadum (เขามีบทบาทมากที่สุดในปี 1986) นักพฤกษศาสตร์ชาวศรีลังกา.และ Claude Henri Léon Sastre (เกิดปี 1938) นักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศสในปี พ.ศ.2522

ที่อยู่อาศัย---พบขึ้นกระจายในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ได้แก่  อินเดีย บังคลาเทศ ศรีลังกา ไทยและเวียดนาม พบขึ้นตามป่าเบญจพรรณบริเวณใกล้น้ำ ที่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเล 100 - 800 เมตร
- ในประเทศไทย มักพบขึ้นตามริมน้ำ ตามป่าเปญจพรรณ หรือป่าเต็งรัง ที่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเล 100 - 800 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูง 5-10 เมตร ผลัดใบ ตามต้นมีหนามแหลมยาว กิ่งยาวเป็นระยางค์ มักจะมีหนามออกตรงข้ามเป็นคู่ ๆ เปลือกสีน้ำตาลแดง หรือดำคล้ำ เป็นปมขรุขระ ใบเดี่ยว 5-18 x 2-8 ซม.รูปไข่กลับออกตรงข้ามกันเป็นคู่ ตามบริเวณปลายกิ่ง เนื้อใบบาง เกลี้ยง มีหูใบ ก้านใบยาว 5-10 มม.ดอกออกเป็นดอกเดี่ยวตามซอกใบใกล้ปลายยอด กลีบเลี้ยงสีขาวมี 5 กลีบ โคนเชื่อมกัน ปลายแยกเป็น 5 แฉก กลีบดอกสีขาว กลิ่นหอมมีกลีบดอก 5 กลีบโคนกลีบดอกเชื่อมติดกัน ปลายกลีบดอกมน กลีบดอกค่อนข้างหนา หลอดกลีบยาวกว่ากลีบดอก ยอดเกสรเพศเมียมีน้ำเมือกค่อนข้างมาก  เกสรตัวผู้มี 5 อัน อับเรณูสีเหลือง เกสรตัวเมียมี 1 อัน ก้านเกสรสีขาว ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น 2 แฉก ปลายเกสรเพศเมียรูปถ้วย  มีกลิ่นหอม เมื่อบานมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3-5 ซม.ก้านดอกยาว 1.5-3 ซม.ผลสดทรงกลมรีเนื้อแน่น แข็งผิวเรียบ กว้าง 2.5 ซม.ยาว 4- 6 ซม.เมื่อสุกเป็นสีเหลืองปลายผลมีกลีบเลี้ยงติดอยู่ เมล็ดรูปทรงกลมจำนวนมากเรียบสีเขียวฝังอยู่ในเนื้อ เมล็ดมักฝ่อ
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในเขตร้อน ตำแหน่งแสงแดดเต็มที่ (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน ไม่มีขอบเขตยน) ทนทานต่อสภาพแวดล้อม ทนน้ำท่วมขัง อัตราการเจริญเติบโตของพืช ปานกลาง การบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลางถึงมาก
การตัดแต่งกิ่ง---สามารถปรับรูปทรง และตัดแต่งกิ่งได้ง่าย
การใส่ปุ๋ย---ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักปีละครั้งหลังการตัดแต่งกิ่ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่ค่อยมีโรคหรือแมลงรบกวน
รู้จักอ้นตราย---พืชมีหนาม ใช้ความระมัดระวังในการจัดการ
ใช้ประโยชน์---ใช้ปลูกประดับ นิยมใช้ปลูกประดับให้ร่มเงาดอกไม้มีกลิ่นหอม นำมาใชัจัดสวน และใช้ชื่อทางการค้าไม้ประดับในประเทศไทย เรียกว่า "ระฆังเงิน" หรือ "พุดระฆังเงิน" สามารถนำมาปลูกเป็นไม้ประดับในที่ใกล้น้ำได้
ใช้กิน---ผลไม้ที่ขายในตลาดสามารถรับประทาน ต้ม หรือคั่วได้ ในอินเดีย ผลไม้ต้มในน้ำแล้วผสมกับเกลือและพริก (Deccan) ผลไม้สีเขียวใช้กิน (อุตตรประเทศ เขตบารัมปูร์: ดอกก็กินด้วย.)
ใช้เป็นยา---ใช้เป็นสมุนไพร แก่นไม้ ต้มรวมกับมะคังแดง บำรุงกำลัง รากและผลใช้แก้โรคบิด
- ในตำรับยาอายุรเวท ใช้สารสกัดจากผลไม้ดิบ แก้โรคท้องร่วงและโรคบิด ใบต้มใช้รักษาอาการจามต่อเนื่องได้ ผลไม้ต้มผสมกับน้ำตาล กินก่อนรุ่งสางเพื่อรักษาไมเกรน ใช้ผลไม้ผงกับน้ำผึ้งต่อต้านพยาธิในลำไส้รบกวน น้ำผลไม้ใช้ทาภายนอกแก้โรคไขข้อ
- *การศึกษาทางวิทยาศาสตร์รายงานว่าพืชมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่สำคัญ ได้แก่ ฤทธิ์ต้านอาการท้องร่วง ยาต้านจุลชีพ ต้านการอักเสบ ต้านเบาหวาน ต้านมะเร็ง และต้านโรคลมชัก source: https://link.springer.com/article/10.1007/s40011-022-01386-8
- ใช้น้ำผลไม้เป็นประจำเพื่อขจัดรังแค และเหา
อื่นๆ--- เนื้อไม้สีขาวปนน้ำตาลอ่อน ละเอียด สม่ำเสมอมาก ไม้ใช้ทำด้ามเครื่องมือต่างๆ ทำกระสวยใช้สำหรับกลึง และแกะสลักได้ดี
- ใช้ผลมะคังขาวทุบให้แตกใช้เป็นส่วนผสมของสีย้อมผ้าทำให้สีติดทนนาน
- นิยมนำไม้มาแกะสลักหรือใช้เป็นของใช้ในครัวเรือนต่างๆ
ระยะเวลาออกดอก/ติดผล---ออกดอกช่วงต้นฤดูร้อนหรือตลอดทั้งปี
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง